Η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη σε μια αποκλειστική συνέντευξη και φωτογράφιση InStyle

Δυνατή γυναικεία φωνή και ψιθυριστή γοητεία. Φέρει τον εαυτό της απέριττα αλλά στιβαρά, κι αυτό την κάνει πραγματική πρωταγωνίστρια. Σε έναν κόσμο γεμάτο εφήμερες ντίβες, υποκλινόμαστε σε μια αληθινά μεγάλη κυρία, την Καρυοφυλλιά Καραμπέτη!

Από την Πόλυ Λυκούργου

Υπάρχει ένας κανόνας στη δημοσιογραφία που σπάνια καταρρίπτεται: όσο πιο σπουδαίος ο συνεντευξιαζόμενος, τόσο πιο απλός. Όταν η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη άνοιξε την πόρτα και μπήκε στον χώρο του στούντιο, μαζί της μπήκε και το φως.

Ένα λαμπερό χαμόγελο, μια ενθουσιώδης σπίθα στο βλέμμα, μια ζεστή χειραψία, μια σικάτη ευγένεια. Είναι μια από τις μεγαλύτερες Ελληνίδες πρωταγωνίστριες σε σανίδι, μικρή και μεγάλη οθόνη, με πολυβραβευμένη, επιφανή καριέρα που μετρά πάνω από τριάντα χρόνια. Φαίνεται όμως ότι δεν παρέλαβε ποτέ το memo της ντίβας. Μεγαλύτερό της μέλημα δεν ήταν να αναδειχθεί φλυαρώντας, όσο να συνδεθεί. Να επικοινωνήσει. Με ζεστασιά, ευθύτητα και άποψη. Να εξηγήσει τη σημασία κάθε επιλογής της στην τέχνη, τη γλώσσα με την οποία εκείνη ενώνει τη φωνή της στα σημαντικά αυτού του κόσμου.

Και η φωνή της αυτή την περίοδο γίνεται κραυγή διαμαρτυρίας. Μέσα από τη Φόνισσα (από την Tanweer) της Εύας Νάθενα, την κινηματογραφική διασκευή στο ομότιτλο έργο του Παπαδιαμάντη, η Καραμπέτη στον πρωταγωνιστικό ρόλο της Φραγκογιαννούς έχει ένα ηχηρό μήνυμα για το σήμερα. Η ηρωίδα του Παπαδιαμάντη έπνιγε θηλυκά μωρά για να γλιτώσουν οι οικογένειες από το βάρος τους (αλλά και τα ίδια από μια μελλοντική ζωή βέβαιης κακοποίησης). Όμως πόσα έχουν αλλάξει από τότε; Πόσα έχουμε πνίξει κι εμείς οι ίδιες οι γυναίκες μέσα μας, πόση καταπίεση έχουμε αποδεχτεί, πόση υποτίμηση; Για να ανοίξει επιτέλους ένας #metoo διάλογος για την ανισότητα, τον μισογυνισμό, την έμφυλη βία, τις γυναικοκτονίες; Ναι, η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη ήρθε να κάνουμε μια συζήτηση για τις γυναίκες. Σήμερα, τώρα. Με αφορμή το τότε. Να επαναπροσδιορίσουμε την ομορφιά, τη δύναμη, τη φιλοδοξία, την ηλικία, την αξία. Να αμφισβητήσουμε όσα μας έκαναν να αμφιβάλλουμε. Να αλληλοστηριχτούμε και να πάμε μπροστά.

