Ανοικτό να μειωθεί νωρίτερα το αφορολόγητο για μισθωτούς, συνταξιούχους και αγρότες

Το ενδεχόμενο να εφαρμοστεί ένα χρόνο νωρίτερα, από την 1η-1-2019 αντί από την 1η-1-2020, η μείωση των αφορολογήτων ορίων εισοδήματος των μισθωτών, των συνταξιούχων και των κατ’ επάγγελμα αγροτών, αλλά σε ύψος μικρότερο από τα 2.954 ευρώ που προβλέπεται, εφόσον διαπιστωθεί ότι είναι αδύνατη η επίτευξη του στόχου του κρατικού προϋπολογισμού για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ στο τέλος του 2018 επισημαίνει μεταξύ πολλών άλλων η απολογιστική έκθεση της Κομισιόν για την πορεία υλοποίησης του Μνημονίου

Στην ίδια έκθεση αποτυπώνεται η αδυναμία των υπηρεσιών της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων να εισπράξουν σημαντικού ύψους φορολογικά έσοδα από τους μεγαλοοφειλέτες του Δημοσίου, επισημαίνεται η δημοσιονομική επιτυχία που είχε το μέτρο της επιβολής του ΕΝ.Φ.Ι.Α. και σημειώνεται ότι το σύνολο των δημοσιονομικών μέτρων που έχουν επιβληθεί μέχρι στιγμής την περίοδο 2015-2018 φθάνει το 4,5% του ΑΕΠ ή τα 8 δισ. ευρώ περίπου κι ότι σ’ αυτά αναμένεται να προστεθούν επιπλέον μέτρα ύψους 2% του ΑΕΠ ή 3,6 δισ. ευρώ την περίοδο 2019-2020.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τις βασικότερες επισημάνσεις της απολογιστικής έκθεσης της Κομισιόν:

1) Την περίοδο 2019-2020 αναμένεται να εφαρμοστούν νέα δημοσιονομικά μέτρα ύψους 2% του ΑΕΠ που προβλέπουν περικοπές συντάξεων έως 18% από την 1η-1-2019 και μειώσεις στα αφορολόγητα όρια εισοδήματος μισθωτών, συνταξιούχων και κατ’ επάγγελμα αγροτών από την 1η-1-2020 περίπου κατά 2.954 ευρώ, από τα επίπεδα των 8.636 – 9.545 ευρώ στα επίπεδα των 5.682 – 6.591 ευρώ. Εφόσον οι Ευρωπαϊκοί θεσμοί και το ΔΝΤ διαπιστώσουν το επόμενο έτος ότι δεν επιτυγχάνεται ο στόχος για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ έως τον Δεκέμβριο του 2018, η ελληνική κυβέρνηση οφείλει να θέσει σε εφαρμογή από την 1η-1-2019 την μείωση των αφορολογήτων ορίων, η οποία όμως μπορεί να είναι μικρότερη από 2.954 ευρώ, ανάλογα με το ακριβές ύψος της έκτακτης προσαρμογής που θα απαιτηθεί να γίνει.

2) Οι φοροεισπρακτικές υπηρεσίες της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.) αναμένεται φέτος να εισπράξουν από μεγαλοοφειλέτες του Δημοσίου μόλις 66 εκατ. ευρώ επί συνόλου 2,052 δισ. ευρώ που τους έχουν καταλογίσει φέτος! Πέρυσι είχαν καταφέρει να εισπράξουν 235 εκατ. ευρώ επί συνόλου 591 εκατ. ευρώ που είχαν καταλογίσει σε μεγαλοοφειλέτες. Φέτος, καταγράφεται δηλαδή μια σημαντική μείωση κατά 72% στην είσπραξη απλήρωτων φόρων από μεγαλοοφειλέτες κι ένα πολύ χαμηλό ποσοστό εισπραξιμότητας της τάξεως του 3,2%!

3) Η εφαρμογή του Ενιαίου Φόρου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΕΝ.Φ.Ι.Α.) ήταν εξαιρετικά επιτυχημένη.

