Χαμηλό βαρομετρικό στις γερμανο-ισραηλινές σχέσεις

Στο Ισραήλ βρίσκεται από τη Δευτέρα το βράδυ, η Γερμανίδα Καγκελάριος Αγγελα Μέρκελ για να συμμετάσχει στην διακυβερνητική συνάντηση των δύο χωρών, μια συνάντηση που καθιερώθηκε το 2007. Πρόκειται για την πέμπτη κοινή συνεδρίαση των δύο κυβερνήσεων, αλλά όπως σχολίαζαν αναλυτές, πραγματοποιείται σε μια εντελώς διαφορετική ατμόσφαιρα από ό,τι παλαιότερα. Χαρακτηριστικά το Der Spiegel εκτιμούσε ότι οι γερμανο-ισραηλινές σχέσεις διάγουν μία από

Γερμανία και Ισραήλ απέκτησαν διπλωματικές σχέσεις το 1965 με όλο το βάρος της θηριωδίας των Ναζί κατά των Εβραίων στο Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο να βαραίνει πάντοτε σαν σκιά. Στην πορεία, η γερμανική διπλωματία, με διάφορους τρόπους, κατέστησε σαφές ότι η συμμαχία και η διαφύλαξη της ασφάλειας του Ισραήλ είναι θεμελιώδης αρχή της, σχεδόν σαν λόγος ύπαρξής της, που προφανώς γεννάται από το αιματηρό παρελθόν και τα σχετικά σύνδρομα ενοχής. Με την πάροδο των χρόνων η Γερμανία μετατράπηκε στον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο του Ισραήλ στην ΕΕ και ταυτόχρονα στον θερμότερο υπέρμαχο των ισραηλινών θέσεων.

Είναι η μοναδική ευρωπαϊκή χώρα που έχει αποδεχτεί την ισραηλινή θέση ότι οι Παλαιστίνιοι πρέπει να αναγνωρίσουν το Ισραήλ ως εβραϊκό κράτος, κάτι που η παλαιστινιακή πλευρά αρνείται επειδή αυτομάτως θα στερήσει το δικαίωμα υπηκοότητας στους Ισραηλινούς Άραβες που είναι το 1/5 του συνολικού πληθυσμού και θα στερήσει το δικαίωμα επιστροφής στους Παλαιστινίους πρόσφυγες αφού δεν θα μπορούν να στοιχειοθετήσουν διεκδικήσεις έστω αποζημίωσης για την περιουσία τους που πέρασε σε ισραηλινά χέρια. Παρεμπιπτόντως, και πολλοί Ισραηλινοί διαφωνούν με το να χαρακτηρίζεται το Ισραήλ εβραϊκό κράτος εκτιμώντας ότι πρόκειται για έντονα θρησκευτικό προσδιορισμό που πιέζει τους Ισραηλινούς που δεν είναι θρησκευόμενοι να αυτοπροσδιοριστούν ως κάτι που δεν πιστεύουν.

Σύμφωνα και με το γερμανικό και με τον ισραηλινό Τύπο, από τότε που ανέλαβε την πρωθυπουργία ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου, το κλίμα έχει αρχίσει να χειροτερεύει σημαντικά και καταγράφονται δεκάδες περιστατικά κατά τα οποία Μέρκελ και Νετανιάχου φωνάζουν ο ένας στον άλλο στο τηλέφωνο, με την πρώτη να παρουσιάζεται ως έχουσα απολέσει πλέον κάθε ελπίδα συνεννόησης με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό. Βασικό θέμα τριβής φέρεται να είναι η ισραηλινή τακτική απέναντι στους Παλαιστινίους, την οποία η Μέρκελ θεωρεί καταστροφική εκτιμώντας ότι απομακρύνει σοβαρά το ενδεχόμενο επίτευξης τελικής συμφωνίας ειρήνης δια της δημιουργίας δύο ανεξάρτητων γειτονικών κρατών. Στο επίκεντρο δε της γερμανικής κριτικής έχει βρεθεί, όπως είναι λογικό, ο εποικισμός της κατεχόμενης Δυτικής Όχθης, τον οποίο χαρακτήρισε ως «εμπόδιο σε οποιαδήποτε ειρηνευτική διαδικασία» ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Φρανκ Βάλτερ Στάινμαγιερ, ώρες πριν προσγειωθεί μαζί με την Μέρκελ στο Τελ Αβίβ.

