Ο «βιβλιοπώλης της Καμπούλ» επιστρέφει

Ο Shah Muhammad Rais άνοιξε το βιβλιοπωλείο του στην πρωτεύουσα του Αφγανιστάν, Καμπούλ, το 1974, λίγο μετά το πραξικόπημα που ανέτρεψε τον τότε βασιλιά της χώρας. Το διώροφο κατάστημά του έφτασε να φιλοξενεί πάνω από 20.000 βιβλία και ο ίδιος έγινε διάσημος μέσα από το βιβλίο Ο βιβλιοπώλης της Καμπούλ της Όσνε Σέιερσταντ, που γνώρισε επιτυχία σε πολλές χώρες (μτφρ. Άννα Παπαφίγκου, Εκδόσεις

Όμως το 2021 αναγκάστηκε να διαφύγει στο Ηνωμένο Βασίλειο, φοβούμενος την άνοδο των Ταλιμπάν στην εξουσία. Οι φόβοι του επιβεβαιώθηκαν: τον Δεκέμβριο του 2023 οι Ταλιμπάν πραγματοποίησαν έφοδο στο βιβλιοπωλείο του και κατέστρεψαν όλο το αρχείο του. Μιλώντας στην εφημερίδα Guardian, ο Rais εξομολογήθηκε: «Όταν έμαθα τι είχε συμβεί δεν μπορούσα να μιλήσω, είχα παγώσει. Το μυαλό μου δε λειτουργούσε. Για δύο εβδομάδες αφού συνέβη αυτό ήθελα να βάλω τέλος στη ζωή μου. Όμως ξαφνικά ανέκτησα την ενέργειά μου».

Πράγματι, ξεπερνώντας το αρχικό σοκ, ο Rais αποφάσισε να αναλάβει και πάλι δράση: σε συνεργασία με μια ινδική εταιρεία δημιούργησε μια νέα ιστοσελίδα, μέσω της οποίας μπορεί κανείς να παραγγείλει βιβλία που είναι απαγορευμένα στο Αφγανιστάν και να τα παραλάβει ταχυδρομικώς. Μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις ο Rais βάζει στο κόλπο και οδηγούς λεωφορείων, οι οποίοι μεταφέρουν κρυφά τα απαγορευμένα βιβλία ώστε να μην εντοπιστούν από τους Ταλιμπάν.

Ο ίδιος εκτιμά πως ό,τι κι αν κάνουν οι Ταλιμπάν για να απαγορεύσουν την ανάγνωση βιβλίων, ένας πληθυσμός που διψά για βιβλία θα βρει πάντα τον τρόπο να παρακάμψει τις απαγορεύσεις. «Τα βιβλία είναι ένα καλό, φτηνό όπλο για να πολεμήσουμε τον εξτρεμισμό», υποστηρίζει.