Οι αποδόσεις των εσόδων από την επιβολή του φόρου αυτού ήταν σύμφωνες με τις εκτιμήσεις του προϋπολογισμού και τα ποσοστά συμμόρφωσης συνέχισαν να αυξάνονται. Μετά από μια αμφισβήτηση πολιτών ενώπιον των δικαστηρίων, το Συμβούλιο της Επικρατείας αποφάσισε τον Νοέμβριο του 2014 ότι οι ελληνικές αρχές πρέπει να επανεξετάσουν το σύστημα των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων, με αποτέλεσμα τη συνολική μείωση κατά περίπου 5% των αντικειμενικών τιμών που χρησιμοποιήθηκαν για τον υπολογισμό του ΕΝ.Φ.Ι.Α.. Σε αντιστάθμισμα, οι ελληνικές αρχές έχουν θεσπίσει διατήρηση για τη διατήρηση των εσόδων του ΕΝ.Φ.Ι.Α., οι οποίες προέβλεπαν την προσαρμογή του εύρους των τιμών ζώνης, τη διεύρυνση της φορολογικής βάσης ώστε να συμπεριληφθεί και η μη αστική γη (σ.σ. πρόκειται για τη φορολόγηση των αγροτεμαχίων με συμπληρωματικό ΕΝ.Φ.Ι.Α., η οποία όμως έχει ανασταλεί μέχρι 31-12-2018) και την αύξηση ορισμένων φορολογικών συντελεστών. Επιπλέον οι αρχές έχουν ξεκινήσει μια πλήρη άσκηση αναπροσαρμογής για τις αντικειμενικές αξίες ακινήτων ώστε να τις ευθυγραμμίσουν με τις τιμές αγοραίες τιμές των ακινήτων.

4) Το συνολικό ύψος των δημοσιονομικών μέτρων που έχουν επιβληθεί μέχρι στιγμής με το Μνημόνιο ΙΙΙ, για την περίοδο 2015-2018 ανέρχεται σε 4,5% του ΑΕΠ ή σε 8 δισ. ευρώ. Από τα μέτρα αυτά:

α) 1,5% του ΑΕΠ ήταν μέτρα που νομοθετήθηκαν τον Αύγουστο του 2015 και περιελάμβαναν κυρίως αυξήσεις στους συντελεστές ΦΠΑ και μειώσεις στις συντάξεις

β) 3% του ΑΕΠ ήταν πρόσθετα μέτρα που νομοθετήθηκαν τον Μάιο του 2016 και τον Ιούνιο του 2017 και προέβλεπαν περαιτέρω μειώσεις σε συντάξεις και αυξήσεις στους φόρους εισοδήματος, στους συντελεστές ΦΠΑ και λοιπών εμμέσων φόρων.

Την περίοδο 2019-2020 θα ληφθούν, όπως ήδη προαναφέρθηκε, πρόσθετα μέτρα ύψους 2% του ΑΕΠ ή 3,6 δισ. ευρώ, εξέλιξη που θα ανεβάσει τον συνολικό λογαριασμό των μέτρων της περιόδου 2015-2020 στα 11,6 δισ. ευρώ!

Σύμφωνα εξάλλου με τα βασικότερα συμπεράσματα της έκθεσης, κατά τις δύο πρώτες αξιολογήσεις της πορείας υλοποίησης του Μνημονίου ΙΙΙ διαπιστώθηκε ότι η Ελλάδα έχει πραγματοποιήσει σημαντικές μεταρρυθμιστικές προσπάθειες σε όλους τους τομείς. Θα πρέπει να κλείσει γρήγορα και η τρίτη αξιολόγηση, προκειμένου να τονωθεί το οικονομικό κλίμα.

