Βιομηχανία Γιώτης: Η κρίση ήταν η ευκαιρία για στροφή στις εξαγωγές

Τελικά τη βιομηχανία βρεφικών τροφών Γιώτης τη «θρέφουν» οι κρίσεις. Δεν εξηγείται αλλιώς το γεγονός ότι η επιχείρηση ιδρύθηκε το 1929, μεσούντος του μεγαλύτερου οικονομικού κραχ της Ιστορίας, και ότι σήμερα, 87 χρόνια μετά, επιλέγει μια περίοδο έντονης κρίσης πάλι για να επενδύσει εκτός των ελληνικών συνόρων αλλά και να αναπτυχθεί εντός.

Του Δημήτρη Μαρκόπουλου

Ηταν 1929 όταν οι Ιωάννης και Μαρία Γιώτη δημιούργησαν τη Γιώτης Α.Ε.,

ανοίγοντας έναν πρωτόγνωρο κλάδο για τα ελληνικά δεδομένα και την καχεκτική ακόμα αγορά της ρημαγμένης τότε χώρας μας. Επρόκειτο για την πρώτη εταιρεία παιδικών τροφών στην ελληνική αγορά. Από μια μικρή βιοτεχνία στην οδό Στρατηγού Καλλάρη στα Κάτω Πατήσια, που στην άλλη πλευρά βρισκόταν το σπίτι τους, το ζευγάρι Γιώτη έκανε αυτό που τώρα όλοι οι γκουρού του μάρκετινγκ και των πωλήσεων αναφέρουν: «την κρίση ευκαιρία». Κάτι ανάλογο επιχειρούν τώρα τα εγγόνια τους. Για την ακρίβεια, μέσα στο κραχ της χώρας μας, ο Ιωάννης Γιώτης ο 2ος μαζί με τον εξάδελφο και συνονόματό του Ιωάννη επιδιώκουν το ίδιο με αυτό που έκανε ο παππούς τους, όμως με πιο σύγχρονους όρους. Να μεγαλώσουν δηλαδή την οικογενειακή βιομηχανία σε συνθήκες χάους λόγω των capital controls και υπό τον ασφυκτικό κλοιό που οι μεγάλοι πολυεθνικοί παίκτες καθορίζουν. Κι όλα αυτά ενώ οι σχέσεις με τα σούπερ μάρκετ δοκιμάζονται και οι Ελληνες δεν μπορούν να κάνουν έστω τον στοιχειώδη προγραμματισμό.

Παρ' όλα αυτά, η Γιώτης κατορθώνει να κρατά δυνάμεις, να αυξάνει το στίγμα της στην αγορά καθώς όλα τα νέα προϊόντα της καταλαμβάνουν σημαντικά μερίδια αγοράς, να εξακολουθεί να παρουσιάζει κέρδη και να ελπίζει ότι κάτι καλύτερο έρχεται. Κι όλα αυτά ενώ η αγορά καταρρέει, η χώρα δεν γνωρίζει ποιο θα είναι το μέλλον της και φυσικά δίχως βοήθειες από το τραπεζικό σύστημα που βρίσκεται σε μεταίχμιο.

Ωστόσο, το πλέον ενδιαφέρον στοιχείο στη θετική πορεία της βιομηχανίας Γιώτης είναι ότι οι πωλήσεις της εντός της κρίσης αυξήθηκαν κατά 19 ολόκληρα εκατ. ευρώ. Κι αυτό με παράλληλη διατήρηση της κερδοφορίας σε υψηλά επίπεδα. Για την ακρίβεια, το 2015 η εταιρεία θα παρουσιάσει πωλήσεις κοντά στα 71 εκατ. ευρώ από 70,1 εκατ. ευρώ πέρυσι, όταν αυτές το 2009-10 ήταν στα 53-55 εκατ. ευρώ. Και αυτό με κέρδη άνω των 3,5 εκατ. ευρώ, κάτι καθόλου εύκολο.
Και τι είναι αυτό που κάνει την ελληνική εταιρεία να αισιοδοξεί; Πρώτα από όλα, οι Ελληνες μπορεί να περιόρισαν δραματικά τα έξοδά τους σε σχέση με την ένδυση, την υπόδηση, τα ηλεκτρικά ή ηλεκτρονικά είδη, και γενικά πολλές δραστηριότητες, δύσκολα όμως θα θυσίαζαν κάτι αναφορικά με τη διατροφή των παιδιών τους. Πρόκειται για ένα θέμα ταμπού, που εξακολουθεί και παραμένει ισχυρό στην Ελλάδα της καχεξίας.

