Στον πάγο οι γερμανικές αποζημιώσεις

Του Νίκου Σίμου, εφημερίδα Παραπολιτικά

Σε εσωτερικό πολιτικό πρόβλημα -ενδεχομένως και ενδοκυβερνητικό- τείνει να εξελιχθεί το θέμα των γερμανικών αποζημιώσεων μετά την αποκαλυφθείσα άρνηση των Γερμανών ακόμη και να συζητήσουν το σχετικό ζήτημα. Η ενδεχόμενη δυσάρεστη εσωτερική εξέλιξη του συγκεκριμένου ζητήματος προκαλείται, πρώτον, από το γεγονός ότι το αποκάλυψε ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, κ. Βενιζέλος, και, δεύτερον, διότι ως υπουργός Εξωτερικών «πάγωσε» όλες τις διαδικασίες που είχε ξεκινήσει

ο προκάτοχός του, Δημήτρης Αβραμόπουλος!
Πράγματι, πριν από την αποχώρηση της ΔΗΜ.ΑΡ. από την τρικομματική, η κυβέρνηση είχε αποφασίσει να διεκδικήσει τις οφειλόμενες γερμανικές αποζημιώσεις μέσω μιας δικαστικής διαδικασίας που ήταν προετοιμασμένη να ακολουθήσει. Τις αίθουσες δε των διεθνών δικαστηρίων είχε επιλέξει η κυβέρνηση προκειμένου να υπερβεί τις όποιες νομικές δυσκολίες προέβαλλε η Γερμανία προκειμένου να μη φανεί ασυνεπής προς τις υποχρεώσεις της.
Είναι δε χαρακτηριστικό της τελεσίδικης, τότε, απόφασης της κυβέρνησης να διεκδικήσει τα οφειλόμενα το γεγονός ότι περιέβαλε την απόφαση αυτή με κάθε επισημότητα, αφού ο τότε υπουργός Εξωτερικών, κ. Αβραμόπουλος, είχε επισκεφθεί τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κάρολο Παπούλια, ο οποίος έχει ιδιαίτερη ευαισθησία για το συγκεκριμένο θέμα, και τον είχε ενημερώσει λεπτομερώς για τις διαδικασίες που η κυβέρνηση θα ακολουθούσε, καθώς και για τα στάδια των διαδικασιών αυτών.

ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ. Πράγματι, με εντολή του κ. Αβραμόπουλου, η Νομική Υπηρεσία του υπουργείου Εξωτερικών είχε συλλέξει όλα τα ιστορικά στοιχεία που υπήρχαν στα Αρχεία του υπουργείου με τις παντοειδείς ζημίες σε βάρος της Ελλάδας με δράστη τη Γερμανία, τόσο κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο όσο και κατά τον Δεύτερο. Από τα αρχεία εκείνα είχαν απομονωθεί τα στοιχεία τα οποία λόγω της αξιοπιστίας τους θα μπορούσαν να θεμελιώσουν και στο Διεθνές Δικαστήριο τη βασιμότητα των σχετικών ελληνικών αξιώσεων. Σημειώνεται δε -προκειμένου να αποκαλυφθεί η έμφαση που είχε δοθεί στις σχετικές ενέργειες- ότι τα συλλεγέντα στοιχεία και τα συμπεράσματα που προέκυπταν από την αξιολόγησή τους είχαν προωθηθεί στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους. Πηγές του υπουργείου Εξωτερικών ανέφεραν στα «Π» ότι υπολείπονταν και ένα ή δύο σημεία ακόμη επί των οποίων μπορούσε ανέτως να θεμελιωθεί νομικώς η σχετική ελληνική απαίτηση, ώστε στη συνέχεια να προσφύγει η Ελλάδα στο Διεθνές Δικαστήριο, αιτουμένη την καταβολή των όσων της αναλογούν.