Credit: InStyle Greece / Κοστούμι Burberry, attica. Δαχτυλίδια Georg Jensen, georgjensen.com.Ποια ήταν η πρώτη σας αντίδραση όταν η Εύα Νάθενα σας πρότεινε τον πρωταγωνιστικό ρόλο στη Φόνισσα; Ποια η μεγάλη πρόκληση να ερμηνεύσει κανείς μια εμβληματική ηρωίδα του Παπαδιαμάντη;

Η πρώτη μου αντίδραση ήταν ένας τεράστιος ενθουσιασμός. Η Φραγκογιαννού είναι μια ηρωίδα που έχει σημαδέψει το συλλογικό μας ασυνείδητο. Ακόμα κι εκείνοι που δεν έχουν διαβάσει το μυθιστόρημα, την ξέρουν τη Φόνισσα. Η πρόκληση είναι μεγάλη, γιατί πρόκειται για έναν ρόλο πολυεπίπεδο και τρομερά δύσκολο να τον παίξεις. Είχα όμως απόλυτη εμπιστοσύνη στην Εύα, με την οποία μας συνδέει μια φιλία χρόνων που γεννήθηκε μέσα στο θέατρο. Εκεί είδαμε και οι δυο μας πόσο συμπίπτουν οι απόψεις και η αισθητική μας, εκεί αγαπήσαμε και εκτιμήσαμε η μια την άλλη. Στην αρχή υπήρχε ένα άλλο σκηνοθετικό σχήμα, η Εύα θα αναλάμβανε το εικαστικό κομμάτι. Οταν όμως κάποια στιγμή δεν προχώρησε εκείνη η συνεργασία, το να αναλάβει η Εύα και τη σκηνοθεσία ήταν μονόδρομος. Είχε κάνει ήδη επί δεκατρία χρόνια μια βαθιά μελέτη πάνω στο έργο, το είχε διερευνήσει από όλες τις απόψεις – ιστορικές, κοινωνιολογικές, ψυχαναλυτικές. Πίστευε ακράδαντα ότι ο Παπαδιαμάντης έκρυβε μέσα στις λέξεις του ανείπωτα μυστικά της ελληνικής κοινωνίας, κι εκείνη ήθελε με την ταινία να τα φέρει στο φως.

Ποια ήταν αυτά τα μυστικά;

Μέσα στην απόλυτη φτώχεια της επαρχίας στις αρχές του 20ού αιώνα, το να γεννηθεί ένα κοριτσάκι ήταν τεράστιο πρόβλημα, λόγω του θεσμού της προίκας. Αν μια οικογένεια έφερνε στον κόσμο και δεύτερο και τρίτο κορίτσι, δεν μπορούσε να τα προικίσει όλα. Υπήρχε λοιπόν κάποιος που αναλάμβανε το πνίξιμο του ανεπιθύμητου παιδιού πριν σαραντίσει. Κι αυτό καταγραφόταν ως «αιφνίδιος θάνατος βρέφους». Επίσης, μέσα στο μυθιστόρημα υπάρχουν μέχρι και υπαινιγμοί για αιμομιξίες. Μια γενικευμένη βία απέναντι στη γυναίκα. Ολα αυτά η Εύα τα έβαλε μέσα στην ταινία ως κεντρικό άξονα. Η Φραγκογιαννού είναι και μαία και πνίχτρα. Και μια κακοποιημένη γυναίκα. Η ταινία δεν την αντιμετωπίζει ως εγκληματική φυσιογνωμία, αλλά ως ένα βαθιά τραυματισμένο άτομο που πιστεύει πως ο φόνος είναι σωτηρία για τα μικρά κορίτσια. Η κοινωνική βία κατά της γυναίκας οπλίζει το χέρι μιας γυναίκας και το στρέφει εναντίον της πρωταρχικής μορφής της, της βρεφικής πρώτα, της παιδικής μετά, στην άρνηση του ίδιου της του εαυτού και του φύλου. Η Χαδούλα σκοτώνοντας τη συνονόματη εγγονή της σκοτώνει μεταφορικά τον ίδιο της τον εαυτό.

