"Γεράκι" ο Χρύσανθος Λαζαρίδης

Του Γιώργου Κατσίγιαννη, εφημερίδα Παραπολιτικά

Το «θερμό» μανιφέστο του βουλευτή Επικρατείας και εξ απορρήτων συμβούλου του πρωθυπουργού, Χρύσανθου Λαζαρίδη, υιοθετεί η κυβέρνηση στο μέτωπο της εξωτερικής πολιτικής, και ειδικότερα στις σχέσεις της Ελλάδας με την Τουρκία. Το γεγονός ότι για πρώτη φορά η Αθήνα δεν δείχνει να ανησυχεί για την πρόκληση θερμού επεισοδίου με τη γείτονα χώρα στο Αιγαίο

δεν εδράζεται στην αφελή σιγουριά που μπορεί να απορρέει από τις «εγγυήσεις» των μεγάλων δυνάμεων, αλλά είναι αποτέλεσμα συγκεκριμένης στρατηγικής, την οποία σε ανύποπτο χρόνο έχει διακηρύξει σθεναρά και με επιχειρήματα ο Χρύσανθος Λαζαρίδης.

Εναν χρόνο μετά την κρίση των Ιμίων ο σημερινός βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας παρουσίασε σε βιβλίο που έφερε τον τίτλο «Αναζητώντας στρατηγική στην εξωτερική πολιτική» τις κυρίαρχες αρχές που θα πρέπει να διέπουν τον άξονα της αμυντικής θωράκισης της χώρας, ώστε η Ελλάδα να μην αντιμετωπίζει από μειονεκτική θέση την τουρκική προκλητικότητα.

Στο συγκεκριμένο συγγραφικό πόνημα-μανιφέστο εξωτερικής πολιτικής ο Χρύσανθος Λαζαρίδης υπερασπίζεται ως θετική και όχι αρνητική εξέλιξη την πρόκληση θερμού επεισοδίου στο Αιγαίο με την Τουρκία, εκφράζοντας την απόλυτη αντίθεσή του με τη λογική της διακυβέρνησης του Κ. Σημίτη, που έναν χρόνο νωρίτερα προέβαλλε ως «αποτρεπτική» τη στάση που είχε κρατήσει στην κρίση των Ιμίων. «Μια χώρα που διακηρύσσει ότι δεν έχει διάθεση να εμπλακεί σε θερμό επεισόδιο δεν διαθέτει πολιτική συμβατικής αποτροπής, αντιθέτως αποθρασύνει την επιθετικότητα του αντιπάλου», γράφει χαρακτηριστικά ο κ. Λαζαρίδης, ασκώντας κριτική στον Κ. Σημίτη, που την επομένη των Ιμίων διαβεβαίωνε τους πάντες ότι και σε νέα τουρκική πρόκληση θα αντιδρούσε με τον ίδιο τρόπο.

Κατά τον Χρ. Λαζαρίδη μέχρι εκείνη την περίοδο μόνο δύο πολιτικοί είχαν τοποθετηθεί ουσιωδώς στο πνεύμα και το περιεχόμενο της αποτρεπτικής πολιτικής. Ο Γεώργιος Α. Παπανδρέου το 1963, όταν δήλωνε ότι «ένας ελληνοτουρκικός πόλεμος θα ήταν τρέλα, αλλά, εάν η Τουρκία ανοίξει την πόρτα του τρελοκομείου, η Ελλάδα δεν θα διστάσει να μπει», και ο Ακης Τσοχατζόπουλος, που έλεγε ότι, σε περίπτωση νέων Ιμίων, η Ελλάδα θα αντιδράσει, δημιουργώντας «ισοδύναμο τετελεσμένο».

ΤΟ ΔΟΓΜΑ. Ο Χρύσανθος Λαζαρίδης στο συγκεκριμένο βιβλίο όχι μόνο δεν θεωρεί επικίνδυνη την ένταση στο Αιγαίο όταν αυτή οδηγεί σε θερμό επεισόδιο με την Τουρκία, αλλά το δόγμα που πρεσβεύει είναι ότι στην άσκηση της εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής είναι αυτό που καθιστά μια τέτοια εξέλιξη «επιλογή» αποτρεπτικής ισχύος και ως εκ τούτου δεν πρέπει να τρομάζει την εκάστοτε ελληνική κυβέρνηση.

