Πτηνοπανίδα – αγροπεριβαλλοντικά μέτρα … και του κράτους τα περίεργα

Η σημασία των αγροπεριβαλλοντικών ή γεωργοπεριβαλλοντικών μέτρων είναι πολύ σοβαρή καθότι οι γεωργικές εκτάσεις καταλαμβάνουν μεγάλη έκταση και είναι και πλησιέστερα στις κατοικημένες περιοχές. Η κοινωνία ναι μεν συνδιαλέγεται με τους γεωργούς-ιδιόκτητες κυρίως για την αγορά γεωργικών προϊόντων, αλλά δεν είναι όμως αποκλειστικά και μόνο τα γεωργικά προϊόντα που εξαρτώνται από τις εκτάσεις αυτές.

του Δρος Χρήστου Κ. Σώκου

Το νερό, το έδαφος, ο αέρας, το τοπίο και η βιοποικιλότητα επηρεάζονται από τις γεωργικές πρακτικές. Το εμπόριο, η μείωση των τιμών των γεωργικών προϊόντων και η

αναζήτηση του κέρδους ωθούν τον γεωργό στην υπερεκμετάλλευση ή λάθος εκμετάλλευση των αγρών του.

Εκεί είναι που θα πρέπει να επεμβαίνει το κράτος και η κοινωνία και να λέει “για στάσου τι γίνεται εδώ;” Είσαι ιδιοκτήτης, αλλά αυτά που κάνεις επηρεάζουν και άλλους γύρω σου. Εμείς ως καταναλωτές δεν θέλουμε να αγοράσουμε προϊόντα στο βωμό τον οποίων θυσιάστηκαν πολλά που επηρεάζουν την ποιότητα της ζωής μας.

Όλα αυτά δεν είναι καθόλου υπερβολικά, όσοι κινούμαστε στην ελληνική ύπαιθρο ξέρουμε το κακό που γίνεται με τα αγροχημικά που ρυπαίνουν τον υπόγειο υδροφορέα και τους καρκίνους, την υπεράνληση στις παραλιακές περιοχές που προκαλεί υφαλμύρωση, τις μεγάλες φωτιές στις καλαμιές που κόβουν την ανάσα στις γειτονικές κατοικίες, τη διάβρωση των εδαφών, το παραχώσιμο των αποστραγγιστικών έργων με αποτέλεσμα τις πλημμύρες και τους πνιγμούς.

Ανάμεσα σε αυτές τις επιπτώσεις και την ελλειμματική νοικοκυροσύνη είναι και η θηραματική φτώχεια των εκτάσεων που καλλιεργούνται εντατικά στην Ελλάδα. Οι γόνιμες πεδινές εκτάσεις από οικολογικής απόψεως θα έπρεπε να ήταν οι πλουσιότερες σε θήραμα και όχι οι άγονες δασικές εκτάσεις. Το ότι συμβαίνει το αντίστροφο είναι αποτέλεσμα της έντονης ανθρώπινης παρέμβασης. Χαρακτηριστικά θύματα, εμβληματικά θηράματα όπως η πεδινή πέρδικα, ο κολχικός φασιανός, το ορτύκι, ο λαγός κ.α..

Από την άλλη, και ο γεωργός θα πρέπει να υποστηριχθεί και να καθοδηγηθεί, για αυτό υπάρχουν οι επιδοτήσεις. Οι επιδοτήσεις όμως θα πρέπει να είναι εύστοχες και καλά σχεδιασμένες, και όχι … δουλειές του ποδαριού.
Εδώ και δεκαετίες σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες χρηματοδοτούνται και εφαρμόζονται αγροπεριβαλλοντικά μέτρα στοχευμένα στην πανίδα, και ιδίως στην πτηνοπανίδα. Αυτό επιτέλους ξεκίνησε, έστω δειλά και πολύ γενικευμένα, και στη χώρα μας.

Δράση 10.01.01 «Προστασία της άγριας ορνιθοπανίδας»

Το πρόγραμμα δρομολογήθηκε το 2017, όταν Αναπληρωτής Υπουργός στο ΥΠΑΑΤ ήταν ο Γιάννης Τσιρώνης και η εφαρμογή ξεκίνησε από το 2019. Αποτελεί το υπομέτρο 10.01.01 «Προστασία της άγριας ορνιθοπανίδας» του Μέτρου 10 «Γεωργοπεριβαλλοντικά και κλιματικά μέτρα», του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) 2014-2020.

Στόχος της δράσης είναι η διατήρηση και προστασία της άγριας ορνιθοπανίδας, της οποίας το ενδιαίτημα συνδέεται στενά με τις αγροτικές γαίες. Η δράση θα εφαρμοστεί στις:

1. γεωργικές εκτάσεις των Ζωνών Ειδικής Προστασίας (είναι σημαντικές για τα πτηνά και ανήκουν στο Δίκτυο Φύση 2000), και

2. γεωργικές εκτάσεις των Δημοτικών και Τοπικών Κοινοτήτων που έστω και ένα τμήμα τους περιλαμβάνεται σε Ζώνη Ειδικής Προστασίας.
Από όσο γνωρίζω ούτε κυνηγετικές και περιβαλλοντικές οργανώσεις, αλλά ούτε και το αρμόδιο για την άγρια πανίδα Υπουργείο Περιβάλλοντος είχαν εμπλοκή στο σχεδιασμό του εν λόγω προγράμματος.

Οι δικαιούχοι – γεωργοί της δράσης αναλαμβάνουν τις παρακάτω δεσμεύσεις:

1. Την καλλιέργεια της ενταγμένης έκτασης με: χειμερινά σιτηρά, σανοδοτικά φυτά και ψυχανθή.

