Το Plan B του Τσίπρα μετά τον συμβιβασμό

Του Γιώργου Κατσίγιαννη-Εφημερίδα Παραπολιτικά

Λύση αποφυγής του στρατηγικού αδιεξόδου που θα κληθεί να αντιμετωπίσει το Μέγαρο Μαξίμου λόγω των συνεπειών από έναν επώδυνο συμβιβασμό με τους Ευρωπαίους εταίρους αναζητά ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας. Για αυτό, μαζί με τους πιο έμπιστους συνεργάτες του, εξετάζει όλα τα πιθανά σενάρια που θα του επιτρέψουν να μη βρεθεί εκτεθειμένος απέναντι σε κινδύνους που μπορεί να οδηγήσουν σε ανατροπή της κυβέρνησης ή διάσπαση του κόμματος.
Ο

πολιτικός χρόνος, εν είδει περιόδου χάριτος και ανοχής, που εξασφάλισε η κυβέρνηση στο πλαίσιο της πρώτης φάσης της διαπραγμάτευσης για την επίτευξη μιας μεταβατικής συμφωνίας-γέφυρα με τους δανειστές μέχρι τον προσεχή Ιούνιο θα αρχίσει να εκπνέει την 24η Απριλίου. Τότε θα πραγματοποιηθεί η συνεδρίαση του τακτικού Eurogroup στη Ρίγα της Λετονίας, κατά την οποία θα κριθεί η λύση ή η ρήξη με τους Ευρωπαίους εταίρους.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες, επακόλουθο μιας αρνητικής εξέλιξης σε σχέση με τις προσδοκίες που είχε καλλιεργήσει το Μέγαρο Μαξίμου για καλύτερη συμφωνία είναι η κατάστρωση ενός πολιτικού σχεδίου βιωσιμότητας του κυβερνητικού σχηματισμού. Τρεις είναι οι εκδοχές που επεξεργάζεται ο στενός πρωθυπουργικός κύκλος:

Η προετοιμασία της κοινής γνώμης για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος, ώστε ο ελληνικός λαός να είναι αυτός που θα κληθεί να νομιμοποιήσει το μεγάλο «ναι» ή το μεγάλο «όχι» στις απαιτήσεις των δανειστών. Η διεξαγωγή πρόωρης προσφυγής στις κάλπες, με επικρατέστερο χρονικό προσδιορισμό τον προσεχή Σεπτέμβριο, ώστε τα όποια επώδυνα μέτρα συμφωνηθούν να περάσουν από μια νέα κοινοβουλευτική πλειοψηφία με νωπή λαϊκή εντολή. Η ανάληψη του υψηλού ρίσκου εκ μέρους του πρωθυπουργού να έρθει σε σύγκρουση με το εσωτερικό του κόμματος και σημαντικό μέρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, προτάσσοντας τη συνεννόηση με άλλες πολιτικές δυνάμεις, κυρίως το ΠΑΣΟΚ (που εν τω μεταξύ θα έχει αλλάξει ηγεσία) και το «Ποτάμι», δίνοντας έτσι οικουμενικό χαρακτήρα στη διακυβέρνηση της χώρας.

ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ

Με τα έως τώρα δεδομένα, ο πρωθυπουργός δείχνει να προκρίνει την εσωκομματική και ενδοκυβερνητική δοκιμασία, ευελπιστώντας ότι οι επιπτώσεις ενός ξεκαθαρίσματος λογαριασμών εντός του ΣΥΡΙΖΑ δεν θα είναι τόσο σοβαρές όσο τουλάχιστον προβάλλεται από τις δυνάμεις εκείνες -μέσα στο κόμμα και στην Κοινοβουλευτική Ομάδα- που απειλούν με «διάσπαση», στην περίπτωση που η κυβέρνηση υποκύψει στους εκβιασμούς των εταίρων, και κυρίως της Γερμανίας.
Σε κάθε περίπτωση, όμως, αυτό που θα επιδιώξει να προλάβει ο πρωθυπουργός είναι η απώλεια του ελέγχου των πολιτικών πρωτοβουλιών, καθώς γνωρίζει ότι στο παρασκήνιο βρίσκονται σε εξέλιξη διεργασίες που αποσκοπούν στον τερματισμό του βίου της παρούσας κυβέρνησης. Είτε για να επιβεβαιωθεί, προς ευχαρίστηση της Νέας Δημοκρατίας, το σενάριο της «αριστερής παρένθεσης» είτε για να επιβληθεί, προς ικανοποίηση των δανειστών, η ανατροπή της κυβέρνησής του και η αντικατάστασή της από μια άλλη, στα πρότυπα της κυβέρνησης Παπαδήμου, της οποίας πρωθυπουργός θα είναι επίσης άλλος. Διότι κυβερνητικοί παράγοντες που δεν απορρίπτουν την κυβερνητική σύμπραξη με το «Ποτάμι» ή το ΠΑΣΟΚ, θεωρώντας ότι κάνει ζημιά η συμμαχία με τους Ανεξάρτητους Ελληνες, όταν αναφέρονται στον σχηματισμό οικουμενικής κυβέρνησης, εννοούν πως δεν θα υπάρξει αλλαγή πρωθυπουργού, αλλά εταίρων. Μάλιστα, στο Μέγαρο Μαξίμου περιμένουν ότι, εκτός από τις γνωστές πιέσεις που ασκούνται από οικονομικούς και πολιτικούς κύκλους του εξωτερικού προκειμένου να υπάρξει αλλαγή στη φυσιογνωμία του κυβερνητικού σχήματος διά της εξόδου από το Υπουργικό Συμβούλιο της «Αριστερής Πλατφόρμας» και των Ανεξάρτητων Ελλήνων, το επόμενο διάστημα στο κόλπο της υπονόμευσης θα αναμιχθούν ενεργά και εγχώριοι επιχειρηματικοί παράγοντες, που έχουν επιρροή στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, κυρίως στους ραδιοτηλεοπτικούς σταθμούς, με τους ιδιοκτήτες των οποίων η κυβέρνηση βρίσκεται σε αντιπαράθεση.
Σε ό,τι αφορά την εκδοχή του δημοψηφίσματος, που ουσιαστικά είναι το πρώτο «σχέδιο B» ανάμεσα στα εναλλακτικά πλάνα του Μεγάρου Μαξίμου, τρεις υπουργοί είναι αυτοί που την προτείνουν. Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Γιάννης Δραγασάκης, ο υπουργός Εργασίας, Πάνος Σκουρλέτης, και ο υπουργός Εσωτερικών, Νίκος Βούτσης.
Με την ιδέα της πρόωρης προσφυγής στις κάλπες, εφόσον οι εξελίξεις οδηγηθούν σε ακραία όρια, «φλερτάρουν» οι υπουργοί Επικρατείας, Νίκος Παππάς και Αλέκος Φλαμπουράρης.

ΕΚΤΟΣ ΝΥΜΦΩΝΟΣ

Με τα σενάρια περί πρόωρης προσφυγής, που εσχάτως είδαν το φως της δημοσιότητας, δεν φαίνεται να συμφωνεί η ηγεσία των Ανεξάρτητων Ελλήνων, καθώς, σε περίπτωση που ο ΣΥΡΙΖΑ κερδίσει τη χαμένη «αυτοδυναμία» από την τελευταία εκλογική αναμέτρηση, τότε το κόμμα του Πάνου Καμμένου θα βρεθεί εκτός νυμφώνος.
Η προσφυγή στις κάλπες το φθινόπωρο δίνει την ευχέρεια στον πρωθυπουργό, πριν υλοποιήσει «αντιδημοφιλή μέτρα», που θα συνδέονται με το Ασφαλιστικό και τα εργασιακά, να κεφαλαιοποιήσει ορισμένα πλεονεκτήματα που μέχρι τώρα φαίνεται να έχει εξασφαλίσει από τις διαπραγματεύσεις με τους εταίρους. Πρόκειται για τρία σημαντικά κονδύλια: αυτά από τα αυξημένα κεφάλαια του ELA για την ενίσχυση των τραπεζών, εκείνα από την αποδέσμευση πόρων από το πακέτο Γιούνκερ για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης και αυτά που μπορεί να εισέλθουν στην ενίσχυση της πραγματικής οικονομίας από τα προγράμματα του ΕΣΠΑ.

