Πώς το φθηνό πετρέλαιο ασκεί πιέσεις στη ρωσική οικονομία

Όταν ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν έγινε ο πρώτος πρόεδρος της Ρωσίας το 2000, το πετρέλαιο διαπραγματευόταν κατά μέσο όρο στα 28,40 δολάρια το βαρέλι. Αφού για ένα μεγάλο διάστημα η τιμή έφτασε τα 100 δολάρια το βαρέλι, αυτή τη στιγμή οι τιμές έχουν κάνει κατακόρυφη βουτιά επηρεάζοντας σημαντικά την ρωσική οικονομία.

Τις τελευταίες μόνο εβδομάδες, οι τιμές του πετρελαίου έχουν μειωθεί περίπου 16%. Το Υπουργείο Οικονομικών

στη Μόσχα έχει ήδη προειδοποιήσει πως το έλλειμμα θα είναι ιδιαίτερα υψηλό, αν οι περικοπές δαπανών και άλλα μέτρα λιτότητας δεν εφαρμοστούν ενόψει αργού πετρελαίου.

Το έλλειμμα του προϋπολογισμού μπορεί να είναι χειρότερο

Η Ρωσία, η οποία βασίζεται στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο σχεδόν για το ήμισυ των φορολογικών της εσόδου, κατέγραψε ένα έλλειμμα προϋπολογισμού της τάξης του 2,6% το 2015, το υψηλότερο την τελευταία πενταετία. Αυτή τη στιγμή κινδυνεύει να ξεπεράσει αυτό το επίπεδο καθώς οι τιμές πέφτουν κι άλλο, όπως προειδοποίησε ο υπουργός Οικονομικών Αντόν Σιλουάνοφ.

Ο φετινός ρωσικός προϋπολογισμός είχε αρχικά σχεδιαστεί ενώ το πετρέλαιο διαπραγματευόταν γύρω στα 50 δολάρια το βαρέλι και με έλλειμμα 3% του ΑΕΠ.

Μέτρα λιτότητας συνολικής αξίας 1,5 τρισ. ρουβλίων (18,9 δισ. δολαρίων) είναι απαραίτητα για την αποφυγή ενός ελλείμματος άνω του 6% της παραγωγής φέτος σύμφωνα με τον Αντόν Σιλουάνοφ.

Η νομισματική αδυναμία καθοδηγεί τον πληθωρισμό

Ταυτόχρονα, αν και οι καταναλωτές παραμένουν η κινητήριος δύναμη της ρωσικής οικονομίας εδώ και πάνω από μια δεκαετία, η χαλαρή εγχώρια ζήτηση έχει πλέον εξελιχθεί σε κύριο εμπόδιο για την ανάπτυξη.

Καθώς το φθηνότερο πετρέλαιο αποδυναμώνει τη ρωσική οικονομία, παράλληλα οδηγεί το ρούβλι σε υποτίμηση. Αυτό σημαίνει πως οι Ρώσοι καταναλωτές πρέπει να ξοδέψουν περισσότερα για να διατηρήσουν τα επίπεδα της κατανάλωσης.

Οι γεωπολιτικές εντάσεις έχουν κάνει πιο αδύνατο το ρούβλι. Το ρωσικό νόμισμα έπεσε σχεδόν στη μισή αξία του μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από το Βλαντιμίρ Πούτιν το Μάρτιο του 2014 και τις δυτικές κυρώσεις που επέφερε η κίνηση.
Η αδυναμία του νομίσματος επιτάχυνε τον πληθωρισμό σε 16,9%, δηλαδή σε υψηλά 13 ετών, το Μάρτιο του 2015. Οι ετήσιες τιμές καταναλωτή χαλάρωσαν σε 12,9% το Δεκέμβριο, αλλά και πάλι τρεις φορές πιο πάνω από το στόχο της κεντρικής τράπεζας.

Το ΑΕΠ μπορεί να συρρικνωθεί για ένα έτος ακόμα

Αν και ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν επισήμανε το 2001 πως το 30% των εσόδων της χώρας προέρχονται από το πετρέλαιο, το αέριο, τα μέταλλα και άλλα εμπορεύματα, και ζήτησε μεγαλύτερη διαφοροποίηση στη ρωσική οικονομία, το 2015 αυτό το ποσοστό άγγιξε το 44% σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών της Ρωσίας.

Μια μεγαλύτερη εξάρτηση λοιπόν από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο σημαίνει ότι η οικονομία της χώρας κινδυνεύει να συρρικνωθεί για δεύτερη χρονιά. Μειώθηκε κατά 3,7% το 2015 –ήταν η βαθύτερη πτώση από το 2009- και ενδέχεται να συρρικνωθεί κατά 0,5% φέτος, σύμφωνα με εκτίμηση των οικονομολόγων το Δεκέμβριο.