«Προπαγάνδα και πως λειτουργεί»- Παν.Γερογλής

Γράφει ο

Παν. Γερογλής*

 Μια ιδιαίτερη προσέγγιση, μέσω της διαλεκτικής μεθόδου , μεταξύ τριών ομιλητών.

ΟΜΙΛΗΤΗΣ 1:

Εχθές είδα σε κανάλια και sites ,  δημοσιογράφους  να γράφουν και να μεταδίδουν : “..η αστυνομία χτυπά πολίτες”..    Παρακολουθώντας προσεκτικότερα   τα βίντεο και τις φωτογραφίες,  εμφανίζονταν  κουκουλοφόροι και αναρχικοί με πανώ, στυλιάρια, πέτρες και μολότωφ. Να σπάνε μαγαζιά, να καταστρέφουν αυτοκίνητα, να βάζουν φωτιές…..Δεν είδα πουθενά, δηλαδή πολίτες να δέρνονται από την αστυνομία….

-ΟΜΙΛΗΤΗΣ

–          Το ωραίο αλλά και το παράξενο ,  είναι ότι αυτά, τα οφθαλμοφανή τα βλέπεις μόνο εσύ και κάποιοι λίγοι, οι περισσότεροι  λένε ότι όλα είναι σωστά και καλά. Τι πιστεύεις ότι έχουν αυτοί οι άνθρωποι; Τι τους συμβαίνει;

–   ΟΜΙΛΙΗΤΗΣ 1: 

       Μάλλον φοράμε «διαφορετικά γυαλιά» !!..Αστειεύομαι …Για να μιλήσω όμως σοβαρά, θα πιθανολογούσα ότι φαίνεται να  έχει αναπτυχθεί εδώ και χρόνια ένας τρομερός μηχανισμός προπαγάνδας   με μεγάλο μέρος πλήρως ελεγχομένων ΜΜΕ.  Τα οποία ΜΜΕ, είναι βεβαίως απαραίτητα για την υλοποίηση της εκάστοτε προπαγάνδας ,  εξυπηρετώντας επί μέρους και συνολικότερους σκοπούς προς διαχείριση της εκάστοτε εξουσίας .. Εξάλλου,  προπαγάνδα δεν είναι απλά η  διασπορά φημών και  ψευδών ειδήσεων, αλλά η διάχυση διαστρεβλωμένων πληροφοριών σε συγκεκριμένο ακροατήριο-στόχο. Η διάχυση αυτή,  εξυπηρετεί  υποκρυπτόμενους δόλιους σκοπούς, προς διαμόρφωση προκαθορισμένων στάσεων-απόψεων-αντιλήψεων εκ μέρους του ακροατηρίου, για την εξυπηρέτηση των στόχων αυτών .   Όταν βέβαια αυτές οι πληροφορίες δεν αντανακλούν την αλήθεια, τόσο το χειρότερο για την αλήθεια!! 

–    ΟΜΙΛΗΤΗΣ 2 :

          –    Άρα εκούσια θύματα της προπαγάνδας είναι αυτοί οι άνθρωποι. Παρόλο που βλέπουν και ζουν την αλήθεια. Το λεγόμενο σύνδρομο της Στοκχόλμης;

ΟΜΙΛΗΤΗΣ 1:

Θα συμφωνήσω στο πρώτο, θα διαφωνήσω στο δεύτερο.

–          Το σύνδρομο της Στοκχόλμης αναφέρεται στην ταύτιση και πλήρη δικαιολόγηση των ενεργειών του θύτη, από το ίδιο του το θύμα..