2. Τη μη συγκομιδή της παραγωγής για περίοδο τριών (3) μηνών μετά τη συνήθη, κατά περίπτωση, ημερομηνία συγκομιδής, δηλαδή για το αντίστοιχο χρονικό διάστημα μεταξύ Ιουνίου και Σεπτεμβρίου, σε έκταση τουλάχιστον 10% της ενταγμένης γεωργικής έκτασης ανά ομάδα καλλιέργειας σε ενιαίο/ενιαία αγροτεμάχιο/αγροτεμάχια της εκμετάλλευσης, και

3. Τη μη χρήση λιπασμάτων συμπεριλαμβανομένης της κοπριάς καθώς και φυτοπροστατευτικών προϊόντων στο τμήμα της ενταγμένης έκτασης στο οποίο δεν συγκομίζεται η παραγωγή.

4. Καθ’ όλη τη διάρκεια της πενταετίας οι αγροί που έχουν ενταχθεί μένουν σταθεροί και δεν επιτρέπεται η αντικατάστασή τους πλην ορισμένων περιπτώσεων. Σε κάθε περίπτωση απαγορεύεται στο σύνολο της ενταγμένης εκμετάλλευσης και όχι μόνο στους αγρούς με την ασυγκόμιστη παραγωγή, η χρήση κάθε μεθόδου “παγίδευσης και εξολόθρευσης” της πτηνοπανίδας καθώς και η λήψη αποτρεπτικών μέτρων πρόσβασης της πτηνοπανίδας.
Στη δέσμευση 4. εκτιμώ πως δεν αναφέρεται στη νόμιμη θήρα, αν και δεν διευκρινίζεται.

Οι δεσμεύσεις των δικαιούχων είναι πενταετούς διάρκειας και εκκινούν από 01/10/2019, με πρώτη αίτηση πληρωμής την ΕΑΕ 2020. Η οικονομική ενίσχυση χορηγείται ετησίως για να αποζημιώνει τους δικαιούχους για την απώλεια εισοδήματος (διαφυγόν εισόδημα).

Η συνολική Δημόσια Δαπάνη της παρούσας πρόσκλησης ανέρχεται σε 4.550.000€ και συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Τελικά εντάχθηκαν 750 γεωργοί με συνολική Δημόσια Δαπάνη 3.317.623,65€. Το πρόγραμμα εφαρμόζεται κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα, καθώς οι συμμετέχοντες γεωργοί είναι 466 στην Ανατ. Μακεδονία και Θράκη, 233 στην Κεντρική Μακεδονία και 51 γεωργοί στην υπόλοιπη χώρα.
Επίσης περιορίστηκε στα σανοδοτικά φυτά και ψυχανθή όπου είναι μεγαλύτερη η επιδότηση. Αγροί με χειμερινά σιτηρά δεν εντάχθηκαν στο πρόγραμμα.

Μερικά περίεργα – αδυναμίες

1. Με τη δράση αυτή προσφέρεται κυρίως τροφή στην πανίδα, και κάλυψη για τρεις μήνες παραπάνω και μέχρι την επόμενη, συνήθως φθινοπωρινή σπορά. Για τη δύσκολη περίοδο του χειμώνα δεν υπάρχει πρόβλεψη, ούτε για την επερχόμενη άνοιξη όπου η ύπαρξη αθέριστων θέσεων με σιτηρά θα είχε τεράστιο όφελος για τη φωλεοποίηση. Θα ήταν προτιμότερο δηλαδή, ιδίως σε περιοχές που διαβιεί η πεδινή πέρδικα, το ελάχιστο 10% να γίνει 5%, αλλά μετά τη φθινοπωρινή σπορά να ξανασπαρθεί όχι το αμέσως επόμενο, αλλά το παραπάνω φθινόπωρο.

2. Δεν λαμβάνεται καθόλου υπόψη η διασπορά των ασυγκόμιστων θέσεων, κάτι που στα έργα βελτίωσης ενδιαιτημάτων για την άγρια πανίδα είναι πολύ σοβαρό και όλοι οι ειδικοί επιστήμονες στην άγρια πανίδα το γνωρίζουν. Δηλαδή εάν ένας γεωργός σπέρνει 50στρ ψυχανθή σε πέντε αγρούς των δέκα στρεμμάτων, μπορεί να εντάξει όλη την έκταση, άρα εάν είναι στη Μακεδονία: για τα ψυχανθή 5εκτάρια×176=880ευρω. Στη συνέχεια να επιλέξει έναν από τους πέντε αγρούς και σε πέντε στρέμματα για τρεις μήνες να καθυστερήσει τη συγκομιδή. Θα ήταν προτιμότερο για τα περισσότερα είδη της πανίδας να αφεθεί ένα στρέμμα σε καθέναν από τους πέντε αγρούς.

3. Τα χειμερινά σιτηρά ενώ είναι περισσότερο ευεργετικά για τα σποροφάγα και προσφέρουν και περισσότερη κάλυψη-ασφάλεια ιδίως σε σχέση με τα τριφύλλια, δόθηκε πολύ μικρή αποζημίωση και έμειναν απέξω. Η αστοχία αυτή θα έπρεπε να εντοπιστεί.

Οι αρμόδιοι φορείς για την άγρια πανίδα και οι κυνηγετικές οργανώσεις θα πρέπει να δουν τι συμβαίνει με αυτήν τη, σε γενικές γραμμές ελπιδοφόρα, δράση του ΥΠΑΑΤ και να τη στηρίξουν, αλλά και να βελτιώσουν-διορθώσουν τη Δράση στο πλαίσιο της νέας ΚΑΠ 2021-2027.

The post Πτηνοπανίδα – αγροπεριβαλλοντικά μέτρα … και του κράτους τα περίεργα appeared first on iHunt.