Εξαγωγές στις αναδυόμενες οικονομίες

Ταυτόχρονα, αυτή τη στιγμή μόλις 8%-9% των πωλήσεων της εταιρείας προέρχονται από εξαγωγές καθώς δεν είχε δοθεί έμφαση προς αυτή την κατεύθυνση. Υπό την καθοδήγηση του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της εταιρείας, αλλά και αντιπροέδρου του ΣΕΒ, Ιωάννη Γιώτη, η εταιρεία προσανατολίζεται σε αύξηση των εξαγωγών -άρα και των τζίρων από αυτή την κατεύθυνση- τουλάχιστον σε διπλάσιο ποσοστό εντός της τριετίας, με έμφαση τις αγορές της Κίνας και της Αιγύπτου. Οι επιλογές των δύο αυτών αγορών κάθε άλλο παρά τυχαίες υπήρξαν. Η Κίνα εδώ και καιρό ακολουθεί σε μεγάλο βαθμό (κυρίως στις αστικές της περιοχές) το δυτικό μοντέλο διατροφής, με αποτέλεσμα ολοένα περισσότερα στρώματα να καταφεύγουν σε προϊόντα προστιθέμενης αξίας όπως αυτά της Γιώτης. Η Αίγυπτος με τη σειρά της δίνει τον βηματισμό σε όλο τον αραβικό κόσμο, καθορίζοντας τις τάσεις, ακόμη και τις διατροφικές. Λογικό ήταν λοιπόν η Γιώτης να στραφεί και προς τα εκεί. Σκοπός της διοίκησής της είναι η εξαγωγική της βάση, που σήμερα είναι περίπου 7 εκατ. ευρώ, να ξεπεράσει τα 15 εκατ. ευρώ σε προοπτική πενταετίας. Με τον τρόπο αυτό η Γιώτης θα έχει ξεφύγει από τις αναποδιές της εγχώριας κι απρόβλεπτης πολλές φορές αγοράς.

Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι ήδη η Γιώτης πραγματοποιεί εξαγωγές σε 25 χώρες σε όλο τον κόσμο. Στην Κίνα και την Αίγυπτο ήδη εξάγει, όπως και σε Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Γερμανία, Ολλανδία, Βέλγιο, Ισπανία, Βαλκάνια, Ιταλία, Ρωσία, ΗΠΑ. Παράλληλα μελετά -πολύ αργά και προσεκτικά- επένδυση στην Αιτωλοακαρνανία, η οποία μπορεί να εγκρίθηκε το 2014, προς το παρόν όμως δεν έχει υλοποιηθεί. Πρόκειται για τη δημιουργία ενός νέου εργοστασίου στο Αγρίνιο, έκτασης 10.000 τ.μ., με ύψος επένδυσης τα 10 εκατ. ευρώ. Από τα ξεχωριστά γεγονότα των τελευταίων ετών για την υγιή ελληνική βιομηχανία είναι η ανάδειξή της πρόσφατα ως «Διαμάντι» του ελληνικού εμπορίου και της βιομηχανίας, στο πλαίσιο της ετήσιας συνάντησης «Diamonds of the Greek Economy 2014», καθώς και η απονομή «Επώνυμο Ελληνικό Προϊόν» μαζί με τη ΜISKO στα Made in Greece Awards 2015. Ο Ιωάννης Γιώτης, εκτός των άλλων, δίνει σημαντικές μάχες εντός του ΣΕΒ επιδιώκοντας η αγορά να απορροφήσει τους κραδασμούς από την κρίση και τα προβλήματα που οι πολιτικές επιλογές δημιουργούν.