–          Αναφορικά με την προπαγάνδα, να σου γνωρίσω ότι σχετικά με τα οπτικά και ακουστικά ερεθίσματα, όλοι τα ίδια βλέπουμε και τα ίδια ακούμε… Αυτό που διαφέρει όμως είναι η κριτική μας αντίληψη, εξ ου και τα συμπεράσματα στα οποία οδηγούμαστε. Η κριτική μας αντίληψη διαμορφώνεται, ανάλογα με το γνωστικό μας υπόβαθρο, την εμπειρία, την κουλτούρα μας και συνολικότερα την παιδεία που έχουμε αποκτήσει…

–          .Για παράδειγμα, κοιτώντας ένα αεροπλάνο να πετά, κάποιος που δεν έχει δει ξανά στη ζωή του αεροπλάνο, θα πει : ένα μεγάλο σιδερένιο πουλί, Κάποιος άλλος που έχει ταξιδέψει με αυτό, θα εκφρασθεί ανάλογα με την εμπειρία που είχε,.. Ενώ αν το δει ένας πιλότος θα εκφραστεί για την πτητική του εμπειρία και τα πτητικά του χαρακτηριστικά, κ.ο.κ….

–          Όταν λοιπόν τα «ΜΜΕ» (π.χ., ο τελάλης σε ένα δάσος του Αμαζονίου) σε τόπο που οι άνθρωποι δεν έχουν ξαναδεί αεροπλάνο, ενημερώσει τον κόσμο ότι χτες ένα μεγάλο σιδερένιο πουλί ίπτατο επάνω από το χωριό, θα γίνει απόλυτα πιστευτός….Αν όμως επιχειρηθεί να μεταδοθεί το ίδιο νέο , από π.χ. μία εφημερίδα ή ένα site, κάπου στην Ευρώπη, θα τους πάρουν με τις πέτρες! .

–          Σου ανέφερα ένα απλό παράδειγμα, για το πως διαχέεται η προπαγάνδα, ανάλογα με το ακροατήριο και ανάλογα με το τι αυτό μπορεί να δεχτεί επικοινωνιακά.

–          Σε πιο εξελιγμένα ακροατήρια, ο προπαγανδιστικός λόγος, δύναται να γίνει πιο πιστευτός και να καμφθούν οι αντιδράσεις-αντιστάσεις, όταν αυτός εκφράζεται-υποστηρίζεται, από experts και ειδικούς επιστήμονες, ανάλογα με το θέμα.  Εξάλλου πάντα στις κοινωνίες υπάρχουν εξίσου και χρήσιμοι ηλίθιοι (ανόητοι) και εφιάλτες (δόλιοι), π.χ. διαγγέλματα-ανακοινώσεις κατοχικών κυβερνήσεων 1941-1944, ότι οι Γερμανοί ήρθαν σαν φίλοι!!, κ.ο.κ..

–          Το καλύτερο φάρμακο-αντίδοτο για την προπαγάνδα, είναι η αντικειμενική γνώση, η κριτική αντίληψη, ,  η μόρφωση, η παιδεία ! ΄Όταν αυτά υπάρχουν, η προπαγάνδα δεν μπορεί να ευδοκιμήσει και θα αναγκαστεί ο κοινωνικός και κάθε άλλος αντίπαλος, να χρησιμοποιήσει άλλες μορφές επιβολής ισχύος και ελέγχου, περισσότερο ορατές και προφανείς , άρα θα επικεντρωθούν εναντίον τους ενέργειες με μεγαλύτερο βαθμό αμφισβήτησης και αντίδρασης!.

–          Παράδειγμα από τη χώρα μας : Από το θαυματουργό νερό του Καματερού επί χούντας  που γιάτρευε όλες τις αρρώστιες και συνέρρεαν χιλιάδες κόσμου από όλη την Ελλάδα για να πάρουν το «θαυματουργό νερό του δικτύου»  ,   είναι να αναρωτιέται κανείς κατά πόσο έχουν όντως αλλάξει τα πράγματα…!! Π.χ. η προτροπή να σβήσουμε τα φώτα στις 20:30 για να « σώσουμε τη γη» !! ,  μη σκεπτόμενοι ότι αν υπήρχε όντως μαζική ανταπόκριση των πολιτών,  θα τίθετο σε κίνδυνο η ασφάλεια του δικτύου διανομής  ενέργειας, και χωρίς βέβαια να έχουμε «σώσει τη γη»!!

