Natura 2000: είκοσι χρόνια προστασίας της φύσης

Τη Δευτέρα συμπληρώθηκαν 20 χρόνια από τη θέσπιση δύο καίριας σημασίας μέσων διατήρησης της φύσης και αειφόρου χρήσης των φυσικών πόρων στην ΕΕ: της οδηγίας για τα ενδιαιτήματα (τους οικοτόπους) και το LIFE, το ενωσιακό χρηματοδοτικό πρόγραμμα για το περιβάλλον.

Πριν από 20 χρόνια, τα κράτη μέλη της ΕΕ ενέκριναν ομόφωνα την οδηγία για τα ενδιαιτήματα με σκοπό να διασώσουν τα πλέον απειλούμενα με εξαφάνιση είδη και ενδιαιτήματα ανά την Ευρώπη.

Η οδηγία ανταποκρινόταν στις ανησυχίες για την ταχέως υποβαθμιζόμενη άγρια ζωή και απώλεια

φυσικών ενδιαιτημάτων ως αποτέλεσμα αλλαγών στις χρήσεις γης, της ρύπανσης και της άναρχης αστικής εξάπλωσης. Με την οδηγία συγκροτήθηκε το δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000, ενώ το χρηματοδοτικό μέσο LIFE προσέφερε στρατηγική στήριξη στην ανάπτυξη του δικτύου αυτού, ώστε να δοθεί στα είδη και στα ενδιαιτήματα χώρος για να αποκατασταθούν.

Δύο δεκαετίες μετά την έκδοσή της, η οδηγία έχει πραγματοποιήσει άλματα στην ανακοπή της καταστροφής σε μεγάλη κλίμακα του πλέον πολύτιμου πλούτου μας ως προς τη βιοποικιλότητα, ορισμένα δε είδη και ενδιαιτήματα ήδη δείχνουν ότι αποκαθίστανται.

Το δίκτυο Natura 2000 περιλαμβάνει πάνω από 26.000 προστατευόμενους τόπους που καταλαμβάνουν έκταση ισοδύναμη σε μέγεθος με τη Γερμανία, την Πολωνία και την Τσεχική Δημοκρατία, συναθροιζόμενες. Σχεδόν το 18% του εδάφους της ΕΕ περιλαμβάνεται πλέον στο δίκτυο, παράλληλα με 200.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα προστατευόμενων θαλάσσιων ζωνών. Για παράδειγμα, η Σλοβενία έχει χαρακτηρίσει ως προστατευόμενη περιοχή πάνω από το ένα τρίτο του εδάφους της χώρας.

Η χρηματοδότηση της ΕΕ για τη διατήρηση της φύσης αυξήθηκε στο διάστημα των τελευταίων 20 ετών. Το LIFE, που εγκρίθηκε ταυτόχρονα με την οδηγία για τα ενδιαιτήματα, έχει συνεισφέρει ποσό άνω του 1,2 δις €  στη διαχείριση και αποκατάσταση πάνω από 2000 τόπων Natura 2000 σε όλο τον χώρο της ΕΕ.

Έργα χρηματοδοτούμενα από το LIFE είναι υπεύθυνα για την επιβίωση απειλούμενων με εξαφάνιση ειδών που είχαν φθάσει στο χείλος της καταστροφής, όπως το μαργαριτοφόρο μύδι γλυκών υδάτων στη Γερμανία και στην Τσεχική Δημοκρατία, το αγριοκάτσικο των Αβρουζίων στην Ιταλία, η ουγγρική οχιά των λιβαδιών και ο βασιλαετός Ιβηρικής. Το LIFE στηρίζει επίσης τη διατήρηση της κοκκινομπομπίνας στη Γερμανία, τη Δανία, τη Σουηδία και τη Λετονία.

Η καταστροφή πολύτιμων, πλούσιων σε άγρια ζωή, ενδιαιτημάτων σε μεγάλη κλίμακα ανακόπηκε χάρη σε πλήθος πρακτικών έργων αποκατάστασης ανά την ΕΕ, όπως εκείνα για την προστασία των αμμοθινών στη Λιθουανία, τον καθαρισμό των κλινών ποσειδωνίας (φυκιών) από τα ξένα είδη στη Γαλλία, καθώς και η αποκατάσταση του Δούναβη στην Αυστρία, των δασών φυλλοβόλων στη Σουηδία, των υγροτόπων στις Κάτω Χώρες, των ανυψωμένων τυρφώνων στην Πολωνία και τη Δανία. Πολλές από τις ανωτέρω πρωτοβουλίες στηρίχθηκαν από το LIFE.

Natura 2000

Το Natura 2000 δεν αποτελεί αυστηρό σύστημα φυσικών δρυμών, αλλά βασίζεται σε μια πολύ ευρύτερη αρχή αειφόρο