Όπως κάθε έργο εποχής που έχει λόγο ύπαρξης, λοιπόν, πιστεύετε ότι και η Φόνισσα σχολιάζει περισσότερο το σήμερα παρά το χθες;

Απολύτως. Αλλιώς δεν θα είχε νόημα. Η ανάγκη για να γυριστεί σήμερα η Φόνισσα συνδέεται άμεσα με τα κοινωνικά δεδομένα της εποχής μας. Με την έξαρση της έμφυλης βίας, τις γυναικοκτονίες, τον πραγματικό #metoo διάλογο, που και η Εύα και εγώ και όλες οι γυναίκες της ταινίας, μπροστά και πίσω από την κάμερα, θεωρούμε αναγκαίο. Αισθανθήκαμε την ανάγκη να αρθρώσουμε κι εμείς από το δικό μας πόστο αυτή την κραυγή διαμαρτυρίας. Είναι αδιανόητο στον 21ο αιώνα να συζητάμε ακόμα για τα εγκλήματα της πατριαρχίας.

Είχαν αντιμετωπιστεί ποτέ τα φαινόμενα καταπίεσης, ενδοοικογενειακής βίας, μισογυνισμού, ανισότητας; Ακόμα κι αν έγιναν βήματα μπροστά, είχαν όλα αυτά ξεριζωθεί;

Όχι. Κι αυτό αποδεικνύεται δυστυχώς καθημερινά. Η ελληνική κοινωνία είχε ανέκαθεν τη στάση «όλα αυτά που γίνονται πίσω από τις κλειστές πόρτες δεν μας αφορούν». Ένα είδος «ομερτά». Ευτυχώς τώρα πια όλα βγαίνουν στο φως. Έχουμε πολύ μεγάλο δρόμο μέχρι να τα ξεριζώσουμε αυτά τα φαινόμενα, αλλά τουλάχιστον τώρα γίνεται όλος αυτός ο δημόσιος διάλογος. Έχουμε θρηνήσει τόσες γυναίκες που κάποιοι άντρες θεωρούσαν κτήμα τους και τις δολοφόνησαν επειδή προσβλήθηκε ο ανδρισμός τους όταν εκείνες προσπάθησαν να φύγουν από την κακοποιητική σχέση. Βρισκόμαστε σε μια μεταβατική εποχή, όπου κουβαλάμε ακόμα όλη την παράδοση της πατριαρχίας. Η γυναίκα τώρα πια προχωράει, μορφώνεται, διεκδικεί τη θέση της κοινωνικά, οικονομικά και πολιτικά. Ο άντρας στην Ελλάδα, σε ένα μεγάλο ποσοστό, δεν μπορεί να το δεχτεί αυτό εύκολα. Όμως η γυναίκα δεν αντέχει πια να μένει σε μια σχέση που την υποτιμά. Βλέπουμε ότι πολλές γυναίκες προτιμούν να είναι μόνες, παρά με κάποιον που δεν μπορεί να είναι ο σύντροφος που τις καμαρώνει, τις στηρίζει και δεν τις ανταγωνίζεται.

Credit: InStyle Greece / Πουκάμισο Lauren Ralph Lauren, notos.com. Παντελόνι Psophía, Linea Imports. Μπαλαρίνες Envie, envieshoes.gr. Βραχιόλι και δαχτυλίδια Georg Jensen, georgjensen.com.Εσείς έχετε αντιμετωπίσει μισογυνισμό, σεξισμό; Στην εργασία, στην καθημερινότητα;

Στάθηκα από τις τυχερές νέες ηθοποιούς, γιατί ευθύς εξαρχής μπήκα σε προστατευμένα περιβάλλοντα, με ανθρώπους που είχαν προοδευτικές ιδέες και με τους οποίους μοιραζόμασταν τις ίδιες αξίες. Ξεκίνησα στην Πειραματική Σκηνή της «Τέχνης» στη Θεσσαλονίκη με τον Νικηφόρο Παπανδρέου, έναν βαθιά καλλιεργημένο άνθρωπο που είχε ζήσει για χρόνια στο Παρίσι. Κατέβηκα στην Αθήνα στο Θέατρο Αεικίνητο, δίπλα στη Μάγια Λυμπεροπούλου και τον Κώστα Αρζόγλου, και μετά πέρασα οκτώ χρόνια δίπλα στον πνευματικό μου πατέρα, τον Γιώργο Μιχαηλίδη, μια τεράστια μορφή, που δημιουργούσε γύρω του συνθήκες ασφάλειας και ισοτιμίας. Ήμασταν όλοι μια οικογένεια, ήμασταν όλοι μας παιδιά του. Κι έτσι, όταν ήρθαν αργότερα και οι τηλεοπτικοί ρόλοι, πατούσα πια γερά στα πόδια μου. Βέβαια, ήμουν κι εκεί τυχερή. Ξεκίνησα με τον Κώστα Κουτσομύτη, έναν εξαιρετικό άνθρωπο και καλλιτέχνη.