Αντίπαλον δέος, η Ζ. Κωνσταντοπούλου

Το ενδεχόμενο της εξεύρεσης επώδυνης λύσης με τους δανειστές, με ορατό όμως τον κίνδυνο της ρήξης εντός του ΣΥΡΙΖΑ, αναμένεται να αναδείξει το νέο αντίπαλον δέος του πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, που δεν θα είναι ο επικεφαλής της «Αριστερής Πλατφόρμας», Παναγιώτης Λαφαζάνης, αλλά, όπως εκτιμούν κομματικοί παράγοντες, η πρόεδρος της Βουλής, Ζωή Κωνσταντοπούλου. Παρά το γεγονός ότι το στενό επιτελείο του πρωθυπουργού έχει ανεχτεί αλλεπάλληλες προκλητικές ενέργειες εκ μέρους της, εν τούτοις αποφεύγει συνειδητά να ανοίξει μέτωπο μαζί της. Ωστόσο, στο Μέγαρο Μαξίμου θεωρούν εξαιρετικά ύποπτες τις ηγετικού τύπου πολιτικές της, καθώς εκτιμούν ότι υποδηλώνουν στάση αναμονής για την επόμενη ημέρα.
Επίσης, δεν τις ερμηνεύουν στη λογική των κομμάτων της αντιπολίτευσης, που αναζητούν απαντήσεις για την προκλητική στάση της σε μειονεκτήματα υφολογικής συμπεριφοράς, που εγείρουν παραπολιτικές συζητήσεις περί αγένειας και ανασφαλειών εκ μέρους της. Αντίθετα, τις ερμηνεύουν ως συγκροτημένο σχέδιο προώθησης της ηγετικής παρουσίας της στο αντιμνημονιακό μέτωπο, που μπορεί να καταστεί αναγκαίο να εκπροσωπηθεί στην περίπτωση που η ηγετική ομάδα του Μεγάρου Μαξίμου επιχειρήσει να συμβιβαστεί με τους δανειστές-εχθρούς της χώρας. Διαβλέπουν, δηλαδή, την ανομολόγητη φιλοδοξία της να ηγηθεί του «αντιμνημονιακού αγώνα Β» απέναντι στις συμβιβαστικές λύσεις που μπορεί να υπογράψει με τους ξένους εταίρους ο Αλέξης Τσίπρας. Δεν είναι επίσης τυχαίο ότι η Ζ. Κωνσταντοπούλου, ως πρόεδρος της Βουλής, έχει κατηγορηθεί ότι σιγοντάρει τη Χρυσή Αυγή, ότι διατηρεί καλύτερο πνεύμα συνεννόησης και συνεργασίας με τον πρόεδρο των Ανεξάρτητων Ελλήνων, Πάνο Καμμένο, και ότι ακόμη και σε ζητήματα που συνδέονται με τη συζήτηση για την παραμονή της χώρας στο ευρώ έχει φτάσει να κινείται σε πιο ριζοσπαστικούς τόνους, αμφισβητώντας ακόμη και την πρωτοκαθεδρία του Π. Λαφαζάνη στην ανάπτυξη της πολιτικής επιχειρηματολογίας για «καμία θυσία για το ευρώ». Παράλληλα, τελευταία και πιο χαρακτηριστική επίδειξη ηγετικής ισχύος είναι η πρωτοβουλία της για την «αποκάλυψη της αλήθειας αναφορικά με το δημόσιο χρέος», που προκάλεσε πληθώρα αντιδράσεων.
Μέχρι σήμερα με την τακτική που ακολουθεί δείχνει να θέτει υπό αμφισβήτηση την πολιτική του Μαξίμου σε κρίσιμα ζητήματα, επιδιώκοντας σε επικοινωνιακό τουλάχιστον επίπεδο να εμφανιστεί «ισοϋψής» του πρωθυπουργού, όπως συνέβη πριν από λίγες ημέρες, όταν αποδοκίμασε δύο έμπιστους συνεργάτες του. Από τη μία, τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, Γ. Σακελλαρίδη, τον περιέγραψε ως ανίδεο, επειδή βιάστηκε να χαρακτηρίσει προκλητική και ακατανόητη την πρόσφατη εισβολή των αντιεξουσιαστών στον προαύλιο χώρο του Κοινοβουλίου. Από την άλλη, γύρισε πίσω ως «απαράδεκτο» το νομοσχέδιο για την επανασύσταση της ΕΡΤ στον υπουργό Επικρατείας, Ν. Παππά, επειδή σε αυτό περιλαμβάνονταν αρχικώς και οι πράξεις νομοθετικού περιεχομένου που είχε υπογράψει ο πρωθυπουργός για την τακτοποίηση των εργαζομένων στην ΕΒΖ και τη ρύθμιση των 100 δόσεων.

