Ορνιθολογική: σημαντικοί βιότοποι για τα πουλιά οι υγρότοποι της Αττικής – Η καταγραφή

Το 2008 η Ορνιθολογική ξεκίνησε το Πρόγραμμα Καταγραφής των Πουλιών των Υγροτόπων της Αττικής με σκοπό τη συστηματική καταγραφή της ορνιθοπανίδας και τη συλλογή πληθυσμιακών στοιχείων για τα πουλιά των υγροτόπων της Αττικής. Στόχος ήταν και είναι να καλυφθούν οι 13 κυριότεροι υγρότοποι της Αττικής.

Το 2011 καλύφθηκαν δέκα υγρότοποι, ενώ προστέθηκε στο πρόγραμμα ένας επιπλέον υγρότοπος, ο υγρότοπος της Μπρέξιζας. Το πρόγραμμα ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2008 και συνεχίζεται μέχρι

—Γιατί τους υγροτόπους της Αττικής;

Οι υγρότοποι στην Αττική είναι από τους πλέον σημαντικούς βιότοπους για τα πουλιά της περιοχής και όχι μόνο, καθώς χρησιμοποιούνται είτε ως τόποι αναπαραγωγής, είτε ως τόποι διαχείμασης ή απλά ως στάσεις ανεφοδιασμού κατά τη διάρκεια της μετανάστευσης.

Η σημασία τους αντανακλάται και στη μεγάλη ποικιλότητα των πουλιών καθώς και άλλων ειδών πανίδας και χλωρίδας που απαντώνται σε αυτούς. Η παρουσία και η αφθονία των πουλιών σχετίζεται με την κατάσταση των υγροτόπων που αντιμετωπίζουν συνεχείς απειλές και πιέσεις, κυριότερα από την αστικοποίηση της περιβάλλουσας περιοχής τους και τις υπόλοιπες ανθρώπινες δραστηριότητες.

—Το Πρόγραμμα

Κάθε χρόνο πραγματοποιούνται στον κάθε υγρότοπο έξι επισκέψεις από μέλη και εθελοντές της Ορνιθολογικής. Στο σύνολο των καταγραφών που πραγματοποιήθηκαν το 2011 καταγράφηκαν πάνω από 32.500 πουλιά από 157 είδη. Από τα είδη που παρατηρήθηκαν 43 περιλαμβάνονται στο Παράρτημα Ι της Οδηγίας για τα Πουλιά, ενώ 27 είδη έχουν χαρακτηριστεί στο Κόκκινο Βιβλίο των Απειλούμενων Ζώων της Ελλάδας (2009) ως Σχεδόν Απειλούμενα, Τρωτά ή Κινδυνεύοντα .

Ένα παράδειγμα είδους που κινδυνεύει, είναι ο Μαυροκέφαλος γλάρος Larus melanocephalus ο οποίος απαντάται σε μεγάλους αριθμούς στον Υγρότοπο Βουρκαρίου. Ο Μαυροκέφαλος γλάρος είναι επιδημητικό είδος στην Ελλάδα. Πολυάριθμος μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του ’80, υπέστη μεγάλη πληθυσμιακή μείωση που φτάνει το 52% κατά την τελευταία δεκαετία.

Η κύριες απειλές του είδους είναι η ενόχληση από αναψυχή ή εκτέλεση έργων στις αποικίες αναπαραγωγής, υποβάθμιση, διάβρωση, αλλοίωση ακτών και νησίδων με συνέπεια τη μείωση κατάλληλου βιότοπου φωλιάσματος, ξηρασία, που μειώνει το βαθμό απομόνωσης των νησίδων, θήρευση νεοσσών, τυχαία γεγονότα όπως αντίξοες καιρικές συνθήκες που επιδρούν στις αποικίες.

Βάσει των στοιχείων που συλλέχθηκαν προκύπτει ότι οι υγρότοποι της Αττικής φιλοξενούν σημαντικό αριθμό πουλιών και αποτελούν καταφύγιο για τα πουλιά που παραμένουν στην περιοχή όλο το χρόνο, μεταναστευτικό σταθμό και τόπο αναπαραγωγής διαφόρων ειδών.

Παρατηρήθηκε ότι οι υγρότοποι της Ανατολικής Αττικής χρησιμοποιούνται από τα μεταναστευτικά πουλιά ως σταθμοί ξεκούρασης και τροφοληψίας. Ακόμα και οι μικρότεροι σε έκταση υγρότοποι φιλοξενούν μεταναστευτικά παρυδάτια και καλοβατικά πουλιά. Για τη διαχείμαση χρησιμοποιούνται οι μεγαλύτεροι σε μέγεθος υγρότοποι, με τις λιμνοθάλασσες να φιλοξενούν το μεγαλύτερο αριθμό παρυδάτιων-καλοβα