Κι όμως, δεν έχουμε γίνει, δυστυχώς, μάρτυρες αυτού του φαινομένου; Σπουδαίοι καλλιτέχνες να είναι κακοποιητές; Εσείς πού στέκεστε απέναντι στο επιχείρημα «ξεχωρίζω τον άνθρωπο από τον καλλιτέχνη»;

Δεν μπορώ να τα ξεχωρίσω, όχι. Για μένα, ένας άνθρωπος που ασχολείται με την τέχνη, που έχει διαβάσει πάρα πολύ και κάνει μια δουλειά που είναι και λειτούργημα μαζί, αν δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τα σκοτάδια του, αν δεν επιλέγει να είναι με το φως, τότε δεν έχει καν το δικαίωμα να λέγεται καλλιτέχνης.

Δεν θα συνεργαζόσασταν, λοιπόν, με έναν σπουδαίο σκηνοθέτη ή συμπρωταγωνιστή που έχει αποκαλυφθεί η κακοποιητική συμπεριφορά του;

Οχι. Γιατί θα ήταν σαν να τον αποδέχομαι και να τον δικαιώνω. Δεν θα μπορούσα με τίποτα να το κάνω αυτό.

Πολλοί μπερδεύουν τον κακοποιητή με τον απαιτητικό και αυστηρό στη δουλειά του. Λες και οι γυναίκες δεν ξέρουμε να τα ξεχωρίσουμε. Πάντα ήσασταν πειθαρχημένη, στρατιώτης. Φέτος μάλιστα πρωταγωνιστείτε στο έργο του Edward Albee Τρεις ψηλές γυναίκες, σε σκηνοθεσία Robert Wilson, που φημίζεται για το πόσο απαιτητικός είναι. Ποιος δεν έχει ακούσει ιστορίες για το πώς μπορεί να δουλεύει με τους ηθοποιούς του –από τη Lady Gaga και την Isabelle Huppert, μέχρι τον Mikhail Baryshnikov και τον Willem Dafoe– για 15ωρα χωρίς σταματημό…

Ακριβώς. Όμως πρώτα έχει υψηλές απαιτήσεις από τον εαυτό του και μετά από εμάς. Βλέπεις πόσο σκληρά δουλεύει ο ίδιος στα 82 του χρόνια, με τι πειθαρχία και αυτοσυγκέντρωση. Και αυτό ζητάει και από τους ηθοποιούς του. Η μελέτη του πάνω στη λεπτομέρεια, το φως, το χρώμα, η ατμόσφαιρα που χτίζει σε όλο τον σχεδιασμό της παράστασης – από τη στιγμή που θα μπει ο θεατής στην αίθουσα, πριν καν ανοίξει η αυλαία. Σε εμπνέει να δώσεις κι εσύ τον καλύτερό σου εαυτό. Η Ρένη Πιττακή, η Λουκία Μιχαλοπούλου κι εγώ κάνουμε πρόβες με πλήρες μακιγιάζ, περούκες, κορσέδες και κρινολίνα, όρθιες, ακίνητες για ώρες, μέχρι να βγει ακριβώς το αποτέλεσμα που θέλει ο Wilson. Η κούραση είναι μεγάλη, αλλά το όραμα αυτού του ανθρώπου μάς έχει συνεπάρει όλους και η τιμή να δουλεύεις μαζί του είναι τεράστια. Τον θαύμαζα χρόνια τώρα, αλλά ποτέ δεν τόλμησα να ονειρευτώ πως θα μπορούσα κάποτε να παίξω σε παράστασή του.

