Πράσινο Ταμείο: 77 εκατ. ευρώ για περιβαλλοντικά έργα το 2018

του Θοδωρή Καραουλάνη

Δυστυχώς και πάλι φέτος το Πράσινο Ταμείο, παρά τις ελπίδες για το ότι το 2018 είναι η χρονιά της εξόδου από τα μνημόνια και την ασφυκτική εποπτεία των πιστωτών της χώρας, διαθέτει μόλις το 2,5% των ρευστών διαθεσίμων του και μόλις το 30% των ετήσιων εσόδων του για το 2018 για πράσινες δράσεις και περιβαλλοντικό ισοζύγιο.

Όπως αποτυπώνεται σαφώς στον προϋπολογισμό του φορέα για το 2018 που ενέκρινε ο Υπουργός Γιώργος Σταθάκης, το Πράσινο Ταμείο θα διαθέσει φέτος μόλις

77 εκατομμύρια ευρώ για επιχορηγήσεις – μεταβιβάσεις σε τρίτους, κάτι που σημαίνει ότι όλα τα προγράμματα που επιχορηγούν δήμους, για παράδειγμα, θα περιοριτσούν σε αυτό το ποσό το οποίο είναι αντίστοιχο με αυτό που δοθήκε τα προηγούμενα χρόνια.

Και αυτό την ώρα που το Πράσινο Ταμείο είχε διαθέσιμα, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, στους τραπεζικούς του λογαριασμούς τουλάχιστον 2,8 δισ. ευρώ στις 31/12/2016 (ένα χρόνο πριν). Σύμφωνα με πληροφορίες της Greenagenda, το 2017 εισέρευσαν, μόνο από τις δηλώσεις αυθαιρέτων των νόμων Παπακωνσταντίνου και Καλαφάτη, χωρίς να υπολογίζεται ο 1,5 μήνας ισχύος του νόμου Σταθάκη για τα αυθαίρετα, ακόμη 560 εκατομμύρια ευρώ, ανεβάζοντας τα υπολογιζόμενα, μαζί με τους άλλους πόρους (άλλα έσοδα από δασικά, γαλάζιο ταμείο, τόκους κλπ) συνολικά διαθέσιμα στο τέλος του έτους περίπου στα 3,5 δισ. ευρώ!

Σημειώνουμε ότι τα διαθέσιμα του Πράσινου Ταμείου που τοκίζονται παραμένουν σε προθεσμιακούς – ειδικούς λογαριασμούς του, (που τηρούνται στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, ενώ τα αμέσως ρευστά διαθέσιμα, περίπου μισό δισ. ευρώ, βρίσκονται στην Τράπεζα της Ελλάδος) και συνυπολογίζονται στους δείκτες του Κρατικού Προϋπολογισμού για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων, αλλά δεν χρησιμοποιούνται για τίποτε!
Η εικόνα γίνεται ακόμη χειρότερη αν μελετήσουμε τον προϋπολογισμό και δούμε ότι μόνο από τόκους το Πράσινο Ταμείο το 2018 θα εισπράξει 62 εκατομμύρια ευρώ. Κάνοντας δηλαδή μία αυθαίρετη, μεν, καθώς δεν έχει συνάφεια με το λογιστικό σύστημα του δημοσίου και του Πράσινου Ταμείου, αλλά ουσιαστική και πραγματική ανάλυση και σύγκριση, παρατηρούμε ότι το Πράσινο Ταμείο το 2018 διαθέτει για δράσεις περιβαλλοντικού ισοζυγίου μόλις 15 εκατομμύρια παραπάνω από τους τόκους που εισπράττει λόγω των προστίμων των αυθαιρέτων!
Θυμίζουμε ότι η υφιστάμενη διάταξη για το όριο των επενδύσεων του Πράσινου Ταμείου σε δράσεις Περιβαλλοντικού ισοζυγίου είναι: «Κατά τη διάρκεια εφαρμογής του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής, η διάθεση των πόρων του Πράσινου Ταμείου κατ` έτος, όπως προβλέπονται στο άρθρο 8, για τις λειτουργικές του δαπάνες και την επίτευξη των σκοπών του, δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το δύο και ήμισυ τοις εκατό (2,5%) επί του συνόλου των διαθεσίμων του κατά το τέλος του προηγούμενου έτους. Τα επιπλέον του ανωτέρω ποσοστού διαθέσιμα επιτρέπεται να περιέρχονται στον Κρατικό Προϋπολογισμό με κοινές αποφάσεις των Υπουργών Οικονομικών και Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής». Αυτά προβλέπονται από τη διάταξη της παρ. 4 του άρθ. 3 του ν. 3889/2010, όπως τροποποιήθηκε με την παρ. 6β του άρθ. 39 του ν. 4024/2011 (ΦΕΚ Α’ 226/27.10.2011) και στη συνέχεια με το άρθ. 32 παρ. 4 του ν. 4111/2013 (ΦΕΚ Α’ 18/25.01.2013).

