«Βικτώρ ή τα παιδιά στην εξουσία» – Το κερδισμένο «στοίχημα» του εννιάχρονου Κραουνάκη

Γράφει ο Κωνσταντίνος Ταχτσίδης

Σάββατο βράδυ, γύρω στις 9:15, έξω από το Θέατρο Τέχνης Κ. Κουν (σκηνή Φρυνίχου). Πλάκα.

Διαβάζω την υπόθεση του έργου που πρόκειται να παρακολουθήσω: «Ο Βικτώρ, είναι ένα “παρά φύσιν έξυπνο”, υπερανεπτυγμένο εννιάχρονο αγόρι που καταλαβαίνει τα πάντα, αλλά δεν έχει προλάβει ακόμα να ζήσει τίποτα. Την ημέρα των γενεθλίων του, αυτό το μέχρι σήμερα παιδί-υπόδειγμα με την προδιαγεγραμμένη “καριέρα μοναχογιού” της αστικής τάξης, αποφασίζει να “τινάξει το σπίτι του

στον αέρα”. Αποκαλύπτοντας τη μοιχεία του πατέρα του, ο Βικτώρ θα ξεσκεπάσει με βίαιο τρόπο όλη την υποκρισία και τη σαπίλα της οικογένειας αλλά και της τάξης του. Θα σπείρει την καταστροφή. Αλλά θα καταστραφεί και ο ίδιος. Γιατί θα συνειδητοποιήσει ότι έχει ήδη “μολυνθεί” από το περιβάλλον του. Και ότι είναι πολύ μικρός και ανίκανος ν΄αλλάξει οτιδήποτε γύρω του. Πόσο αλήθεια λυτρωτικός μπορεί να είναι ο θάνατος για ένα εννιάχρονο παιδί που συνειδητοποιεί ότι δεν έχει νόημα να ζήσει άλλο…;»

Είναι σχεδόν μεταφυσικό, αλλά τις παραστάσεις του Σταμάτη Κραουνάκη μπορείς να τις ξεχωρίσεις από ένα σχεδόν αόρατο, αλλά ανάγλυφο υδατογράφημα προσμονής, που σχηματίζει η υγρασία της ατμόσφαιρας, από τις ανάσες του κόσμου, λίγο πριν μπουν στο θέατρο. Δεν υπερβάλω. Το έχω ξαναζήσει. Ετερόκλητες παρέες ανθρώπων απόλυτα συντεταγμένες, με ψυχικά και νοητικά συμφραζόμενα. Σαν τον ασθενή που προετοιμάζεται να εισέλθει στο παράδοξα διακοσμημένο με παιδικά παιχνίδια, γραφείο του ψυχοθεραπευτή του.

Ας πάμε όμως μισή ώρα πίσω. Στο δρόμο για το Θέατρο Τέχνης Κ. Κουν, ώστε να παρακολουθήσω το έργο «Βικτώρ ή τα παιδιά στην εξουσία» και γνωρίζοντας από πριν το σουρεαλιστικό αριστούργημα του Ροζέ Βιτράκ, αναρωτιόμουν δύο πράγματα.

Πρώτον, ποιον τρόπο έχει βρει αυτή τη φορά ο Σταμάτης Κραουνάκης ώστε να μας εκπλήξει πάλι και δεύτερον, αν θα «αντέξει» το έργο ο κόσμος (φυσικά και δεν εννοώ τους πολύ μυημένους θεατρόφιλους).

Η απάντηση -και στα δύο- ήταν αφοπλιστική. Πολυεπίπεδη και αφοπλιστική.

Σε ένα θεατρικό κοινό που είναι συνηθισμένο -κάθε χρόνο- στο «Σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα», όπως ένας κάτοικος του Λονδίνου στη συννεφιά, το να ανεβαίνουν, σπανίως παρουσιαζόμενα, αιρετικά έργα όπως αυτό του Βιτράκ και μάλιστα διασκευασμένο σε λιμπρέτο με πρωτότυπη μουσική και τραγούδια, το λες κάτι παραπάνω από φρέσκια πνοή. Αδιαμφισβήτητα, το έργο βρήκε μέσα από τη μουσική φόρμα που το έντυσε ο Κραουνάκης, τη δυναμική του.