Τα «πραξικοπήματα» και τα ραντεβού

«Σας ζήτησε ποτέ κανείς, κ. Σαμαρά, να μπείτε σε οικουμενική κυβέρνηση και δεν το ήξερα; Αν νοσταλγήσατε την εποχή των Καννών, μην περιμένετε άδικα. Στην Ελλάδα τα πραξικοπήματα τελείωσαν μαζί με το Παλάτι». Με την αναφορά αυτή του πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, που απηύθυνε ως μομφή στον αρχηγό της Νέας Δημοκρατίας κατά τη συζήτηση στην Ολομέλεια της Βουλής για τη σύσταση Εξεταστικής Επιτροπής για το Μνημόνιο, δημοσιοποιήθηκε με έμμεσο πλην σαφή τρόπο μέρος ενός παρασκηνίου που γνώριζε ότι βρίσκεται σε εξέλιξη το Μέγαρο Μαξίμου. Συγκεκριμένα, αυτό αφορούσε σε κινήσεις του πρώην πρωθυπουργού για τη συγκρότηση μιας πολιτικής συμμαχίας με το «Ποτάμι» του Σταύρου Θεοδωράκη, ώστε σε περίπτωση πρόκλησης κυβερνητικής αστάθειας να θέσουν υπό ομηρία τον Αλέξη Τσίπρα.
Οι ίδιες πληροφορίες ανέφεραν ότι, προς την επίτευξη ενός τέτοιου σχεδίου, είχαν πραγματοποιηθεί και ραντεβού μεταξύ του Αντ. Σαμαρά, του Στ. Θεοδωράκη και του Ευ. Βενιζέλου, αλλά η εικόνα που είχε το Μέγαρο Μαξίμου ήταν ότι από την πλευρά της ηγεσίας του «Ποταμιού» δεν υπήρξε ανταπόκριση. Επειδή, όμως, η ανάμειξη του Στ. Θεοδωράκη σε σενάρια ανατροπής της κυβέρνησης άρχισαν να υιοθετούνται από κυβερνητικούς παράγοντες που δεν γνώριζαν το επίπεδο συνεννόησής του με το Μέγαρο Μαξίμου, τη Μεγάλη Τετάρτη το απόγευμα, ο υπεύθυνος των Τομέων Πολιτικής του «Ποταμιού», Θ. Σκόκος, απάντησε στα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ με την εξής αποκάλυψη: «Αν θέλαμε, σύντροφοι, να μπούμε σε αυτή την κυβέρνηση, θα το είχαμε κάνει από το απόγευμα της 26ης Ιανουαρίου, όταν το πρότεινε ο Αλέξης Τσίπρας στον Σταύρο Θεοδωράκη κατά τη συνάντησή τους στα γραφεία σας στην Πλατεία Κουμουνδούρου. “Πάρτε κάνα δύο υπουργεία και ελάτε κι εσείς μαζί”. Δεν προβληματιστήκαμε καθόλου. Είπαμε “ευχαριστώ” και δεν πήραμε».