–          Συνοψίζοντας για να μην κουράζω , αν εμείς είμασταν διαφορετικοί-καλύτεροι,  σκεπτόμενοι ενεργοί πολίτες, έχοντας τις απαραίτητες, γνώσεις, μόρφωση, παιδεία, αυτοί (η πλειονότητα των σημερινών πολιτικών ,  που εμφανίζονται να είναι οι υπεύθυνοι καθορισμού της τύχης των πολιτών  και του κάθε τόπου) δεν θα υπήρχαν γιατί θα τους είχαμε αποβάλλει-απορρίψει…Ομοίως αν αυτοί δεν υπήρχαν, εμείς θα μπορούσαμε να είχαμε γίνει καλύτεροι..

–          Είμαστε λοιπόν σφιχταγκαλιασμένοι σε αυτό το ατέρμονο επιταχυνόμενο σπιράλ, μέχρι τελικής πτώσης-σύγκρουσης, που βέβαια θα αποδειχτεί ιδιαίτερα οδυνηρή,  και για καθέναν από εμάς!.. Ίσως τότε και μόνο τότε, να υπάρξει πάτος στο βαρέλι και η αποζητούμενη κάθαρση, απαραίτητη σύμφωνα με τις αρχαίες τραγωδίες – σύμβολο του εξαιρετικού αρχαίου ελληνικού πολιτισμού και πνεύματος  -, αφού όμως έχει προηγηθεί το δράμα, στο οποίο όλοι εξίσου συμμετέχουμε,  είτε συνειδητά, είτε άθελα μας!!..

ΟΜΙΛΗΤΗΣ 3:

                   – Ακριβώς έτσι, . Επίσης ο τρόπος σκέψης της πλειοψηφίας των πολιτών χαρακτηρίζεται από βιασύνη, θυμό και πόλωση,  τα οποία δείχνουν:  « η μεν βιασύνη απερισκεψία ο δε θυμός απαιδευσία και περιορισμένο νου»,  όπως είπε και ο Διόδοτος στην ομιλία του στον επιτάφιο του Περικλή.

ΟΜΙΛΗΤΗΣ 1

–          Ακριβώς!!,, θα προσθέσω και ένα σύγχρονο στοιχείο για τους σύγχρονους πολίτες, και αυτό είναι το στοιχείο της έλλειψης στοιχειώδους έστω μνήμης !

ΟΜΙΛΗΤΗΣ 3

–              –   Ίσως, πρέπει να κλείσουν τα ΜΜΕ καθότι ο βομβαρδισμός με πολλές και άχρηστες πληροφορίες μπερδεύουν και καταστρέφουν τη μνήμη.

ΟΜΙΛΗΤΗΣ 2

–          Συμφωνώ, έχουμε την ίδια θέση, απλά εγώ (ίσως λάθος μου) δεν έχω την υπομονή να τα αναπτύσσω και ίσως γίνομαι δεικτικός.

ΟΜΙΛΗΤΗΣ 1

–            Ουδείς εκών κακός! Επανάληψη όμως, μήτηρ μαθήσεως!

ΟΜΙΛΗΤΗΣ 3 :

–          Μην ξεχνάς και τον φόβο , απαραίτητο συστατικό χειραγώγησης μαζί με τα υπόλοιπα!