Mιλάμε άλλωστε για ένα έργο που πρωτοπαρουσιάστηκε στο κοινό το 1928. Ένα έργο που ήταν για την εποχή του -και ακόμα και σήμερα- πολύ ρεαλιστικό για τους σουρεαλιστές και πολύ σουρεαλιστικό για τους ρεαλιστές. Ένας αποδομημένος -εκ των πραγμάτων- λόγος, που τον πήρε στα χέρια του ο Σταμάτης Κραουνάκης και σα να μην έφταναν όλα τα παραπάνω… τον έντυσε με αφηγηματική μουσική και πρωτότυπα τραγούδια. Η συγκλονιστική αμεσότητα, η αθυροστομία και ο σουρεαλισμός του Βιτράκ, συναντήθηκαν, σχεδόν νομοτελειακά, με την πρωτοτυπία του Κραουνάκη. Νόημα πάνω στην αποδόμηση του νοήματος. Θέλει γερό στομάχι και άντερα αυτό. Ειδικά, παρακολουθόντας το συγκεκριμένο έργο, σε μια εποχή που τα παιδιά γεννιούνται, έχοντας χάσει a priori το δικαίωμα στην ανεμελιά και την αθωότητα.

«Η κρίση συνίσταται ακριβώς στο γεγονός ότι το παλιό πεθαίνει και το νέο δεν μπορεί να γεννηθεί: σ’ αυτό το μεσοδιάστημα εμφανίζονται τα πιο ποικίλα νοσηρά φαινόμενα».

Αυτά τα λόγια του Γκράμσι, είναι το καύσιμο με το οποίο αρχίζει και εκτοξεύεται από το πρώτο λεπτό η παράσταση.

Παρακολουθώντας το έργο, νιώθεις πως ο Βιτράκ, δεν ήθελε απλά να κατακεραυνώσει την αστική τάξη της εποχής του μεσοπολέμου (που τόσο μοιάζει με τη δική μας), αλλά και το ίδιο το θέατρο ως μέσο έκφρασης. Κάπου εκεί βρίσκεται και η χρυσή τομή μεταξύ του δημιουργού του έργου και της ερμηνείας που έδωσαν ο Σταμάτης Κραουνάκης, ο υπόλοιπος εξαίρετος θίασος και η σκηνοθέτης Μαριάννα Κάλμπαρη (με τη συμβολή του δραματολόγου Πλάτωνα Μαυρομούστακου).

Η σκηνή του θεάτρου είχε μετατραπεί σε περιοδεύων τσίρκο (carnival) της εποχής του μεσοπολέμου. Ένα, στα όρια του γκροτέσκο, freak show με στοιχεία μπουρλέσκ και βωντβίλ, αποτέλεσμα της εξαιρετικής σκηνογραφίας και των κουστουμιών του Κωνσταντίνου Ζαμάνη.

Ένα σκηνικό, ιδανικό για να ξεδιπλωθεί το μανιφέστο της οργής και της αθωότητας του Βίκτορ αλλά και της μικρής Εσθήρ, που ενσαρκώνει η πληθωρική ερμηνεία της Φωτεινής Μπαξεβάνη.

Ο Χάρης Φλέουρας δείχνει και πάλι το πολύπλευρο ταλέντο του ως η υπηρέτρια-αφηγήτρια, Λίλη, ενώ ο έτερος της «σπείρας», Χρήστος Γεροντίδης δίνει, σάρκα και οστά, στην θλιβερή αστική καρικατούρα του μοίχου πατέρα του Βικτώρ, Κάρολο.

Η Μαρία Τζάνη εντυπωσιάζει στη σκηνή ως η μοιραία Θηρεσία και η Φένια Παπαδόδημα, δίνει πραγματικό ρεσιτάλ (και φωνητικής ικανότητας) σε δύο ρόλους, αυτόν της τραγικής μητέρας του Βικτώρ, Αιμιλίας και της αιθέριας, με εντερικά προβλήματα, Ίντα.

