Ναυαρχίδα της βιοποικιλότητας οι θάλασσες – Οι δράσεις του ΥΠΕΚΑ

Η Παγκόσμια Ημέρα για τη Βιοποικιλότητα καθιερώθηκε το 1993 από τα Ηνωμένα Έθνη και έκτοτε κάθε 22 Μαΐου επιλέγεται μια συγκεκριμένη θεματική ενότητα στην οποία αφιερώνεται ο εορτασμός της. Στο πλαίσιο αυτό το κύριο θέμα για το 2012 αποτελεί η θαλάσσια και παράκτια βιοποικιλότητα.

Το θαλάσσιο οικοσύστημα αποτελεί τη ναυαρχίδα της Βιοποικιλότητας δεδομένου ότι περίπου το 90% των ζώντων φυτικών και ζωικών οργανισμών και μικροοργανισμών (πλαγκτονικοί και βενθικοί οργανισμοί, ψάρια, θαλάσσια θηλαστικά, θαλάσσια ορνοθοπανίδα, παράκτιοι οργανισμοί) ζει και αναπαράγεται στο θαλάσσιο και παράκτιο  περιβάλλον, το οποίο καλύπτει το 71% της επιφάνειας του πλανήτη μας.  Μάλιστα, στον εορταστικό τόμο των Ηνωμένων Εθνών για τους Ωκεανούς, επισημαίνεται χαρακτηριστικά ότι «υπάρχουν περισσότερα θαλάσσια ζωικά και φυτικά είδη από ότι αστέρια στο  σύμπαν».

Η διατήρηση των θαλάσσιων και παράκτιων οικοσυστημάτων και Βιοποικιλότητας αποτελεί σημαντικό παράγοντα για τη διατροφική, πνευματική, κοινωνική και οικονομική ευημερία τόσο των παράκτιων κοινοτήτων όσο και γενικότερα της ανθρωπότητας.

Μια πληθώρα, νομικά δεσμευτικών και μη, κειμένων έχουν αποτελέσει αντικείμενο συμφωνίας μεταξύ των χωρών προκειμένου να προστατευτεί και να διατηρηθεί για τις μελλοντικές γενιές ο θαλάσσιος αυτός πλούτος. Ενδεικτικά αναφέρονται η Σύμβαση για την Βιολογική Ποικιλότητα η οποία κατατέθηκε για υπογραφή κατά τη συνδιάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το περιβάλλον και την ανάπτυξη που διεξήχθη στο Ρίο ντε Τζανέιρο το 1992 και τέθηκε σε ισχύ το 1993. Μέχρι σήμερα η εν λόγω Σύμβαση απαριθμεί 193 συμβαλλόμενα κράτη.  Μέσω της Σύμβασης, για πρώτη φορά γίνεται αποδεκτό το γεγονός ότι η διατήρηση της βιολογικής ποικιλότητα συνιστά ζήτημα «κοινού ενδιαφέροντος» για την ανθρωπότητα και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της αναπτυξιακής διαδικασίας.

Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει και στη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS, Α116-120) του 1982, η οποία αναθέτει τη θεμελιώδη υποχρέωση και ευθύνη για την προστασία και διατήρηση του θαλάσσιου περιβάλλοντος στα κράτη.

Σε περιφερειακό επίπεδο, ιδιαίτερα σημαντική για τη χώρα μας είναι η Σύμβαση της Βαρκελώνης, που υιοθετήθηκε από τις χώρες της Μεσογείου και την τότε ΕΟΚ το 1976 με σκοπό το συντονισμό των δράσεών τους και τη λήψη όλων των κατάλληλων μέτρων για την πρόληψη, καταπολέμηση και εξάλειψη της ρύπανσης της Μεσογείου αλλά και τη βελτίωση του θαλασσίου και παρακτίου περιβάλλοντος. Το 1995, τα Κράτη-Μέλη υιοθέτησαν την τροποποιημένη Σύμβαση, με τίτλο «Σύμβαση για την Προστασία του Θαλασσίου Περιβάλλοντος και της Παράκτιας Περιοχής της Μεσογείου», ενώ έχουν επιπλέον υιοθετηθεί επτά θεματικά Πρωτόκολλα όπως πχ το Πρωτόκολλο για τις Ειδικά Προστατευόμενες Περιοχές και τη Βιοποικιλότητα στη Μεσόγειο.

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) είναι αρμόδιο για τα θέματα χερσαίας, παράκτιας και θαλάσσιας Βιοποικιλότητας. Τα τελευταία χρόνια αποτελεί βασική προτεραιότητα το