WSJ: Το τέλειο σκηνικό εξόδου για τον Αλέξη Τσίπρα

Πόσες από τις τακτικές του Αλέξη Τσίπρα κατά τους τελευταίους πέντε μήνες έχουν οδηγηθεί από την ανικανότητα και πόσες από συνωμοσία; Είναι ένα ερώτημα που ακόμα και οι ιστορικοί ποτέ δεν μπορέσουν να απαντήσουν πλήρως. Ο Έλληνας πρωθυπουργός είπε σε τηλεοπτικό του διάγγελμα ότι όσοι τον κατηγορούν ότι έχει ένα προμελετημένο σχέδιο για να βγάλει την Ελλάδα από την ευρωζώνη έλεγαν ψέματα. Αλλά αυτό που είναι βέβαιο είναι ότι αν ο Τσίπρας

Κέρδισε τις εκλογές βασιζόμενος στη δέσμευση να σεβαστεί την ακαταμάχητη επιθυμία των ψηφοφόρων να παραμείνουν στην ευρωζώνη, πράγμα που σήμαινε ότι δεν είχε άλλη επιλογή από το να περάσει από τη διαδικασία της διαπραγμάτευσης με τους πιστωτές για όσο διάστημα ήταν πρόθυμοι να ενδίδουν. Εάν το Grexit ήταν πάντα ο στόχος του, τότε η μόνο πρόκληση του ήταν να διασφαλίσει ότι οι συνομιλίες θα τραβούσαν μέχρι να λήξει το πακέτο διάσωσης, να μπουν έλεγχοι στην κίνηση κεφαλαίων και η χώρα να χρεοκοπήσει, κάνοντας μια έξοδο από το ευρώ δύσκολο να αποφευχθεί. Ο μόνος κίνδυνος για μια τέτοια στρατηγική ήταν ένα bank run πριν λήξει το σχέδιο διάσωσης, κάτι για το οποίο θα μπορούσε να υπάρχει πολιτική παρέμβαση.

Αν αυτό ήταν το σχέδιο του Τσίπρα, το έφερε εις πέρας τέλεια. Οι καταθέτες πείστηκαν να κρατήσουν τα χρήματά τους στις τράπεζες από την καθημερινή διασφάλιση, επί πέντε μήνες, ότι επίκειται συμφωνία. Στην πραγματικότητα, κατά το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου, καμία ουσιώδης διαπραγμάτευση δεν έλαβε χώρα. Ο Τσίπρας παρέτεινε τη διαδικασία με ατέρμονες συζητήσεις για το πώς θα πρέπει να ονομάζονται οι πιστωτές, πού θα πρέπει να διεξαχθούν οι συνομιλίες και ποιός θα πρέπει να μιλάει με ποιον.

Την τελευταία στιγμή, ο ίδιος κατέθεσε προτάσεις που ποτέ δεν είχαν καμία πιθανότητα να γίνουν αποδεκτές, αλλά που του επέτρεψαν να υποστηρίξει ότι οι πιστωτές είναι παράλογοι. Τώρα, με το σχέδιο διάσωσης να έχει λήξει, τις τράπεζες κλειστές και τη χώρα χρεοκοπημένη, ζήτησε δημοψήφισμα καλώντας τους ψηφοφόρους να απορρίψουν μια συμφωνία που δεν είναι πλέον στο τραπέζι.

Ο Τσίπρας συνεχίζει να επιμένει ότι το «Όχι» δεν θα οδηγήσει σε Grexit, αλλά θα ενισχύσει τη θέση του με τους πιστωτές. Κανείς άλλος πολιτικός οπουδήποτε αλλού στην ευρωζώνη δεν θεωρεί ότι αυτό είναι αλήθεια. Η σχέση μεταξύ του Τσίπρα και των άλλων ηγετών της ευρωζώνης έχει κλονιστεί ανεπανόρθωτα, έτσι ώστε να είναι δύσκολο να δούμε πώς μπορούν να ενδεχομένως να συμφωνήσουν σε νέα δάνεια για την Ελλάδα, ενώ ο ίδιος παραμένει στην εξουσία. Αντ 'αυτού, ένα «Όχι» θα οδηγήσει την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα γρήγορα στο συμπέρασμα ότι το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, το οποίο στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στις κρατικές εγγυήσεις, ήταν αφερέγγυο, ίσως ακόμα και τη Δευτέρα. Οι τράπεζες θα αναγκαστούν να κλείσουν και δεν θα μπορούν να ξανα-ανοίξουν έως ότου γίνει ανακεφαλαίωση, είτε μέσω διάσωσης από τους καταθέτες, είτε χρησιμοποιώντας ένα νέο νόμισμα.

Φυσικά, ο Τσίπρας μπορεί να φτάσει σε αυτό το σημείο από ατύχημα. Ενώ υπάρχουν σίγουρα κάποια σκληροπυρηνικοί στο κόμμα του, οι οποίοι πάντα υποστήριζαν τη «ρήξη» με τους πιστωτές της χώρας, ο μυστηριώδης κ. Τσίπρας μπορεί απλώς να ήταν ένας από εκείνους που δέχθηκαν τις διαβεβαιώσεις του Γιάννη Βαρουφάκη, του υπουργού Οικονομικών με τη μεγάλη αυτοπεποίθηση και την ειδικότητα στην θεωρία των παιγνίων, ο οποίος ανέκαθεν υποστήριζε ότι οι πιστωτές θα συνθηκολογήσουν τελικά αντιμετωπίζοντας την ελληνική αδιαλλαξία.