Credit: InStyle Greece / Κοστούμι Ralph Lauren, notos.com. Δαχτυλίδια Georg Jensen, georgjensen.com.Στο έργο, τρεις πρωταγωνίστριες ερμηνεύουν τις διαφορετικές ηλικίες μιας γυναίκας. Εσείς ανήκετε στις γυναίκες που λένε την ηλικία τους. Είπατε πρόσφατα σε μια συνέντευξη: «Είμαι 65 χρόνων και το δηλώνω ως τύχη και ευλογία που έφτασα ως εδώ».

Ναι, βέβαια. Είναι κι αυτό ένα στοιχείο της πατριαρχίας: η γυναίκα να έχει ημερομηνία λήξης, να αξίζει μόνο όσο είναι νέα. Έχει γίνει ποτέ παρόμοια συζήτηση γύρω από την ηλικία ενός άντρα; Όχι. Τα χρόνια στον άντρα θεωρούνται πείρα και γοητεία. Στη γυναίκα είναι κατακριτέα. Για μένα, το να μεγαλώνω είναι προνόμιο. Πόσους αγαπημένους μας δεν έχουμε χάσει πρόωρα; Πόσοι δεν έφυγαν στα μισά, ενώ είχαν ακόμα τόσα να δώσουν; Το να έχεις καταφέρει να μεγαλώσεις είναι μεγάλη τύχη. Σημαίνει ότι είσαι ακόμα ζωντανός, μπορείς να αποκτήσεις καινούργιες εμπειρίες, να μάθεις τόσα πράγματα. Λέω άφοβα την ηλικία μου, γιατί θα ήθελα κάποτε να σταματήσει αυτή η ανοησία του ηλικιακού ρατσισμού. Όλοι είμαστε φθαρτοί και η μοίρα είναι κοινή για όλους μας. Είναι δυνατόν ένα έξυπνο πλάσμα, όπως ο άνθρωπος, να βάζει τέτοιες τρικλοποδιές στον ίδιο του τον εαυτό; Αυτοί που τα λένε τώρα αυτά πώς θα νιώθουν όταν θα τα ακούν να λέγονται για τους ίδιους; Επιτέλους ας ωριμάσουμε κάποτε ως κοινωνία.

Και στη δουλειά; Έχετε αντιμετωπίσει ageism; Αμερικανίδες ή και Ευρωπαίες συνάδελφοί σας συζητούν πως δεν υπάρχουν ρόλοι για μεγαλύτερες γυναίκες, γιατί δεν θέλει το αντρικό κοινό να βλέπει εξηντάρες στην οθόνη…

Ναι, ειδικά οι Αμερικανίδες έχουν μεγάλο πρόβλημα λόγω των κανόνων του Χόλιγουντ. Εμείς έχουμε το σοβαρό θέατρο ως διέξοδο. Προσωπικά, δεν την ένιωσα ποτέ αυτή την αγωνία. Υπάρχουν ρόλοι για κάθε ηλικία. Και έργα που μπορείς να τα προσεγγίσεις διαφορετικά, ακριβώς επειδή τώρα πια έχεις την ωριμότητα να τα κατανοήσεις καλύτερα.

Σίγουρα, αλλά υπάρχουν ρόλοι για μια 60χρονη γυναίκα που να τη δείχνουν ως ένα όμορφο, δυναμικό, σεξουαλικό πλάσμα;