ΟΜΙΛΗΤΗΣ 1:

ΟΙ μηχανισμοί ελέγχου δόλιας κατάληψης και παραμονής στην εξουσία, αναμφίβολα περιλαμβάνουν και τη χειραγώγηση μέσω του φόβου. Χρησιμοποιούμενα αποτελεσματικά δε εργαλεία, η προπαγάνδα και το παρακράτος. Για την οικονομία όμως της συζήτησης, θα παραμείνω εν προκειμένω στην προπαγάνδα , η οποία περιλαμβάνει ως βασικό συστατικό της την  επικοινωνία. Χωρίς επικοινωνία δεν μπορεί να υπάρξει προπαγάνδα. Και επικοινωνία σημαίνει μεταφορά πληροφοριών μεταξύ ενός πομπού (πηγή)  και ενός δέκτη (ακροατήριο). Όταν λοιπόν μία πληροφορία είναι αντίθετη με τους επιδιωκόμενους σκοπούς της προπαγάνδας,  ο μηχανισμός της θα ενεργήσει με κάθε τρόπο, ώστε η πληροφορία αυτή να μην επικοινωνηθεί (δηλαδή να κρατηθεί εκτός). Αν παρόλα αυτά, η πληροφορία τείνει ή τελικά καταφέρει να διαρρεύσει-επικοινωνηθεί, υπάρχουν περαιτέρω τακτικές αντιμετώπισης της διαρροής :

           α . Περιορισμός ή και πλήρης εξαφάνιση της δυνατότητας διάδοσης της (αυτό επιτυγχάνεται με την λογοκρισία, συνήθης μέθοδος σε ολοκληρωτικά-ανελεύθερα καθεστώτα).

–          β. Έλεγχος των πιθανών τρόπων και μέσων διάδοσης (εδώ βοηθά πολύ ο με κάθε τρόπο έλεγχος των ΜΜΕ, π.χ. χρηματισμός ή άλλα «υπόγεια»  ανταλλάγματα, συνήθης μέθοδος σε δημοκρατικά ή κατ’ επίφαση δημοκρατικά πολιτεύματα)

–          γ. Αμφισβήτηση της αξιοπιστίας της πληροφορίας και διαστρέβλωσή της, ώστε να μην γίνει πιστευτή (προσβολή εγκυρότητας της).

–          δ. Αμφισβήτηση της αξιοπιστίας του πομπού της πληροφορίας, ώστε να μην γίνει πιστευτή καμία πληροφορία που θα εκπέμπεται από τον υπόψη πομπό (αυτό συμπεριλαμβάνει την αποδόμηση χαρακτήρων, αν πρόκειται για φυσικά πρόσωπα ή αποδόμηση των μέσων εκπομπής αν πρόκειται για μέσα).

–          ε. Φυσική εξόντωση του πομπού αν πρόκειται για φυσικό πρόσωπο ή εξόντωση (neutralization) του μέσου . Εδώ συμπεριλαμβάνονται π.χ οι εξοντώσεις – δολοφονίες δημοσιογράφων, καθώς και οι βομβιστικές-τρομοκρατικές επιθέσεις σε ΜΜΕ (εντός πλαισίου παραδειγματισμού και αποφυγής επανάληψης παρόμοιων πράξεων στο μέλλον).

στ. Διάχυση υπερπληθώρας-κορεσμός πληροφοριών, σχετικά όμοιων αλλά διαστρεβλωμένων πληροφοριών (over -information  / missinformation), ώστε να δημιουργούνται προβλήματα και εμπόδια, όπως  αδυναμία επεξεργασίας του μεγάλου όγκου πληροφοριών από το ακροατήριο-δέκτη, αλλά και αμφιβολίες, για το ποια από όλες είναι αληθής.

–          ζ. Ακόμη και αν τα παραπάνω αποτύχουν (όχι απαραίτητα με τη σειρά που τα προανέφερα), υπάρχει και η διαδεδομένη τακτική της απόσπασης προσοχής και στροφής της σε άλλα ενδιαφέροντα (distraction process model), για εφελκυσμό του ακροατηρίου και διατήρησή του σε άλλη κατεύθυνση, πέραν από αυτή της διαρρεύσασας πληροφορίας (είμαι σίγουρος ότι αυτή την τελευταία τακτική την έχετε αντιληφθεί πολλές φορές).

