Μαρία Ράπτη

Τα Παιδικά τραγουδάκια στηρίχτηκαν σε τρία πράγματα που αγαπώ: την ιστορία, τη δημώδη γλώσσα και τη λογοτεχνία τρόμου – όποιος διαβάσει το βιβλίο θα τα αναγνωρίσει, πιστεύω, και τα τρία. Παρ’ όλα αυτά, το αρχικό έναυσμα ήταν αυτά καθαυτά τα τραγουδάκια· πρώτα σκέφτηκα ότι θα ήθελα να γράψω μια ιστορία την οποία θα σχολιάζουν μικρά, ανατριχιαστικά τραγουδάκια σε δημώδες ύφος, κι έπειτα κάθισα να δουλέψω πάνω σε θέματα πλοκής, οργάνωσης και ηρώων.

Οι τρομακτικές ιστορίες είναι γοητευτικές για πάρα πολλούς λόγους. Είναι διασκεδαστικές, αφού ο οποιοσδήποτε μπορεί να παρακολουθήσει ακραία,

αδιανόητα γεγονότα από την ασφάλεια του σπιτιού του. Επιπλέον, πιστεύω ότι ασυνείδητα αυτές οι ιστορίες λειτουργούν και ως ξόρκι: διαβάζουμε για πράγματα που ελπίζουμε να μη ζήσουμε ποτέ. Ίσως να κατάγονται και από το συλλογικό μας ασυνείδητο, τους παλιούς, αρχέγονους τρόμους που ο άνθρωπος τιθάσευσε τελικά μέσω του πολιτισμού. Τέλος, οι τρομακτικές ιστορίες είναι προϊόντα μιας καλής ζωής, είναι σημάδι ευημερίας. Περισσότερο από κάθε άλλο λογοτεχνικό είδος, ο άνθρωπος πρέπει να είναι καλά για να διαβάσει κάτι τρομακτικό – δεν ξέρω, για παράδειγμα, αν οι άνθρωποι στην Ουκρανία έχουν τον τελευταίο χρόνο όρεξη να διαβάζουν θρίλερ. Η ύπαρξή τους είναι ένα σημάδι ότι τα περισσότερα, τουλάχιστον, πράγματα πηγαίνουν καλά. Και, βέβαια, τα θρίλερ –όπως και όλες οι ιστορίες– είναι ένα όχημα για να θιγούν πιο βαθιά ζητήματα.

{jb_quote}Οι ιστορίες τρόμου είναι ιστορίες αγάπης. Αγάπης που πληγώθηκε, που προδόθηκε. Φροντίδας που δεν δόθηκε.{/jb_quote}

Στο βιβλίο, η Λίζυ φτάνει σε ένα απομακρυσμένο μέρος με σκοπό να μετατρέψει ένα εγκαταλελειμμένο μοναστήρι Παλαιοημερολογιτών σε πρότυπο σχολείο. Βρισκόμαστε στις τελευταίες μέρες του 1975, στην αρχή της μεταπολίτευσης. Η Λίζυ κουβαλά μαζί της το τραύμα μιας επικίνδυνης, χειριστικής σχέσης, όμως δεν γνωρίζει ότι και το μοναστήρι κουβαλά το δικό του τραύμα, ότι η μνήμη σε καθορίζει ακόμη κι όταν δεν είναι δική σου. Και τα τρία βασικά στοιχεία του έργου (η ηρωίδα, το μοναστήρι και η χώρα), το καθένα με τις δικές του πληγές, προσπαθούν να κοιτάξουν προς το μέλλον, να βρουν την καινούργια τους θέση σε έναν καινούργιο κόσμο, όμως κάποιες πληγές είναι τυφλές και γι’ αυτό αδύνατο να βρουν φροντίδα. Εκεί ακριβώς γεννιέται και ο τρόμος· στην έλλειψη φροντίδας, στην έλλειψη αγάπης. Εκεί γεννιέται ο πόνος, ο θυμός. Γι’ αυτό λέω πάντα ότι οι ιστορίες τρόμου είναι ιστορίες αγάπης. Αγάπης που πληγώθηκε, που προδόθηκε. Φροντίδας που δεν δόθηκε. Μπορεί αυτό να μη γίνεται πάντα αντιληπτό σε πρώτο επίπεδο, όμως όλες αυτές οι ιστορίες κουβαλούν τρυφερότητα, παράπονο και ανθρωπιά.

Τα πραγματικά γεγονότα από τα οποία αφορμάται το βιβλίο είναι ελάχιστα γνωστά στις μέρες μας· άλλωστε και εγώ η ίδια τα ανακάλυψα σχετικά τυχαία. Μάλιστα, η έρευνα που κατάφερα να κάνω πάνω σε αυτά ήταν σχετικά περιορισμένη, ήταν ελάχιστες οι πληροφορίες που κατάφερα να εντοπίσω και οι περισσότερες από αυτές αντλήθηκαν από πρωτοσέλιδα της εποχής, από πρωτογενείς, δηλαδή, πηγές. Δεν μου έκανε, φυσικά, εντύπωση η προσπάθεια να αποσιωπηθεί ένα έγκλημα που συνέβη σε μοναστήρι –έστω και σε ένα μοναστήρι Παλαιοημερολογιτών–, όμως μου έκανε εντύπωση που στην εποχή της απόλυτης εξουσίας της πληροφορίας –και ενώ διακινούνται αμέτρητες ψευδείς ειδήσεις καθημερινώς– αυτές οι πληροφορίες δεν είχαν βρει ακόμη τον δρόμο τους προς το φως. Μακάρι αυτό να αλλάξει. Μακάρι να μαθαίνουμε περισσότερα για όσα συνέβησαν κάποτε, για όσα συμβαίνουν τώρα, εδώ ή οπουδήποτε αλλού. Είναι ο μόνος τρόπος να γίνουμε καλύτεροι, που είναι και η αποστολή μας.

Παιδικά τραγουδάκια
Μαρία Ράπτη
Bell
376 σελ.
ISBN 978-960-620-917-8
Τιμή €15,50