Ένας εκπαιδευτικός γράφει… Οδηγός επικοινωνίας με εφήβους ή οδηγός μη-παραίτησης προς ενήλικες;

Δεν ξέρω πως να ονομάσω αυτό το κείμενο. Ίσως είναι οδηγός επικοινωνίας με εφήβους. Ίσως είναι οδηγός μη-παραίτησης προς ενήλικες. Αλλά το σίγουρο είναι ότι πρόκειται για ένα κείμενο που βγήκε εντελώς αυθόρμητα σήμερα το πρωί: ξύπνησα και ήταν σχεδόν ολόκληρο στο μυαλό μου. Πέρα από αυτή την μικρή εισαγωγή δεν πρόσθεσα τίποτα άλλο.

Ίσως λοιπόν το επάγγελμα σας να σας φέρνει συχνά σε επαφή με εφήβους. Ίσως να είναι στην οικογένεια σας, στο γειτονικό σας σπίτι, στο χώρο εργασίας σας. Αρχίσατε να αισθάνεστε ήδη το περίφημο “χάσμα γενεών” και μόνο που άρχισα να μιλάω για εφηβεία; Δεν χρειάζεται.

Θέλετε να επικοινωνήσετε με τους εφήβους;

Μη τους υποτιμάτε. Το ότι είστε 10, 20, 30 χρόνια μεγαλύτερος δε σας κάνει αυτομάτως ανώτερους και δε σας δίνει τη δυνατότητα να τους βλέπετε αφ’υψηλού. Δεν είστε όμοιοι, είστε όμως ίσοι. Όπως θα βρείτε σημεία του χαρακτήρα που σας αρέσουν και άλλα που σας ενοχλούν στους ενήλικους, το ίδιο θα βρείτε και στους εφήβους. Αν δεν μπορείτε να συννενοηθείτε με ένα ενήλικο δεν το αποδίδετε αυτόματα στην ηλικία του: μην το κάνετε και με τους εφήβους. Μάθετε να ξεχωρίζετε την αυθόρμητη εφηβική συμπεριφορά από το χαρακτήρα που κρύβεται από πίσω. Μπορεί να είναι καλός ή κακός, να σας αρέσει ή να σας απωθεί αλλά *υπάρχει* χαρακτήρας.

Μην τους απορρίπτετε. Δεν είναι τα παιδιά που “δεν ενδιαφέρονται για τίποτα” και απλά “πίνουν καφέδες όλη μέρα”. Φυσικά και έχουν προβληματισμούς και πολύ βαθύτερες σκέψεις και αναζητήσεις από αυτές που φαντάζεστε ή επιλέγετε να δείτε. Αν δεν το ξέρετε, είναι γιατί απλά δεν τις συζητάνε με εσάς. Πολύ λογικό αν το μόνο που κάνετε είναι να γκρινιάζετε όλη μέρα ή να προσπαθείτε να επιβάλλετε τη “σοφία” σας.

Μια συζήτηση μαζί τους δεν είναι ευκαιρία για κήρυγμα. Ίσως να θεωρείτε ότι λόγω της ηλικίας σας έχετε τις απαντήσεις σε διάφορα προβλήματα της ζωής και θεωρείτε υποχρέωση σας να τις μεταδώσετε – σχεδόν να τις επιβάλλετε – στους νεαρούς συνομιλητές σας. Δεν είναι έτσι όμως: απλά έχετε αποκρυσταλλώσει κάποιες ιδέες βασισμένες σε μια εποχή διαφορετική από τη σημερινή. Τα δικά σας δόγματα δεν ταιριάζουν με το σήμερα. Και όχι, λυπάμαι, “δεν ήταν καλύτερα τότε”, “όταν ήμουν εγώ στην ηλικία σου”, απλά ήταν διαφορετικά. Ο κόσμος δεν πηγαίνει αναγκαστικά εμπρός ή πίσω, κάνει συνήθως βήματα προς το πλάι: γίνεται απλά διαφορετικός. Αν θέλετε να συζητήσετε σοβαρά, σε αυτά που θα σας πουν (και θα ακούσετε με προσοχή) προσθέστε και άλλες δικές σας οπτικές που δεν μπορούν ακόμα να δουν αντί να επιβάλλετε μια δική σας αποξηραμένη γνώμη. Η πραγματική σοφία βρίσκεται στην αναζήτηση και όχι στα δόγματα και την επιβολή.

Ξεχάστε τα στερεότυπα. Δεν είναι οι “millenials”, τα “παλιόπαιδα που κάνουν skate στην πλατεία” κλπ. Μιλάτε με συγκεκριμένους ανθρώπους και όχι με στατιστικές. Η κριτική είναι πολύ πιο εύκολη και ασφαλής από την επικοινωνία. Αισθάνεστε ήδη το χάσμα γενεών; Είναι μια καλή δικαιολογία για να παραμείνουμε όλοι στις κατασταλαγμένες απόψεις μας και να αποφύγουμε μια επικοινωνία που μπορεί να διαταράξει το status quo μας. Αντί για αυτό χτίστε μια γέφυρα από τη δική σας μεριά και θα δείτε και την αντίστοιχη να χτίζεται από την άλλη. Θα συναντηθείτε στη μέση. Τολμήστε να αμφισβητήσετε τις δικές σας απόψεις και να ξεκινήσετε από την αρχή.

Κρατήστε το μυαλό σας νέο. Υπάρχουν πράγματα που μπορούμε να κάνουμε για να έχουμε καλή υγεία όσο μεγαλώνουμε, αλλά το σώμα φθίνει αναγκαστικά με τα χρόνια. Μην αφήνετε το μυαλό σας να πάρει την κάτω βόλτα μαζί του: την ηλικία του την επιλέγετε εσείς.

Αποβάλλετε τα στερεότυπα που επιβάλλει η κοινωνία (και εσείς οι ίδιοι) στον εαυτό σας (δεν είναι εύκολο!) Ασχοληθείτε με δημιουργικά πράγματα. Μη γκρινιάζετε όλη μέρα. Το ότι δεν μπορείτε να κάνετε skate στην πλατεία δεν κάνει τα παιδιά που βλέπετε αλήτες, απλά δείχνει τα δικά σας νοητικά γεράματα. Το γερασμένο και κλειστό μυαλό είναι χειρότερο από το γερασμένο σώμα. Κρατήστε το ανοιχτό και σε λειτουργία μέχρι το τέλος!

Γράφει ο Μανώλης Κιαγιάς, εκπαυδευτικός