Στην Ελλάδα, στις δύο τελευταίες ταινίες που έχω κάνει, την Ευτυχία και τη Φόνισσα, παίζω με μακιγιάζ γήρανσης. (γελάει) Γερνάω πριν την ώρα μου. Δεν με ενοχλεί καθόλου αυτό – ήταν τιμή μου να υποδυθώ αυτές τις εμβληματικές γυναίκες. Απλώς γελάω… Αν μου δίνονται τώρα αυτοί οι ρόλοι, σε δέκα χρόνια τι θα παίζω; Ναι, θα έπαιζα μια γυναίκα της ηλικίας μου που θα τα διερευνούσε όλα αυτά. Αρκεί να ήταν ένα δυνατό, σοβαρό σενάριο. Πάντως, κάτι έχει αρχίσει και κινείται – έξω περισσότερο, εδώ αργούν τα πράγματα. Για παράδειγμα, η Emma Thompson, που βγήκε γυμνή, full frontal, στο Good Luck To You, Leo Grande και μίλησε για το πόσο σημαντικό ήταν αυτό. Εγώ τις θαυμάζω πάρα πολύ αυτές τις γυναίκες. Την Helen Mirren, τη Charlotte Rampling, την Isabelle Huppert, που φέρουν την ηλικία τους με έντονη θηλυκή γοητεία. Ακόμα και την Andie MacDowell, που ξεκίνησε ως μοντέλο, αλλά τολμά να περπατάει πια στα κόκκινα χαλιά με τα γκρίζα μαλλιά της, μια κούκλα. Τις χαίρομαι αυτές τις γυναίκες, είναι οι πραγματικές εκπρόσωποι της γενιάς τους. Είναι όμορφες – και δεν θα πω «για την ηλικία τους», γιατί αυτό κι αν είναι σεξιστικό. Οχι. Είναι όμορφες γυναίκες, τελεία. Προτιμώ να βλέπω τις ρυτίδες τους, παρά τη δυστυχία των παραμορφωμένων από τις πλαστικές προσώπων. Ανέκφραστα, θλιβερά, δεν κουβαλούν τίποτα. Βλέπω μια αναπηρία εκεί. Το πρόσωπό μας είναι εκφραστικό εργαλείο, δεν γίνεται να είναι μια ακίνητη μάσκα.

Credit: InStyle Greece / Φούστα Psophía, Linea Imports.Ποια είναι η δική σας σχέση, λοιπόν, με την ομορφιά, με τη μόδα;

Από νέο κορίτσι, μου άρεσε να έχω μια καλή εικόνα. Πάντα ήθελα να είμαι κομψή. Μου αρέσει το minimal chic, δεν μ’ αρέσει το κραυγαλέο. Τη μόδα την παρακολουθώ τόσο όσο. Δεν είμαι η γυναίκα που θα ντυθεί με πανάκριβα ρούχα μεγάλων σχεδιαστών, δεν μου το επιτρέπουν και τα οικονομικά μου, αλλά και να μου το επέτρεπαν δεν θα το επέλεγα. Όσο για την ομορφιά, είναι για μένα κάτι σύνθετο. Ποτέ δεν θεώρησα τον εαυτό μου ιδιαίτερα ωραίο, δεν στήριξα ποτέ την προσωπική μου ζωή ή την καριέρα μου στην εμφάνισή μου. Ειδικά στη δουλειά μάλλον έκανα το αντίθετο. Ακόμα και στην τηλεόραση, που δίνει κατεξοχήν σημασία στην εξωτερική εμφάνιση, εγώ στον Κίτρινο φάκελο του Καραγάτση, τριάντα χρόνια πριν, έπαιξα μια γυναίκα σε δύο ηλικίες – ήδη από τότε με μακιγιάζ γήρανσης. Στο Η αγάπη άργησε μια μέρα, της Λιλής Ζωγράφου, ο ρόλος μου γερνούσε και αρρώσταινε άσχημα. Όμως δεν με ένοιαζε η εξωτερική μου εικόνα. Αντιθέτως, μάλλον με ελκύουν οι κατεστραμμένες ηρωίδες. Είναι πολύ πιο απελευθερωτικό για μένα από το να παίξω μια ντίβα. Μια κατεστραμμένη γυναίκα τη νιώθω πιο κοντά μου – ίσως γιατί με ενδιαφέρει περισσότερο η διαδρομή της, το δράμα, ο πόνος της. Η λαμπερή, μοιραία γυναίκα μού φαινόταν πάντα μια κενή κατασκευή. Δεν μπορούσα να την υπηρετήσω εύκολα. Κι αισθανόμουν ότι υπήρχαν πολύ πιο άψογα όμορφες γυναίκες για αυτούς τους ρόλους.