Συγκεκριμένα, ο κ. Λαζαρίδης γράφει: «Πολλοί στην Αθήνα πιστεύουν ότι πρέπει να αποφεύγουμε πάση θυσία ένα θερμό επεισόδιο, γιατί είναι σχεδόν “βέβαιο” ότι θα οδηγήσει σε πόλεμο. Θεωρητικώς υποστηρίζεται και πρακτικώς καταδεικνύεται το αντίθετο ακριβώς: Οι πόλεμοι δεν ξεκινούν από θερμά επεισόδια, τα οποία, κατά κανόνα, δεν οδηγούν σε πολέμους. Πολλοί βλέπουν τον πόλεμο “ως αναπόφευκτη κλιμάκωση” θερμών επεισοδίων. Στην πραγματικότητα τα “θερμά επεισόδια” είναι μέσα αποτροπής του πολέμου ή μέθοδοι (προσωρινής τουλάχιστον) “εκτόνωσης της έντασης”».

Τι σημαίνουν όλα τα παραπάνω; Σύμφωνα με τον σύμβουλο του πρωθυπουργού «όποιος αποφεύγει τα θερμά επεισόδια, υποχωρώντας στους εκβιασμούς του αντιπάλου, δεν αποτρέπει τον πόλεμο. Αντίθετα, ενθαρρύνει την επιθετικότητα του αντιπάλου, επιτείνει την ένταση και φέρνει πιο κοντά τον πόλεμο».

Κρίσιμος ο ρόλος των σχέσεων με τις «τρίτες χώρες» σε μια κρίση
«Για τον έλεγχο της κλιμάκωσης των θερμών επεισοδίων έχει μεγάλη σημασία ποιο είναι το αφετηριακό επίπεδο και πόσα “ενδιάμεσα στάδια” υπάρχουν μέχρι την κορύφωσή τους σε πλήρη πολεμική σύγκρουση», αναφέρει στην ανάλυσή του ο Χρύσανθος Λαζαρίδης. Κατά τον συγγραφέα «όσο περισσότερα ενδιάμεσα στάδια υπάρχουν, τόσο μεγαλύτερες είναι οι πιθανότητες να προλάβουν να παρέμβουν “τρίτοι”». Συγκεκριμένα, στο κεφάλαιο «Θερμά επεισόδια και αποτροπή» ο Χρύσανθος Λαζαρίδης υποστηρίζει: «Η αποτρεπτική πολιτική επιβάλλει να διαλέγουμε εκείνα τα θερμά επεισόδια που είναι πιο δύσκολο να κλιμακωθούν σε πλήρη αναμέτρηση», εξηγώντας γιατί είναι σωστή η «επιλογή ενός θερμού επεισοδίου» με την Αγκυρα και πότε πρέπει να γίνει. «Είναι λιγότερο επικίνδυνο να επιλέξουμε ένα θερμό επεισόδιο ως αντίδραση στην έμπρακτη προκλητικότητα του αντιπάλου, παρά να διαλέξουμε το “πρώτο πλήγμα” εναντίον του. Και εκείνο που δεν καταλαβαίνουν όσοι προσπαθούν να αποφύγουν τα θερμά επεισόδια “πάση θυσία” είναι ότι εξωθούνται μόνοι τους σε επιλογή “πρώτου πλήγματος” αργότερα. Αποφεύγουν μια αντίδραση σχετικά “χαμηλής επικινδυνότητας” τώρα, με τίμημα να εξαναγκαστούν σε επιλογή “υψηλής επικινδυνότητας” αργότερα». Εξηγεί, ακόμη, ότι «σημαντικό στοιχείο της συμβατικής αποτροπής είναι να υπάρχουν ισχυρά διπλωματικά ερείσματα σε “τρίτες χώρες”, ώστε να παρέμβουν και να επιβάλουν εκεχειρία, τη στιγμή που υπερέχουν οι ημέτερες δυνάμεις». Τέλος, σύμφωνα με τον κ. Λαζαρίδη, απαραίτητη προϋπόθεση για να υπάρξει τέτοια αποτρεπτική στρατηγική «ελεγχόμενης κλιμάκωσης» είναι η «αποφασιστικότητα για θερμά επεισόδια από όσο γίνεται χαμηλότερο επίπεδο αφετηρίας».