Και επίσης υπενθυμίζουμε ότι η Greenagenda αποκάλυψε πρώτη, τον Μάιο του 2017, ότι οι πόροι του Πράσινου Ταμείου θα παραμείνουν δεσμευμένοι, σύμφωνα με την ανωτέρω διατύπωση μέχρι την ολοκλήρωση του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής – και αυτό φτάνει το 2021, μετά την περυσινή έγκριση από τη Βουλή του ΜΠΔΣ 2018-2021. Μάλιστα ο ίδιος ο Υπουργός Γιώργος Σταθάκης επιβεβαίωσε δημοσίως το πρόβλημα αυτό, που δεν είχε αναδειχθεί από κανένα άλλο ΜΜΕ, απαντώντας, λίγους μήνες αργότερα, σε ερώτηση της Greenagenda αναφέροντας ωστόσο ότι η κυβέρνηση βρίσκεται σε διαπραγμάτευση με τους δανειστές για τη χρήση των πόρων αυτών την περίοδο μετά το καλοκαίρι του 2018. Τότε, αυτή η αφηρημένη απάντηση του Υπουργού στη Greenagenda είχε προκαλέσει αντιπαράθεση στη Βουλή, καθώς η ΝΔ είχε ζητήσει συγκεκριμένες απαντήσεις από την κυβέρνηση για το πότε θα είναι διαθέσιμοι οι πόροι για περιβαλλοντικές επενδύσεις. Όπως αποδεικνύεται όμως σαφώς από τον εγκεκριμένο προϋπολογισμό του Πράσινου Ταμείου για το 2018 αυτή η διαπραγμάτευση δεν έχει αποδώσει ακόμη κάτι χειροπιαστό, καθώς τα όρια των επενδύσεων του Πράσινου Ταμείου παραμένουν στα ίδια επίπεδα με τα προηγούμενα χρόνια και εντός των ορίων που περιγράφονται στο νόμο.

Θυμίζουμε πάντως ότι το ΤΕΕ έχει προτείνει έναν διαφορετικό τρόπο αξιοποίησης των «λιμναζόντων» κονδυλίων του Πράσινου Ταμείου, που υπερβαίνει τις απαιτήσεις δέσμευσης των πόρων από το τρέχον ή επόμενο μνημόνιο, μέσω της χρήσης σύγχρονων και δημιουργικών χρηματοοικονομικών εργαλείων. Συγκεκριμένα ο Πρόεδρος του ΤΕΕ Γιώργος Στασινός έχει αναφέρει νωρίτερα φέτος ότι λύσεις υπάρχουν με νέα χρηματοδοτικά εργαλεία και «ένα από αυτά είναι η εμπροσθοβαρής χρησιμοποίηση, με όρους προεξόφλησης, των χρημάτων που υπάρχουν στο Πράσινο Ταμείο -δεσμευμένα, λόγω μνημονίου- για χρηματοδότηση αναγκαίων περιβαλλοντικών έργων». Αυτό σημαίνει ότι τα 4,5 δισ. ευρώ που ανέφεραν τα κόμματα και η Κυβέρνηση στη Βουλή θα μπορούσαν να αποτελέσουν εγγύηση και να χρησιμοποιηθούν νωρίτερα για την υλοποίηση αναγκαίων περιβαλλοντικών έργων – και πιθανώς να μπορούσαν να πολλαπλασιαστούν με τη συνδρομή του ιδιωτικού τομέα, σύμφωνα, για παράδειγμα, με τα πρότυπα του equidund – χωρίς να «χαλάει» η δέσμευση της χώρας προς τους πιστωτές για «δέσμευση» των πόρων είτε μέχρι το 2018 είτε μέχρι το 2021.