Μα, υπάρχει άψογη ομορφιά;

Πιστεύω πολύ στο αμερικανικό γνωμικό «η ομορφιά κρίνεται από το βλέμμα αυτού που την κοιτάζει». Η αισθητική ομορφιά είναι αναμφισβήτητη, αλλά δεν είναι το παν. Υπάρχουν πανέμορφα πλάσματα, γυναίκες και άντρες, που αρχίζεις μια συζήτηση μαζί τους και χάνεις το ενδιαφέρον σου μέσα σε πέντε λεπτά. Στα δικά μου μάτια η γοητεία είναι πολύ πιο σημαντική από την ομορφιά.

Credit: InStyle Greece / Πουκάμισο Lauren Ralph Lauren, notos.com. Παντελόνι Calvin Klein, Calvin Klein Stores. Γόβες Envie, envieshoes.gr Δαχτυλίδια Georg Jensen, georgjensen.com.Τόσα χρόνια μετά, πώς επιλέγετε πλέον τους ρόλους σας;

Για μένα μεγαλύτερη σημασία έχουν το έργο, ο σκηνοθέτης και οι συντελεστές, παρά η έκταση του ρόλου που καλούμαι να παίξω. Αυτό φαίνεται από τις επιλογές μου. Τριάντα χρόνια μετά τη Λούλου του Γιώργου Μιχαηλίδη, έπαιξα την κόμισσα Γκέσβιτς στη Λούλου του Γιάννη Χουβαρδά, γιατί με ενδιέφερε πάρα πολύ η δική του ματιά, η δική του προσέγγιση. Ήθελα να είμαι κομμάτι αυτής της παράστασης, δεν θα καθόμουν να μετρήσω πόσες ατάκες λέω. Πόσο ανόητο είναι όλο αυτό. Πόσο ναρκισσιστικό. Πόσα μπορεί να χάσει κανείς κυνηγώντας τους «μεγάλους» ρόλους. Για μένα είναι σημαντικό να καταλάβει και το κοινό ότι η δουλειά μας είναι δουλειά συνόλου. Εκεί βρίσκεται και η αξία της, στις συνεργασίες. Έτσι, τον Σεπτέμβριο που μας πέρασε, πήγα στο Βερολίνο για γυρίσματα δύο ημερών για έναν μικρό ρόλο στη νέα ταινία της Νάνσυ Μπινιαδάκη, Maysoon. Και το χάρηκα πολύ. Υπέροχη εμπειρία.

Ακόμα μια γυναίκα σκηνοθέτις μετά την Εύα Νάθενα. Πόσο ωραίο το ότι αρχίζουμε να σπάμε το κλισέ πως οι γυναίκες δεν δουλεύουν με γυναίκες, ότι δεν υπάρχει γυναικεία συνεργασία, γυναικεία φιλία, μόνο ανταγωνισμός…