ΚΑΤΑΣΧΕΣΕΙΣ. Ολη αυτή η περατωμένη διαδικασία -διεξοδικά ερευνητική και νομικώς θεμελιωμένη- ήταν έτοιμη για τον διάδοχο του κ. Αβραμόπουλου στο υπουργείο Εξωτερικών, δηλαδή τον κ. Ευάγγελο Βενιζέλο, ο οποίος όμως ουδέν έπραξε, προφανώς για να μη δυσαρεστήσει τη γερμανική πλευρά. Αλλωστε, σε όλα σχεδόν τα Μέσα, έντυπα ή διαδικτυακά, η αποκάλυψη από τον κ. Βενιζέλο ότι έθεσε το ζήτημα των αποζημιώσεων στην κ. Μέρκελ σχολιάστηκε ως μία προσωπική του πρωτοβουλία, προκειμένου να μην εμφανισθεί ως απλός κομπάρσος στην επίσκεψη της Γερμανίδας καγκελαρίου.
Η αποστολή από τον κ. Αβραμόπουλο, στο Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, των στοιχείων που απομονώθηκαν από τα Αρχεία του υπουργείου Εξωτερικών δεν είχε γίνει τυχαίως. Απέβλεπε στην ισχυρή νομική κατοχύρωση των ελληνικών επιχειρημάτων, δοθείσης της αυστηρής προσήλωσης στο γράμμα του Νόμου που συνήθως έχει το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Το συγκεκριμένο Δικαστήριο, σημειωτέον, είχε κάνει αποδεκτή την προσφυγή της Γερμανίας εναντίον της Ιταλίας για την υπόθεση των θυμάτων του Διστόμου. Είχε προηγηθεί απόφαση ιταλικού δικαστηρίου που επιδίκαζε αποζημιώσεις στις οικογένειες 218 θυμάτων της γερμανικής θηριωδίας στο Δίστομο, τον Ιούνιο του 1944. Τις σχετικές αγωγές είχαν καταθέσει οι οικογένειες των θυμάτων και οι κληρονόμοι Ιταλών που είχαν μεταφερθεί σε ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης μεταξύ Σεπτεμβρίου του 1943 και Μαΐου του 1945. Τα ιταλικά δικαστήρια είχαν εγκρίνει κατασχέσεις περιουσιακών στοιχείων του γερμανικού Δημοσίου!
Το Δικαστήριο της Χάγης είχε κάνει αποδεκτό το δικαίωμα της ετεροδικίας της Γερμανίας, που σήμαινε ότι είχε το δικαίωμα να μη δικάζεται ως κράτος από δικαστήρια άλλων χωρών. Κάτι που της έδινε το δικαίωμα να μην αναγνωρίζει η Γερμανία τις αποφάσεις των ξένων δικαστηρίων, ειδικώς για τις περιπτώσεις που αυτά κρίνουν ότι η Γερμανία πρέπει να πληρώσει αποζημιώσεις για τις θηριωδίες των ναζί.
Στο σημείο όμως αυτό οφείλουμε να επισημάνουμε ότι το Δικαστήριο της Χάγης απέρριψε απόφαση ξένου δικαστηρίου σε βάρος της Γερμανίας, ενώ η προσφυγή της Ελλάδος στο Διεθνές Δικαστήριο δεν αφορά επικύρωση απόφασης δικού της δικαστηρίου. Πράγμα το οποίο σημαίνει ότι, από νομικής πλευράς, το Δικαστήριο θα κληθεί να αποφασίσει πρωτογενώς και εξ υπαρχής την ελληνική αξίωση, βάσει των δικών της νομικών επιχειρημάτων. Που σημαίνει ότι ούτε αυτό το επιχείρημα μπορεί να δικαιολογήσει την αδράνεια του σημερινού υπουργού των Εξωτερικών για ένα θέμα όχι μόνο ηθικής τάξης, αλλά και εξέχουσας οικονομικής σημασίας για την Ελλάδα.