Εύφημος μνεία στον Κωνσταντίνο Ευστρατίου, που είναι σαρωτικός στο ρόλο του στρατηγού.

Αξίζει να σημειωθεί πως οι θεατές της παράστασης θα κουβαλάνε τη σπαρακτική ερμηνεία του Γεράσιμου Γεννατά ως Αντουάν, για πολύ καιρό μέσα τους. Ένας πραγματικός εργάτης της τέχνης (όπως και ο Κραουνάκης) που σέβεται και εξελίσσει το λειτούργημά του όσο λίγοι ηθοποιοί στη χώρα μας.

Εδώ, να μη ξεχάσω να τονίσω την εξαιρετική δουλειά που έκανε στις χορογραφίες η Μαρίζα Τσίγκα, με τη Βασιλίνα Κατερίνη, το Μάριο Κρητικόπουλο, το Βασίλη Παπαδημητρίου
και τον Κώστα Κουτρούλη, να παίρνουν άριστα ως χορός.

Συζητώντας μετά την παράσταση με τον Σταμάτη Κραουνάκη, ο δημιουργός μου είπε χαρακτηριστικά, «ήταν στοίχημα για μένα, ήθελα πολύ να αγκαλιάσει ο κόσμος αυτή την παράσταση, να πετύχει αυτό το έργο»

Ε, λοιπόν Σταμάτη, πέτυχε. Πέτυχες. Ξανά. Μέχρι το επόμενο.

ΥΓ. Ειδική μνεία πρέπει να γίνει και στους δύο μουσικούς. Ο Βασίλης Ντρουμπογιάννης, στη μουσική διεύθυνση και στο πιάνο και ο Βάϊος Πράπας στις κιθάρες και τα κρουστά, «ντύνουν» -και συμβάλλουν- το έργο, με χειρουργική ακρίβεια και ευαισθησία.

Η παράσταση πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδας.

Λιμπρέτο, Μουσική: Σταμάτης Κραουνάκης
Σκηνοθεσία: Μαριάννα Κάλμπαρη
Δραματoλόγος: Πλάτων Μαυρομούστακος
Σκηνικά- Κοστούμια: Κωνσταντίνος Ζαμάνης
Χορογραφίες: Μαρίζα Τσίγκα
Σχεδιασμός Φωτισμών: Στέλλα Κάλτσου
Βοηθός Σκηνοθέτη: Κατερίνα Γεωργουδάκη
Video Teaser: Φραγκίτσα Κατωγυρίτη
Φωτογραφίες: Μυρτώ Αποστολίδου

Διανομή (με σειρά εμφάνισης):

Βικτώρ: Σταμάτης Κραουνάκης
Λιλή: Χάρης Φλέουρας
Εσθήρ: Φωτεινή Μπαξεβάνη
Αιμιλία/ Ιντά: Φένια Παπαδόδημα
Κάρολος: Χρήστος Γεροντίδης
Θηρεσία: Μαρία Τζάνη
Αντουάν: Γεράσιμος Γεννατάς
Στρατηγός: Κωνσταντίνος Ευστρατίου

Συμμετέχουν:
Βασιλίνα Κατερίνη
Μάριος Κρητικόπουλος
Βασίλης Παπαδημητρίου
Κώστας Κουτρούλης

Μουσική Διεύθυνση, πιάνο: Βασίλης Ντρουμπογιάννης
Κιθάρες, Κρουστά: Βάϊος Πράπας

Ημέρες και ώρες παραστάσεων (μέχρι 14 Μαίου):
Πέμπτη-Παρασκευή-Σάββατο στις 21.15 και Κυριακή στις 20.15

Τιμές εισιτηρίων:
Πέμπτη: ενιαία είσοδος 10 ευρώ | Παρασκευή: 15 ευρώ, 10 ευρώ μειωμένο, 8 ευρώ ανεργίας
Σάββατο: 18 ευρώ, 12 ευρώ μειωμένο | Κυριακή: 16 ευρώ, 12 ευρώ μειωμένο