Πόσο θυμώνω με όλα αυτά! Με πόσα κλισέ μάς έχουν βομβαρδίσει τόσα χρόνια. Εγώ τις αγαπώ και τις καμαρώνω τις γυναίκες. Και στη Φόνισσα είναι τόσες πολλές οι υπέροχες γυναίκες, μπροστά και πίσω από την κάμερα. Η ίδια η Εύα, μια επιτυχημένη σε όλα της καλλιτέχνις –σκηνογράφος, ενδυματολόγος, εικαστικός–, περνάει τώρα στη σκηνοθεσία και αποδεικνύεται εξαιρετική και σε αυτό. Είναι ταυτόχρονα και διαβασμένη και όμορφη και σοφιστικέ και σύζυγος και μητέρα. Ποιος είπε ότι δεν μπορούμε να τα καταφέρουμε όλα αν το θέλουμε; Μετά, από πού να αρχίσω; Από τη Μαρία Πρωτόπαππα, που παίζει τη μάνα μου; Tην παρακολουθώ χρόνια με θαυμασμό σε ό,τι κι αν κάνει. Η κάθε ερμηνεία της είναι τόσο ευθύβολη, λιτή και απέριττη, αλλά βαθιά ουσιαστική και αληθινή. Από την Πηνελόπη Τσιλίκα; Tη θαυμάζω απεριόριστα, την έχω δει σε όλες της τις ταινίες – από τη Μικρά Αγγλία μέχρι το Ζίζοτεκ, το Kala Azar και την Ανάκριση. Και φυσικά και στο θέατρο. Στην παράσταση του Γιάννη Χουβαρδά Η παρεξήγηση, του Albert Camus, εντυπωσιάστηκα πολύ από την ερμηνεία της. Εχει ένα τρομερά μοντέρνο τρόπο να παίζει η Πηνελόπη. Και για μένα αυτό είναι μάθημα. Η Ελενα Τοπαλίδου, τι μαγικό πλάσμα! Την είχα παρακολουθήσει για πολλά χρόνια ως χορεύτρια και χαίρομαι πολύ που στράφηκε στο θέατρο και στον κινηματογράφο. Τη λάτρεψα στα Μαγνητικά πεδία, στην Bella και στο Soul Food. Τι να πω για τα Κόκκινα φανάρια, όπου έκανε εκείνο το φανταστικό γυμνό χορευτικό; Για τον Ιππόλυτο, όπου έκανε μια συγκλονιστική Αφροδίτη; Τη θαυμάζω για τον τρόπο που εκφράζεται με το σώμα της και για το φοβερά ενδιαφέρον πρόσωπό της. Και στη Φόνισσα, όπου παίζει την ανύπαντρη κόρη μου, είναι εξαιρετική. Η Γεωργιάννα Νταλάρα, με την οποία έχουμε ξανασυνεργαστεί και στο θέατρο, έχει κι εκείνη μια θαυμαστή σωματικότητα. Σκάβει βαθιά μέσα της και βγάζει ένα αγρίμι. Αλλά και η μεσόφωνος Αννα Παγκάλου, που μας κούρδισε ενεργειακά όλες μαζί για να μπούμε σ’ αυτόν τον ιδιαίτερο κόσμο, και η Κατερίνα Φωτιάδη που επιμελήθηκε την κίνηση.

Μιλάτε με θαυμαστή γενναιοδωρία για τις νεότερες ηθοποιούς. Εκείνες, φαντάζομαι, σας πλησιάζουν με δέος…

Ακόμα κι αν υπάρχει αρχικά μια συγκρατημένη αντιμετώπιση, προσπαθώ να τη σπάσω. Πρέπει να συνεργαστούμε, να βγάλουμε την αλήθεια του έργου, οπότε ποιο δέος, τι δέος; Είναι μια συζήτηση που την κάνω από την αρχή και πιστεύω ότι την ενισχύω και με τη δική μου συμπεριφορά απέναντί τους. Στην αρχή θα τους μιλήσω κι εγώ στον πληθυντικό, ως ένδειξη σεβασμού, αλλά μετά θα προτείνω να αποφύγουμε τις αποστάσεις. Είμαστε όλοι συνεργάτες σε έναν κοινό σκοπό και πρέπει να έρθουμε πολύ κοντά ο ένας με τον άλλον. Η οικειότητα, η φιλία και η αγάπη συνιστούν το καλύτερο υπόβαθρο για τη σπουδαία δημιουργία.

Φωτογραφίες: Νίκος Μαλιάκος

Styling: Ναταλία Μπαλτά

Μακιγιάζ-Μαλλιά: Παναγιώτης Καρακάσης

Το θέμα φιλοξενήθηκε αρχικά στο περιοδικό InStyle, στο τεύχος 111 Δεκέμβριος 2023.