Η ελληνική οικονομία παραμένει πιο ανθεκτική από ό,τι αναμενόταν, σε ένα δύσκολο περιβάλλον, υπήρξε σημαντική υπέρβαση των δημοσιονομικών στόχων και εφαρμόστηκαν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που αλλάζουν τα δεδομένα σε τομείς όπως η φορολογική διοίκηση, το επιχειρηματικό περιβάλλον, η ενέργεια, οι ιδιωτικοποιήσεις και η δημόσια διοίκηση.

Οι προσπάθειες θα πρέπει να συνεχιστούν και η εφαρμογή θα είναι ο θεμέλιος λίθος του επόμενου έτους. Αν και οι μεγάλες δημοσιονομικές ανισορροπίες έχουν διορθωθεί (όπως το δημοσιονομικό ισοζύγιο, το μοναδιαίο εργασιακό κόστος και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών), πολλές μεταρρυθμίσεις για την αντιμετώπιση των υποκείμενων διαρθρωτικών αδυναμιών και των συσσωρευμένων προβλημάτων (όπως το υψηλό επίπεδο των «κόκκινων» δανείων) θα απαιτήσουν περαιτέρω προσπάθειες για να ολοκληρωθούν, τόσο κατά τη διάρκεια του εναπομείναντος προγράμματος, όσο και μετά τη λήξη του. Από την άποψη αυτή, οι πολιτικές του προγράμματος πρέπει να ενταχθούν σε μια εύλογη μεσοπρόθεσμη στρατηγική για την ανάπτυξη και τη μεταρρύθμιση.

Η Κομισιόν υπογραμμίζει επίσης ότι η συνεχής εφαρμογή των προβλεπόμενων μέτρων του προγράμματος, με πλήρη δέσμευση και «ιδιοκτησία» του σε όλες τις διοικητικές βαθμίδες, παραμένει «κλειδί» για τη διασφάλιση μιας επιτυχημένης εφαρμογής του. Η Ελλάδα χρειάζεται να αξιοποιήσει τις τεράστιες προσπάθειες που έγιναν ως τώρα για την εγκαθίδρυση απόλυτης αξιοπιστίας, τη στήριξη της εμπιστοσύνης και τη δημιουργία ενός θετικού επενδυτικού κλίματος για τη συνέχεια. Αυτό θα είναι κρίσιμο για να ορθοποδήσει και πάλι η οικονομία και να ξεπεράσει την ανάγκη για οικονομική βοήθεια μετά από οκτώ χρόνια, δημιουργώντας τη βάση για μια επιστροφή στη βιώσιμη ανάπτυξη και την πρόσβαση στις αγορές.

Όπως σημειώνεται στην έκθεση, στηριγμένη από το πρόγραμμα του ESM, η ελληνική οικονομία επέδειξε μεγαλύτερες αντοχές από το αναμενόμενο και το ΑΕΠ άρχισε να ανακάμπτει σε τριμηνιαία βάση από τα μέσα του 2016. Αναμένεται δε επιτάχυνση, με οδηγούς τις επενδύσεις και την κατανάλωση.

Αναφορικά με τα δημοσιονομικά, εκτιμάται ότι θα επιτευχθεί ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2018 και σημειώνεται ότι έχει βελτιωθεί η διαχείριση των δημόσιων οικονομικών. Οσον δε αφορά στην πάταξη της φοροδιαφυγής και την είσπραξη των εσόδων, τονίζεται ότι σημαντικό ρόλο παίζει η ανεξαρτητοποίηση της ΑΑΔΕ.

Μνεία γίνεται και για τις τράπεζες, όπου αναφέρεται ότι μετά τις αυξήσεις κεφαλαίου του 2015 είναι τώρα «καλά ανακεφαλαιοποιημένες», με μέσο δείκτη CET1 στο 17% (πάνω από τον μέσο όρο της ευρωζώνης, που είναι 14,5%). Τονίζεται ωστόσο ότι χρειάζεται περαιτέρω προσπάθεια, για να πιαστεί ο στόχος που έχει τεθεί έως το 2019.

Επισημαίνεται δε ότι πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην επίλυση του ζητήματος των «κόκκινων δανείων».