Η υπέρβαση για την αλλαγή

Γράφει ο Αντώνης ΒελώνηςΤο ξημέρωμα της 12ης Μαΐου του 1958 βρήκε την ΕΡΕ και πάλι στην ηγεσία της χώρας. Mεγάλη όμως έκπληξη των εκλογών αυτών, αποτέλεσε η επιτυχία της ΕΔΑ που έκοψε το νήμα δεύτερη σε μια εποχή που ο Ψυχρός Πόλεμος οδηγούνταν στο απόγειο του, και οι μνήμες του Εμφυλίου Πολέμου παρέμεναν νωπές. Το «Ιστορικό Κέντρο» καταποντίστηκε πληρώνοντας την προσωπική αντιμαχία των δυο ηγετών αυτού του χώρου, του Σοφοκλή Βενιζέλου και του Γ. Παπανδρέου.Μετά το θάνατο του Πλαστήρα και κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1950, ο χώρος αυτός εισήλθε σε μια περίοδο εσωστρέφειας και προσωπικών συγκρούσεων μεταξύ των δελφίνων οι οποίοι προσδοκούσαν να αποτελέσουν άξιοι συνεχιστές του Ελευθερίου Βενιζέλου, και να ανακόψουν την παντοδυναμία που επεδείκνυε η μετεμφυλιακή συντηρητική Δεξιά με τον νεαρό χαρισματικό ηγέτη της τον Κωνσταντίνο Καραμανλή.Μετά τις διαδοχικές ήττες που γνώρισαν τα κόμματα του Κέντρου στις αυτόνομες καθόδους που έπραξαν, και εφόσον οι ενέργειες περί συγκροτήσεων συνασπισμών χωρίς ενιαία πολιτική και λόγο απέτυχαν, ο μόνος δρόμος για την επιτυχία και την ανασυγκρότηση συνιστούσε τον παραμερισμό των προσωπικών διαφορών και την ανάγκη κοινής σύμπλευσης όλων των οργάνων. Πράγματι έπειτα από την παρότρυνση του Γ. Παπανδρέου και τη σύμφωνη γνώμη του Σ. Βενιζέλου οι ηγετικές προσωπικότητες του Κέντρου όπως ο Μπαλτατζής ο Στεφανόπουλος ο Παπαπολίτης και άλλοι ίδρυσαν την «Ένωσις Κέντρου» της οποίας θα προΐστατο ο Παπανδρέου.Ο Καραμανλής μετά από μια οκταετία στο τιμόνι της χώρας και ύστερα από μια σφοδρή σύγκρουση με το Παλάτι, οδηγήθηκε στην «Αυτοεξορία» όπως έμεινε γνωστή, με την Ένωσις Κέντρου να αναλαμβάνει τα ηνία της χώρας χωρίς όμως προοπτικές αφού ο κίνδυνος επιβολής στρατιωτικής δικτατορίας ήταν ορατός. Άλλωστε η Αποστασία του 1965 απέδειξε πως οι πληγές του παρελθόντος δεν είχαν επουλωθεί παρά τις εκλογικές επιτυχίες του κόμματος.Έπειτα η Χούντα των Συνταγματαρχών πέρα από το γεγονός ότι έβαλε τη χώρα στο «γύψο», κατήργησε τα κόμματα αυτά τοποθετώντας τα στο χρονοντούλαπο της Μεταπολεμικής Περιόδου. Με τη Μεταπολίτευση τα δεδομένα άλλαξαν άρδην, αφού οι ιστορικές προσωπικότητες του Γ. Παπανδρέου και του Σ. Βενιζέλου πέρασαν στην αθανασία. Η προσπάθεια της επανίδρυσης αυτού του πολιτικού χώρου από τον Γ. Μαύρο αν και είχε κάποια στοιχεία επιτυχίας στην αρχή, θα αποτύχει τελικά αφού η προσωπικότητα του Ανδρέα Παπανδρέου θα επισκιάσει όλους τους επίδοξους διεκδικητές του νέου χώρου που αναδεικνυόταν, αυτόν της Κεντροαριστεράς.Η Κεντροαριστερά θα εκφραστεί από το ΠΑΣΟΚ με τον Ανδρέα Παπανδρέου να έχει τον πρώτο λόγο τόσο στο κόμμα του όσο και στην κυβερνητική πολιτική, κυρίως όμως στη κοινωνία. Ο Ανδρέας αποτέλεσε κοινωνικό φαινόμενο και δικαίως τοποθετείτε στο Πάνθεον των Ελλήνων πολιτικών. Ο ελληνικός λαός όμως λησμόνησε στην πρώτη του σοβαρή δοκιμασία το ΠΑΣΟΚ με το ίδιο να καταποντίζεται και να συρρικνώνεται.Η προαναγγελία της ίδρυσης ενός νέου φορέα εν μέσω Κρίσης, με ρίζες στο ένδοξο παρελθόν, μακριά όμως από τα λάθη και τις παθογένειες, χαίρουν της εμπιστοσύνης και της αποδοχής του ελληνικού λαού. Όμως σε αυτό το σημείο η σύγκριση με το χθες είναι αναπόφευκτη. Οι προαναφερθέντες οι οποίοι έδρασαν στο χώρο αυτό, διεκδίκησαν την ηγεσία της χώρας έχοντας βιώσει οι ίδιοι τους Μεγάλους Πολέμους, τον Εθνικό Διχασμό, την Μικρασιατική πανωλεθρία, τα στρατιωτικά κινήματα του Μεσοπολέμου, την Κατοχή ,την Αντίσταση, τον Εμφύλιο και φυσικά το τιτάνιο εγχείρημα της ανασυγκρότησης της χώρας μεταπολεμικά. Αντιθέτως οι τωρινοί συνυποψήφιοι για την Ηγεσία του νέου αυτού φορέα, κατείχαν θέσεις ευθύνης σε όλη τη διάρκεια της Μεταπολίτευσης, με αποτέλεσμα να φέρουν μεγάλο μερίδιο ευθύνης για τα σημερινά αποτελέσματα.Εν κατακλείδι θεωρώ πως είναι εύλογες και αποδεκτές αυτές οι συντονισμένες προσπάθειες στα πλαίσια της Αστικής Δημοκρατίας, ενστερνιζόμενος και ο ίδιος «πως τα κόμματα είναι απαραίτητα για την έκφραση της κοινής βούλησης της κοινής γνώμης, διαφορετικά η εναλλακτική λύση είναι συνωμοτικοί κύκλοι και οι βιαιοπραγίες». Με την Σοσιαλδημοκρατία να δοκιμάζεται παγκοσμίως χωρίς να πείθει όπως παλιά ,σε ένα ενδεχόμενο εκλογικής διαδικασίας με «απλή αναλογική» στην χώρα μας, ο νέος αυτός φορέας φέρει την ιστορική ευθύνη να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στηρίζοντας μια κυβέρνηση πλειοψηφίας η οποία θα κάνει την «Υπέρβαση» για την πραγματική «Αλλαγή» . Άλλωστε το σύνολο των ιστορικών προσωπικοτήτων του χώρου αυτού το έπραξαν στο παρελθόν προτάσσοντας το Εθνικό Συμφέρον.* Ο κ. Αντώνης Βελώνης είναι φιλόλογος / ιστορικός