–          Η λύση όμως , δεν θα ήταν να κλείσουμε τα ΜΜΕ. Τα ΜΜΕ είναι θετικό στοιχείο στην εξέλιξη των κοινωνιών μας, παρέχοντας (ιδανικά) ενημέρωση, πληροφορία, εκπαίδευση, ψυχαγωγία, συμβάλλοντας στην ελεύθερα διαμορφούμενη αντικειμενική κοινή γνώμη. Εξάλλου, τα ΜΜΕ, αναφέρονται από τον 19ο αιώνα ως η 4η εξουσία στην υπηρεσία του λαού, μέσω της οποίας δύναται να ελέγχονται οι άλλες τρεις (εκτελεστική, δικαστική, νομοθετική). Για αυτό το λόγο αποκαλούνται και ως the 4th Estate in the Realm.

            Το πρόβλημα λοιπόν δεν είναι η ύπαρξή τους, αλλά η στρεβλή λειτουργία τους και η συμμετοχή τους στο επονομαζόμενο τρίγωνο της διαφθοράς, μαζί με τις άλλες τρεις εξουσίες.   Η καλύτερη λύση θα ήταν , η εξασφάλιση της θεσμικής τους λειτουργίας, μέσω ενός ειδικού κανονιστικού θεσμικού και νομικού πλαισίου, το οποίο φαίνεται ουσιαστικά να απουσιάζει από την ομαλή κοινωνική μας ζωή, με αποτέλεσμα τις ανάλογες  δυσμενείς συνέπειες , από την ύπαρξη συνθηκών που ευνοούν την ανάπτυξη και ευδοκίμηση της εκάστοτε τυχόν προπαγάνδας!!

Υ.Γ. 1 : Το τι «βλέπουμε» και  το τι «ακούμε» , τα λαμβανόμενα δηλαδή οπτικά και ακουστικά ερεθίσματα, , είναι τα ίδια , και είναι  κοινά για όλους. Η «μετάφραση» τους , όμως και η «συνειρμική τους αντίληψη», εξαρτάται , από το εκάστοτε γνωστικό και εμπειρικό επίπεδο του κάθε λήπτη και από τη δυνατότητα της κριτικής του αντίληψης.

Υ.Γ.2 : Η υγιής αμφισβήτηση , είναι η κινητήριος  δύναμη περαιτέρω έρευνας, γνώσης, εμπειρίας και διαρκούς προόδου και βελτίωσης !!

Υ.Γ. 3 : Το διαδίκτυο, πλέον των άλλων δυνατοτήτων του,  αποτελεί  μια τεράστια δεξαμενή πληροφοριών, όπου κανείς μπορεί να βρει από έγκυρες επιστημονικές μελέτες για την πανδημία, μέχρι revenge  porn !!…Αδιαμφισβήτητα λοιπόν, είναι ένα χρήσιμο εργαλείο , του οποίου η αγαθή και εποικοδομητική   του χρήση για την ατομική και συλλογική-κοινωνική μας βελτίωση,  είναι εξαρτώμενη τόσο από την πρόθεση του χρήστη, όσο και από την πρόθεση του παρόχου της πληροφορίας!!…Και μπορεί εξίσου να συνεισφέρει στην αντικειμενική γνώση, ή να σε τυλίξει και να σε συμπαρασύρει-βουλιάξει στα πλοκάμια της εκάστοτε προπαγάνδας!!…Αμφισβήτηση, διασταύρωση,  πλουραλισμός , μελέτη, και κριτική αντικειμενική αντίληψη, αποτελούν τα εχέγγυα για ορθή προσέγγιση και βαθύτερη αντικειμενική γνώση !! 

*Ταξχος ε.α.

Diploma  in Diplomatic and Strategic Studies

MA in International Security and Applied Strategy.

EU Pol Adv/ESDC – Mil Adv

The post «Προπαγάνδα και πως λειτουργεί»- Παν.Γερογλής appeared first on Militaire.gr.