Εξαρτήσεις!

Πολύ το σκέφτηκα πριν αρχίσω να γράφω αυτές τις γραµµές, αλλά τελικά αποφάσισα να το τολµήσω. Να πάρω θέση για τις νέες αντικαπνιστικές απαγορεύσεις από τη σκοπιά ενός συστηµατικού, αλλά ταυτόχρονα άκρως ενοχικού καπνιστή. Ενός ανθρώπου που γνωρίζει απόλυτα τις επιπτώσεις της εξάρτησής του, µε αποτέλεσµα να ντρέπεται δύο φορές. Ενός ανθρώπου που πιστεύει ακράδαντα ότι οι καπνιστές οφείλουν να υποστούν όλου του κόσµου τα προσκόµµατα και τις απαγορεύσεις προκειµένου να µην υφίστανται τις συνέπειες της έξης τους όσοι δεν καπνίζουν, κυρίως οι νέες γενιές.

Ακουσα, λοιπόν, µε πολύ µεγάλο

ενδιαφέρον τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τα νέα µέτρα κατά του καπνίσµατος. Γνωρίζω ότι ήδη ορισµένοι χαµογελούν και αναρωτιούνται σε ποιο θέµα ακριβώς αναφέροµαι, σε µια χώρα που αποδεικνύει καθηµερινά ότι δεν έχει την αποφασιστικότητα να επιβάλει τις αντικαπνιστικές απαγορεύσεις που η ίδια ψήφισε ούτε µέσα στο Κοινοβούλιό της. Ορθόν. Οµως, η νέα πραγµατικότητα που εισάγουν οι -εντός ή εκτός εισαγωγικών- απαγορεύσεις του Στρασβούργου υποχρεωτικά θα επιβληθεί και στην Ελλάδα. Αναρωτιέµαι, λοιπόν, µε κάθε ειλικρίνεια: Πιστεύουν σοβαρά ότι θα αποτρέψουν τους καπνιστές από την επιβλαβή τους εξάρτηση οι αποκρουστικές φωτογραφίες και οι εφιαλτικές επισηµάνσεις που θα καλύπτουν πλέον το 65% της επιφάνειας του πακέτου τους; Θα αποτρέψει όσους προσπαθούν να «το κόψουν το ρηµάδι» από την προσφυγή στο ηλεκτρονικό τσιγάρο το γεγονός ότι δεν θα διατίθεται αποκλειστικά από τα ράφια των φαρµακείων; Θα καπνίζουν λιγότεροι νέοι ή φτωχοί άνθρωποι επειδή απαγορεύτηκε η πώληση των µικρών πακέτων;

Ανέκαθεν αναρωτιόµουν για αυτή την αντιφατική στάση των χωρών που, ενώ κατά βάση θεωρούν το κάπνισµα εν δυνάµει εκτελεστικό απόσπασµα (όπως ακριβώς είναι), λαµβάνουν ηµίµετρα για την αντιµετώπισή του. Γιατί δεν το αντιµετωπίζουν ριζικά; ∆εν είναι αρκετοί 700.000 θάνατοι, όπως υπολογίζεται επισήµως, κάθε χρόνο στην Ευρώπη; ∆εν είναι υπολογίσιµα τα ιλιγγιώδη ποσά που δαπανώνται από τα ιατροφαρµακευτικά συστήµατα περίθαλψης για την αντιµετώπιση των συνεπειών του καπνίσµατος; ∆εν θα ήταν προτιµότερο, αντί για πολυδάπανες καµπάνιες ενηµέρωσης, να επιβληθούν πιο ουσιώδη µέτρα; Γιατί το τσιγάρο δεν κηρύσσεται απολύτως παράνοµο προϊόν; Για να µην ανθήσει το λαθρεµπόριο καπνού, που ούτως ή άλλως οργιάζει;

Ακόµα και αν υποθέσουµε ότι τέτοιου είδους καθολική απαγόρευση δεν µπορεί να επιβληθεί, γιατί θα αντιστρατευόταν τις ευρωπαϊκές αρχές για την… αυτοδιάθεση του ατόµου, δεν υπάρχουν άλλα ουσιαστικά απαγορευτικά µέτρα; Οπως, για παράδειγµα, η υπέρµετρη, µέχρι εξοντώσεως φορολόγηση, ανεξαιρέτως, όλων των προϊόντων καπνού;

Στις ΗΠΑ, την κοιτίδα του µεγάλου αντικαπνιστικού αγώνα, υπάρχει από τη δεκαετία του ’70 και µετά µια σταθερή ερµηνεία σε αναπάντητα ερωτήµατα τέτοιου είδους: «Follow the money». Για όσους δεν γνωρίζουν ή δεν κατάλαβαν, αρκεί να αναφερθεί ένας µόνον αριθµός: 200 δισ. δολάρια καταβάλλονται παγκοσµίως κάθε χρόνο σε φόρο καπνού. Για όσους ακόµα δεν καταλαβαίνουν, θα το πω πιο απλά. Η εξάρτηση του καπνιστή από το τσιγάρο είναι ίσως πολύ µικρότερη από την εξάρτηση των οικονοµιών από το κάπνισµα. Αν τα κράτη δεν συνειδητοποιήσουν ότι είναι το ίδιο επιβλαβής, τίποτα δεν πρόκειται να αλλάξει. Οι καπνιστές θα αντιµετωπίζονται ως απόβλητοι για κοινωνικό άλλοθι. Οι θάνατοι θα πολλαπλασιάζονται. Και οι εξαρτήσεις απλώς θα αλλάζουν µορφή.