Ο κ. Ιωάννης Αθ. Γιώτης

Ως αντιπρόεδρος και ο πλέον ενεργός βιομήχανος τροφίμων, ο κ. Γιώτης αισθανόμενος την ανάγκη να δοθούν λύσεις κινήθηκε πολύ πιο εξωστρεφώς σε σχέση με το παρελθόν, σε μια περίοδο σύνθετη για τη χώρα και ταραγμένη. Προτείνοντας λύσεις για θέματα απασχόλησης, ανάκαμψης και εξόδου από την ύφεση, ηγήθηκε μιας ολόκληρης βιομηχανικής τάσης, στην περίοδο μετάβασης του ΣΕΒ από την προεδρία Δασκαλόπουλου σε αυτή της προεδρίας Φέσσα.

Η πορεία της Γιώτης στον χρόνο

Το 1929 κι ενώ η Ελλάδα έμπαινε σε ύφεση μαζί με τον υπόλοιπο δυτικό κόσμο λόγω του κραχ των ΗΠΑ και της χρηματιστηριακής ασφυξίας που επήλθε, οι Ιωάννης και Μαρία Γιώτη δημιούργησαν τη Γιώτης ΑΕ. Η εταιρεία που ξεκίνησε περισσότερο σε μια βιοτεχνική-οικιακή λογική βασίστηκε στον 24χρονο τότε νεαρό και τη σύζυγό του για να πραγματοποιήσει μια πορεία καινοτομίας και διαρκών επιτυχιών. Και αυτά σε έναν κλάδο που ουσιαστικά δεν υπήρχε καν πριν τη Γιώτης. Τη βρεφική-επιστημονική διατροφή δηλαδή.

Η Γιώτης υπήρξε η πρώτη βιομηχανία παραγωγής παιδικών τροφών στην ελληνική αγορά σε μια εποχή που η παιδική θνησιμότητα στις τάξεις των φτωχών της ελληνικής κοινωνίας αυξανόταν. Η έλευση εξάλλου των Μικρασιατών μετά τον Αύγουστο του 1922 και η συνεχής υστέρηση της χώρας λόγω της κακής κατάστασης που δημιουργούσαν τα συχνά πολιτικά αδιέξοδα οδηγούσαν σε παράλληλα αδιέξοδα εκατομμύρια Ελλήνων. Στην πείνα δηλαδή και τον υποσιτισμό μιας ολόκληρης γενιάς.

Ο Αρτινός Ιωάννης Γιώτης υπήρξε τέκνο εύπορης οικογένειας. Πρωτοπόρος τυποποίησε για πρώτη φορά παιδικές τροφές ακολουθώντας ένα μοντέλο διατροφικό ανάλογο με τις καινοτομίες που είχε δει στη Γαλλία. Ας μην ξεχνάμε ότι ήδη τότε ξεκινούσε την πορεία της και μία άλλη, γαλλική κορυφαία βιομηχανία, η Danone της εβραϊκής οικογένειας Καρασσό, με καταγωγή από τη Θεσσαλονίκη. Αυτή την καινοτομία, λοιπόν, θέλησε να φέρει και στη χώρα μας ο ευφυής και πρωτοπόρος βιομήχανος. Σύντομα και με βοήθεια από την οικογένειά του, θα δημιουργήσει ένα εργοστάσιο στις Τρεις Γέφυρες. Δίνοντας έμφαση στην εικόνα των προϊόντων του και επενδύοντας εκτός από την ποιότητα στη διαφήμιση και στη συσκευασία, σύντομα η Γιώτης θα κάνει τη διαφορά. Το concept της επιχείρησης επικεντρώθηκε σε μια απλή αλλά τελικά απολύτως ριζοσπαστική ιδέα: στη βιομηχανοποίηση εγχώριων πρώτων υλών όπως ήταν το ρύζι και ο αραβόσιτος. Πρώτες ύλες με υψηλή διατροφική αξία, οι οποίες έδωσαν τη βάση δημιουργίας του Ανθους Ορύζης και του Ανθους Αραβοσίτου. Το πρώτο αποτέλεσε την ιδέα για την παραγωγή της πρώτης βρεφικής στέρεας τροφής που βοήθησε τα μέγιστα στο να ξεπεραστεί η παιδική δυσεντερία.