Η Γερμανία, αν και στενή εταίρος του Ισραήλ, δεν διαφώνησε με την προώθηση σειράς μέτρων κατά των εποικισμών από την ΕΕ (επιβολή κυρώσεων σε ιδρύματα που συνεργάζονται με οντότητες παντός είδους που εδρεύουν σε εποικισμούς, υποχρεωτική σήμανση των προϊόντων που προέρχονται από τους εποικισμούς στην ευρωπαϊκή αγορά) κλπ. Ισραηλινοί αναλυτές εκτιμούσαν ότι αυτό πιθανώς να είναι και ένα εργαλείο άσκησης πίεσης που θα αξιοποιήσει η γερμανική διπλωματία, αφήνοντας να εννοηθεί ότι αν συνεχιστεί η ισραηλινή εποικιστική πολιτική ως έχει, τότε το Βερολίνο μπορεί να πάψει να ανθίσταται στις εκκλήσεις για μποϋκοτάζ όλων των ισραηλινών προϊόντων και ιδιαίτερα όσων προέρχονται από εποικισμούς, μια καμπάνια που έχει αρχίσει να λαμβάνει διαστάσεις ιδιαίτερα στην Ευρώπη.

Υπό το πρίσμα αυτό, κυρίαρχη ήταν η αίσθηση ότι η επίσκεψη Μέρκελ έχει περισσότερο «εθιμοτυπικό» χαρακτήρα καθώς πίσω από τα χαμόγελα και τις κάμερες, υπάρχει ψυχρότητα και σοβαρή έλλειψη εμπιστοσύνης από πλευράς Βερολίνου προς το Τελ Αβίβ. Αυτό δεν θα εμποδίσει φυσικά το να υπογραφούν ή να ανανεωθούν εμπορικές και οικονομικές διμερείς συμφωνίες, ούτε να συζητηθεί εκ νέου η πορεία των ισραηλινο-παλαιστινιακών συνομιλιών υπό αμερικανική αιγίδα ή των διαπραγματεύσεων για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, με τις οποίες η ισραηλινή ηγεσία δείχνει διαρκώς ότι ενοχλείται επικαλούμενη τον κίνδυνο από ενδεχόμενη απόκτηση πυρηνικού όπλου από το Ιράν.

Επίσης, δεν θα εμποδίσει, όπως εκτιμούν αναλυτές, να ανταλλαχθούν απόψεις για την αξιοποίηση των ενεργειακών κοιτασμάτων της ανατολικής Μεσογείου, με αιχμή τα ισραηλινά κοιτάσματα φυσικού αερίου, καθώς το Ισραήλ ονειρεύεται να μετατραπεί σε προμηθευτή της ΕΕ και η Γερμανία θα καλόβλεπε την προοπτική μιας σταδιακής απεξάρτησης από τη ρωσική ενέργεια, δεδομένων και των πρόσφατων εξελίξεων στην Ουκρανία. Πρόκειται για συζήτηση η οποία αφορά άμεσα τόσο την Κύπρο όσο και την Ελλάδα και τη συνεργασία τους με το Ισραήλ στον τομέα αυτό.

Η Μέρκελ συνοδεύεται από το σύνολο του υπουργικού της συμβουλίου, με εξαίρεση δύο μόνο άτομα, και το κοινό υπουργικό συμβούλιο αναμένεται να πραγματοποιηθεί την Τρίτη. Τελευταία στιγμή αποσύρθηκε από την αποστολή ο αντικαγκελάριος Σίγκμαρ Γκάμπριελ επικαλούμενος λόγους υγείας. Το πιθανότερο πάντως είναι ο λόγος της αποχώρησής του από την αντιπροσωπεία να είναι το ότι είναι ένας από τους γνωστότερους επικριτές του ισραηλινού εποικισμού, και έχει επανειλημμένως μιλήσει για λογικές απαρτχάιντ εκ μέρους του Ισραήλ.

Διαβάστε περισσότερα