Ακόμα και τώρα, οι περισσότεροι πολιτικοί της ευρωζώνης είναι πρόθυμοι να πιστέψουν ότι ο Τσίπρας έχει βυθιστεί στη σημερινή του θέση ως αποτέλεσμα της απειρίας και της ανικανότητας και όχι ως αποτέλεσμα μιας μυστικής αποστολής να διώξει την Ελλάδα από το ευρώ. Ίσως ο Τσίπρας να μην υπολόγισε σωστά. Αν ειλικρινά πίστευε ότι η ευρωζώνη θα επεκτείνει τη συμφωνία διάσωσης για μια επιπλέον εβδομάδα για να επιτρέψει ΣΥΡΙΖΑ να κάνει εκστρατεία εναντίον της, τότε πραγματικά ήταν αφελής. Και αν δεν συνειδητοποίησε ότι γυρίζοντας την πλάτη του στην μόνη πηγή χρηματοδότησης που είναι διαθέσιμη στην Αθήνα, ότι η ΕΚΤ ήταν υποχρεωμένη να λάβει μέτρα για την προστασία του δικού της ισολογισμού περιορίζοντας – τουλάχιστον- την έκθεση των ελληνικών τραπεζών σε περαιτέρω δάνεια έκτακτης ανάγκης, τότε σίγουρα ήταν άπειρος και ανίκανος.

Είναι σαφές ότι η Αθήνα δεν κατάφερε να προβλέψει πόσο γρήγορα θα εξαπλωνόταν ο πανικός μόλις θα εισήγαγε τους ελέγχους στην κίνηση κεφαλαίων και θα άφηνε τους συνταξιούχους χωρίς τραπεζικές κάρτες αποκομμένους από το υστέρημά τους. Ωστόσο, ακόμη και τώρα, η τακτική του Τσίπρα εξακολουθεί να βασανίζει τους πιστωτές του. Κατά τη συνεδρίαση του Eurogroup την Τρίτη, ο Βαρουφάκης ζήτησε επισήμως από την ευρωζώνη να αρχίσουν συνομιλίες για ένα τρίτο πακέτο διάσωσης -αλλά με κάποιο τρόπο δεν κατάφερε να παράσχει κάποια δεσμευτική επιστολή που θα αναλύει τις μεταρρυθμιστικές δεσμεύσεις που η Ελλάδα ήταν έτοιμη να κάνει σε αντάλλαγμα. Όταν η επιστολή έφτασε δεόντως την Τετάρτη, αποδείχθηκε ότι υπολείπονταν κατά πολύ της αναμενόμενης συνθηκολόγησης.

Αξιωματούχοι των πιστωτών είπαν ότι δημιούργησε σημαντικά νέες φορολογικές αποκλίσεις σε σχέση με αυτές που απαιτούσαν οι πιστωτές και δεν λάμβανε υπόψη την περαιτέρω ζημιά στην οικονομία από την εισαγωγή των ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων. Εκτός αυτού, πολλοί υπουργοί του Eurogroup κατέστησαν σαφές στον Βαρουφάκη ότι δεν θα μπορούσε να υπάρξει συζήτηση για ένα νέο πρόγραμμα διάσωσης μέχρι η Αθήνα, είτε να ακυρώσει το δημοψήφισμα είτε να συμφωνήσει ότι θα προσπαθήσει να πετύχει ένα «Ναι». Αντ 'αυτού, ο Τσίπρας βγήκε στην τηλεόραση την Τετάρτη για να επαναλάβει την έκκλησή του για ένα «Όχι».

Η απόφαση του Τσίπρας να κλιμακωθεί η κατάσταση αντί να παραδοθεί ανεβάζει τον πήχη, αλλά δεν θα απογοητευθούν όλοι οι πιστωτές της Ελλάδας. Οι ηγέτες της αντιπολίτευσης πιστεύουν ότι κάθε μέρα που οι έλεγχοι κεφαλαίων παραμένουν, οι δημοσκοπήσεις κινούνται περαιτέρω προς την κατεύθυνσή τους και ότι βρίσκονται εν όψει μιας μεγάλης νίκης. Αυτό θα επιτύχει έναν βαθμό πολιτικής σαφήνειας στην κατάσταση: ο Τσίπρας θα αναγκαστεί να παραιτηθεί ενώ οι αξιωματούχοι της ευρωζώνης λένε ότι στην περίπτωση ενός ισχυρού «ναι», θα έχουν την υποχρέωση να βρουν μια συμφωνία με κάθε νέα ελληνική κυβέρνηση, για να κρατήσουν την Ελλάδα στην ευρωζώνη.

Αλλά η κατάσταση μπορεί να μην είναι τόσο απλή. Για να αποφασίσει να συνεχίσει να αγωνίζεται για το «Όχι», ο Τσίπρας και το κόμμα του μπορεί απαλλαχθούν από κάθε ευθύνη για την εφαρμογή μιας συμφωνίας. Δεδομένου ότι ο ΣΥΡΙΖΑ και άλλα κόμματα που είναι εναντίον της διάσωσης κυριαρχούν στο σημερινό κοινοβούλιο, θα απαιτηθούν νέες εκλογές που θα σπαταλήσουν ζωικό χρόνο σε μία κρίσιμη περίοδο και οι οποίες μπορεί να τον επαναφέρουν στην εξουσία. Όντως, αν ο Τσίπρας πραγματικά ήταν ταγμένος σε ένα Grexit, τότε ο αγώνας του για το «Όχι» στο δημοψήφισμα θα μπορούσε να του δώσει τη δυνατότητα να «κερδίσει» ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα.

wsj.com

Διαβάστε περισσότερα