Ο προϋπολογισμός του Πράσινου Ταμείου του 2018 όμως κρύβει και άλλα στοιχεία – και ορισμένα ερωτηματικά.

Για παράδειγμα, στα έξοδα του φορέα (αμοιβές και έξοδα προσωπικού, ταξιδίων, δημοσίων σχέσεων, συντήρηση εξοπλισμού κλπ) αναφέρεται συνολικό κονδύλι 19 εκατομμυρίων ευρώ (το οποίο είναι τεράστιο για το μέγεθος του φορέα και συγκριτικά με τις επενδύσεις περιβαλλοντικού ισοζυγίου) και κοιτώντας την ανάλυση των κωδικών του προϋπολογισμού ανακαλύψαμε ότι…. λείπει (στον πίνακα των εξόδων, στην ενότητα «πληρωμές για υπηρεσίες» η ανάλυση για περίπου 15 εκατομμύρια ευρώ! Συγκρίνοντας τα υπόλοιπα στοιχεία πιθανότατα πρόκειται περί απλού λάθους, αλλά το ποσό είναι μεγάλο. Ατύπως μας μεταφέρεται η εικόνα ότι δεν έχουν περάσει σε συγκεκριμένο κωδικό οι δαπάνες που προβλέπονται για τους φορείς διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών καθώς κατά τη σύνταξη του προϋπολογισμού πιθανολογούσαν ότι θα έχει νομοθετηθεί η ακριβής διάταξη για το πώς θα δίνονται τα χρήματα για το προσωπικό και τους φορείς αλλά ακόμη εκκρεμεί να περάσει το νομοσχέδιο στη Βουλή – και κάπου εκεί έγινε το «μπέρδεμα»…

Από τα υπόλοιπα στοιχεία εξόδων του προϋπολογισμού, αξίζουν αναφοράς, σύμφωνα με όσα παρατηρήσαμε, ότι προβλέπονται ακόμη 1,4 εκατομμύρια ευρώ για άλλες επενδύσεις (πέραν των επιχορηγήσεων των προγραμμάτων) και 540 εκατ. ευρώ ως άλλα έξοδα που καλύπτονται από αντίστοιχα έσοδα (τα οποία αφορούν τα ευρωπαϊκά προγράμματα στα οποία συμμετέχει το Πράσινο Ταμείο). Συνολικά, τα έξοδα του Πράσινου Ταμείου για το 2018 ανέρχονται στο ποσό των 98,3 εκατομμυρίων ευρώ.

Από την πλευρά των εσόδων αξίζει να σημειώσουμε ότι το Πράσινο Ταμείο προϋπολογίζει να εισπράξει περίπου 188 ευρώ από φόρους, τέλη και δικαιώματα και 4 εκατ. ευρώ από προσαυξήσεις, χρηματικές τιμές και παράβολα (συνολικά περίπου 186 εκατ. ευρώ, τα οποία αφορούν τα έσοδα από τις δηλώσεις του νέου νόμου για τα αυθαίρετα, τα οποία λόγω των μειώσεων και των πολλών δόσεων που ψηφίστηκαν αναμένονται μειωμένα), ενώ αν αθροίσουμε αυτό το ποσό με τους τόκους που προαναφέραμε και λοιπά επιμέρους μιρκότερα ποσά από άλλες πηγές φθάνουν το ποσό των 257,4 εκατομμυρίων ευρώ.

Συνοπτικά, και σύμφωνα με την υπουργική απόφαση έγκρισης του προϋπολογισμού, τα βασικά οικονομικά μεγέθη του Πράσινου Ταμείου για το 2018, σε ευρώ, έχουν ως εξής:

ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ 2018:
Έσοδα : € 257.400.000,00
Έξοδα : € 98.282.000,00
Ταμειακό αποτέλεσμα : € 159.118.000,00
ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΕΣΟΔΩΝ - ΕΞΟΔΩΝ (εκτός Χρηματοοικονομικών Συναλλαγών): € 157.818.000,00
Δημοσιονομικό Αποτέλεσμα : € 160.118.000,00

Με αυτόν τον τρόπο, το Πράσινο Ταμείο, όπως κάθε χρόνο, αναδεικνύεται πλεονασματικό κατά 160 περίπου εκατομμύρια ευρώ, αυξάνοντας το αποθεματικό του – και το κλάσμα αυτού που θα μπορεί να χρησιμοποιήσει του χρόνου…