«Εργατοπροστάτης»

Μάλιστα το Ανθος Ορύζης σχεδόν αμέσως μετά το λανσάρισμά του στη χώρα μας εξάχθηκε και στις ΗΠΑ. Στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, η μονάδα της οικογένειας Γιώτης θα διακόψει τη λειτουργία της και ο Ιωάννης Γιώτης θα ταλαιπωρηθεί. Σύντομα, όμως, θα επανεκκινήσει τη δραστηριότητά του και θα γίνει το μοναδικό εργοστάσιο βρεφικής διατροφής στην ευρύτερη λεκάνη της Μεσογείου. Σε καιρούς μετεμφυλιακούς, όπου τα δικαιώματα των εργαζομένων θα παραμεριστούν και μεγάλο μέρος του εργατικού «προλεταριάτου» θα παραγκωνιστεί στον βωμό μιας εθνικιστικής αντίληψης ανάπτυξης που ήταν «παιδί» του τότε καθεστώτος, η Γιώτης θα ασφαλίζει όλους τους υπαλλήλους της (τη δεκαετία του '50 είχαν ξεπεράσει τους 150) στο ΙΚΑ αλλά και με ατομική ασφάλεια. Δίκαια ο Ιωάννης Γιώτης θεωρούνταν τότε ο πιο φιλεργατικός βιομήχανος, με αποτέλεσμα η σκληρή δεξιά διακυβέρνηση πολλές φορές να τον βάζει στο μάτι.

Αυτή την περίοδο η γκάμα των προϊόντων της εταιρείας εμπλουτίζεται με το Φρουί Ζελέ, ένα προϊόν που καθιερώθηκε άμεσα και μέχρι σήμερα κάνει μεγάλη επιτυχία, το Πατατάλευρο, το Κορνφλάουερ και το Μπέικιν Πάουντερ και το 1960 με τη Φαρίνα Γιώτης, το πρώτο αυτοδιογκούμενο αλεύρι στην Ελλάδα. Τότε η εταιρεία θα πάρει πολλές τιμητικές διακρίσεις, όπως χρυσά μετάλλια από τη Διεθνή Εκθεση Θεσσαλονίκης και τις αντίστοιχες του Μιλάνου και της Βηρυτού.

Ομως η μοίρα θα σταθεί σκληρή με τον Ιωάννη Γιώτη καθώς, νεότατος, μόλις 55 ετών, απεβίωσε. Τότε στη διοίκηση της βιομηχανίας τον αντικατέστησε η δυναμική σύζυγός του Μαρία και ακολούθως ανέλαβαν τα παιδιά του Αθανάσιος, ο οποίος πέθανε το 1980, και ο Χρήστος, ο οποίος πέθανε το 2006. Ετσι μέτοχοι, από 50% ο καθένας, και διοικούντες την εταιρεία είναι δύο συνονόματοι, που διαφέρουν μόνο στο πατρώνυμο, οι κύριοι Ιωάννης Χρ. Γιώτης, ο οποίος είναι ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, και ο Ιωάννης Αθ. Γιώτης, ο οποίος είναι ο γενικός διευθυντής. Πάντα με αγαθές σχέσεις τα δύο ξαδέλφια συμβιώνουν και οδηγούν την εταιρεία προς την ανάπτυξη, με τον ίδιο πάντα φιλεργατικό προσανατολισμό που τους κληροδότησε ο παππούς τους. Σήμερα, η Γιώτης Α.Ε. διαθέτει εγκαταστάσεις 60.000 τ.μ. σε τέσσερα εργοστάσια και μηχανολογικό εξοπλισμό από τους πιο σύγχρονους στην Ευρώπη και πανελλαδικό δίκτυο διανομής. Θεωρείται μια από τις πιο κερδοφόρες ελληνικές βιομηχανίες και από τις ισχυρότερες. Πρόκειται για εταιρεία που σπάνια απολύει και επενδύει διαρκώς σε καινοτομία και νέα προϊόντα.