Sommer/Γιαννάτου/Φλωρίδης/Βούλγαρης/Καστάνης – “Songs For Kommeno”

Παραστάσεις εμποτισμένες με μνήμες ενός τόπου, ενός λαού και πολλών γενεών. Σαν ταξίδι μοιάζει, χωροχρονικό, κατά το οποίο οι αποστάσεις σχεδόν εκμηδενίζονται, λες κι η αφετηρία ταυτίζεται με τον προορισμό. Ως αφορμή, στάθηκε μια ελληνογερμανική σύμπραξη που ευδοκίμησε υλοποιώντας ένα μεγαλόπνοο όραμα, που μεταφέρεται στις «πνιγηρές» σελίδες του Ολοκαυτώματος ενός μικρού χωριού της Άρτας απ’ τις γερμανικές στρατιωτικές δυνάμεις· του Κομμένου, πίσω στις 16 Αυγούστου του 1943, όταν και δολοφονήθηκαν 317 κάτοικοί του.

Ο λόγος για το άλμπουμ Songs For Kommeno και την αγαστή συμπόρευση

πέντε ιδιοσυγκρασιακών μουσικών “συντεταγμένων”. Το πλάνο συνελήφθη από τον Günter “Baby” Sommer, καταξιωμένο Γερμανό περκασιονίστα που παρακινείται συχνά από τη δίψα του για επέκταση οριζόντων. Ο “πνευστός” Φλώρος Φλωρίδης με τις επίμονα αυτοσχεδιαστικές τάσεις, ο Ευγένιος Βούλγαρης που στριμώχνει σε ούτι και γυαλί ταμπούρ τη δική του άποψη περί ημεδαπής παράδοσης, ο εφοδιασμένος με μοντέρνα τζαζ οπτική (κοντρα)μπασίστας Σπήλιος Καστάνης και η φωνητικά προικισμένη κι ευέλικτη ερμηνεύτρια Σαβίνα Γιαννάτου, συνωθούν το εγχείρημα.

Ξεδιπλώνω λίγο ακόμα τις συστάσεις, λέγοντας πως ο Sommer βρέθηκε και στο παρελθόν πλάι σε διάφορους και ποικίλων κατευθύνσεων Έλληνες καλλιτέχνες, εκ των οποίων κι ο Φλωρίδης, με τις επί σειρά ετών ηχητικές συνευρέσεις των δύο, να κρίνονται ιδιαιτέρως γόνιμες. Εντούτοις, καθοριστικό ρόλο στην απόφαση του Γερμανού να προχωρήσει στην ηχογράφηση του δίσκου, διαδραμάτισε η πρόσκληση που δέχτηκε απ’ τον Νίκο Τουλιάτο, για συμμετοχή στο φεστιβάλ τζαζ κρουστών «Κρουστοπανήγυρης», που ο τελευταίος διοργάνωσε το 2008 στα πλαίσια των ετήσιων εκδηλώσεων του χωριού προς τιμήν των θυμάτων.

Γέφυρες με καιρούς περασμένους, στήνει η “γλώσσα” που εν προκειμένω χρησιμοποιείται. Την ίδια στιγμή, γκρεμίζει διαχωριστικά φράγματα μεταξύ ιδιωμάτων και πολιτισμικών κεκτημένων, εισπνέοντας κι εκπνέοντας στο “σήμερα”. Στον απολογισμό των οκτώ συνθέσεων, μπορείς να διαγνώσεις την εναρμόνιση επιμέρους διακριτικών των μουσικών που απαρτίζουν το σχήμα. Φερ’ ειπείν, οι εξαιρετικά επαρκείς ευρωπαϊκές τζαζ και αβαν-γκαρντ εμπειρίες του Sommer στα κρουστά, συγχωνεύονται με τη σύγχρονη τεχνοτροπία του Καστάνη στο κοντραμπάσο, τοποθετώντας την οικουμενική σφραγίδα σε περίοπτη θέση και σφυρηλατώντας ρυθμικές βάσεις που αφήνουν στίγμα ελευθεριότητας. Με μια από αυτές, θα σμίξεις ευδαιμονικά στην κατακλείδα του δίσκου, ονόματι “Kommeno Today”. Ένα κομμάτι που εκφράζει με παραστατικότητα την εύθυμη μεταστροφή στο “κλίμα” του χωριού και την αποτύπωση αυτής στις μέρες μας. Μια εκ διαμέτρου αντίθετη επίγευση, από εκείνη του οδυρμού μπροστά στις θηριωδίες που απλώνεται σε όλο το υπόλοιπο έργο.

Τα τεκταινόμενα του ηχογραφήματος συντονίζονται με το σφυγμό των ιστορικών γεγονότων, παραχωρώντας εκτάσεις για να διασχίσουν οι ζοφερές εικονογραφήσεις του παρελθόντος. Οι αντάρτες έντρομοι συνομιλούν (“Andartes”), μια γυναίκα σε βαθιά γηρατειά εξακολουθεί να μοιρολογεί (“Maria’s Miroloi”), ηχογραφημένη στο μαγνητοφωνάκι του Sommer, πλησίον της Γιαννάτου. Στα παιδιά που χάθηκαν αποτίουν φόρο τιμής (“Children Song”) και το ποτάμι που προσέφερε δυνατότητα σωτηρίας στο μισό περίπου πληθυσμό του Κομμένου, λαμβάνει υπόσταση σε ένα τραγούδι (“Arachthos”).

Στο δίσκο θα συγκλίνουν και γενιές μουσικότητας. Οι βυζαντινές ηχητικές καταβολές του Βούλγαρη, θα προσεγγίσουν (και προσεγγιστούν από) τις τζαζ γραμμές και τις μουσικές ρίζες που ξεπροβάλλουν από εδάφη της Ηπείρου, μέρος των οποίων αποθέτει στο δίσκο η υφολογική ευρύτητα των κλαρινέτου, μπάσου-κλαρινέτου και σοπράνο σαξοφώνου του Φλωρίδη. Θα σε προσανατολίσω χρησιμοποιώντας ως δείγμα τη δυάδα “Tears”- “Lost Ring” . Όσο για τις ταλαντώσεις στα φωνητικά της Γιαννάτου, θα έλεγα πως φέρουν εκείνες τις εξιστορήσεις της, από τις μουσικές του κόσμου. Συνεπώς, οτιδήποτε καταθέτει άδοντας φορτισμένα εδώ, με άναρθρες φωνές και συγκοπτόμενες φράσεις, κι άλλοτε μοιρολογώντας και νανουρίζοντας, δε σε πιάνει εξ απροόπτου, μα συμπληρώνει κάθε ερμηνευτικό της βήμα μέχρι το επόμενο.

Από τα “Τραγούδια Για Το Κομμένο” απορρέει μια ουσία, η οποία δεν πυροδοτείται εξολοκλήρου από τα περασμένα. Πηγάζει από τις διαρκείς ζυμώσεις κατά τη δημιουργία και μετάδοσή τους, κι αποβλέπει σε εγκαθίδρυσή τους στη μνήμη.

ΥΓ: Ως σωστό ταίρι του ηχητικού αποτελέσματος, παρίσταται το 156σέλιδο βιβλιαράκι, με κείμενα σε ελληνικά, γερμανικά και αγγλικά.

Label: Intakt Records
Track(s) For Your Mixtape: “Lost Ring”, “Children Song”, “Kommeno Today”