Αγωνιώδεις προσπάθειες να μην «σκάσει» το ιταλικό τραπεζικό σύστημα

Του Στέλιου Μορφίδη

Σε διάψευση δημοσιευμάτων που αναφέρουν ότι το ΔΣ της θα ανακοινώσει σήμερα αύξηση μετοχικού κεφαλαίου 2 – 3 δισ ευρώ προχώρησε η ιταλική τράπεζα Monte dei Paschi di Siena, που βρίσκεται στο “μάτι του ιταλικού τραπεζικού κυκλώνα”. Ένας «κυκλώνας» που σύμφωνα με τους αναλυτές μπορεί να απειλήσει ολόκληρο το τραπεζικό σύστημα της Ευρώπης και κατ' επέκταση την ίδια την Ευρωζώνη υπό το φόβο

Η διάψευση βοήθησε σε μία πρόσκαιρη ανοδική αντίδραση των μετοχών των ιταλικών τραπεζών το πρωί, αν και γρήγορα το κλίμα άρχισε και πάλι να αλλάζει. Σημειώνεται ότι τον τελευταίο μήνα οι ιταλικές τραπεζικές μετοχές έχουν χάσει σε ένα μήνα το 40% με 50% της αξίας τους.

Το ΔΣ της Monte dei Paschi di Siena συνεδριάζει σήμερα προκειμένου να αποφασίσει την απάντηση που θα δώσει στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία έχει ζητήσει μείωση των «κόκκινων» δανείων κατά 40% μέχρι το 2018, κάτι το οποίο εκτιμάται ότι θα αναγκάσει την τράπεζα να προχωρήσει σε αύξηση κεφαλαίου. Κάτι όμως που ίσως αποδειχθεί ιδιαίτερα δύσκολο, ενεργοποιώντας έτσι τη ρήτρα του “bail in” με βάση τους νέους Ευρωπαϊκούς Κανονισμούς.

Εξάλλου αν και από το 2014 είχε καταστεί ξεκάθαρο ότι δεν μπορεί να επιβιώσει «μόνη» της, η αναζήτηση ενός αγοραστή κατέστη άγονη, καθώς τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια που έχει στον ισολογισμό της ξεπερνούν σε αξία το σύνολο των απτών περιουσιακών της στοιχείων. Υπολογίζεται ότι η τράπεζα αυτή τη στιγμή έχει μη εξυπηρετούμενα δάνεια ύψους 46,9 δισ. ευρώ.

Με δεδομένο ότι τα κόκκινα δάνεια στην Ιταλία συνολικά φθάνουν ήδη τα 360 δισ ευρώ οι αναλυτές κάνουν λόγο για «βόμβα» στα θεμέλια της Ευρωζώνης με την Banca Monte dei Paschi di Siena, την αρχαιότερη τράπεζα του κόσμου με έτος ίδρυσης το 1472 να είναι απλά η «κορυφή του παγόβουνου».

Οι διαπραγματεύσεις

Η ιταλική κυβέρνηση εξετάζει διάφορες επιλογές, μεταξύ των οποίων και η παροχή κεφαλαίων στην Monte dei Paschi di Siena, και βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή προκειμένου να διασφαλίσει ότι οι μικροεπενδυτές δεν θα επωμιστούν το κόστος στην περίπτωση διάσωσης.

Σύμφωνα με το Bloomberg ωστόσο αυτό είναι το σημείο στο οποίο οι διαπραγματεύσεις έχουν “κολλήσει”, με δεδομένο ότι οι νέοι κανόνες ορίζουν ρητά πως σε περίπτωση αδυναμίας τραπεζών να αντλήσουν Κεφάλαια από ιδιώτες επενδυτές πρέπει να ενεργοποιηθεί το bail in πριν παρέμβει το Δημόσιο για τη στήριξη τους.

Bail in πριν το δημοψηφισμα;

Ο πρωθυπουργός της Ιταλίας Ματέο Ρέντσι θέλει όμως να αποφύγει ένα bail in και ιδιαίτερα λίγους μήνες πριν το κρίσιμο δημοψήφισμα του Οκτωβρίου με το ερώτημα της Συνταγματικής Αναθεώρησης με το οποίο μάλιστα έχει συνδέσει το μέλλον της κυβέρνησης του. Και αυτό τη στιγμή που «καλπάζει» δημοσκοπικά το «Κίνημα των Πέντε Αστέρων» το οποίο ζητά έξοδο της Ιταλίας απ' την Ευρωζώνη και δημοψήφισμα για αποχώρηση της και απ' την ΕΕ! Η τελευταία δημοσκόπηση της Ipsos που δημοσιεύθηκε χθες στην Corriere de la Sera δίνει πρόθεση ψήφου στο «Κίνημα των Πέντε Αστέρων» του Πέπε Γκρίλο 30,6% ενώ το «Δημοκρατικό Κόμμα» του Ματέο Ρέντσι υποχώρησε στο 29,8%. Παράλληλα το κόμμα του Γκρίλο κατάφερε να κερδίσει τις 19 απ' τις 20 μεγάλες πόλεις (μαζί και τη Ρώμη) που διεκδίκησε στις τοπικές εκλογές τον περασμένο μήνα!

Η επιθυμία όμως του Ρέντσι να ρίξει κεφάλαια στο ιταλικό τραπεζικό σύστημα και να αποφευχθεί το δράμα έχει βρει μεγαλύτερη αντίσταση στο Βερολίνο το οποίο επιμένει ότι «πρέπει να τηρηθούν οι Κανόνες».

Απειλή στην Ευρώπη

Αποτέλεσμα της εικόνας αυτής, με κύριο χαρακτηριστικό την «βουτιά» των ιταλικων τραπεζικών μετοχών είναι να έρχονται στο φως σενάρια περί μετάδοσης της κρίσης και σε άλλες χώρες της Ε.Ε. αφού οι επενδυτές αναζητούν τον επόμενο «αδύναμο κρίκο».

Τα πλέον απαισιόδοξα θεωρούν, δε, ότι η υποχώρηση των ιταλικών τραπεζών μπορεί να προκαλέσει μια κατάρρευση «τύπου Ελλάδας», την οποία όμως, θα είναι σχεδόν αδύνατο να περιορίσει η Ευρώπη.

Το κύμα φθάνει μέχρι τη Γερμανία...

Η ιταλική κρίση πάντως δεν φαίνεται να αφήνει ανεπηρέαστη και τη Γερμανία καθως την Τετάρτη στο στόχαστρο των επενδυτών βρέθηκαν οι τραπεζικοί τίτλοι της χώρας. Οι τράπεζες, πλην της Banca Monte dei Paschi di Siena, εμφάνισαν απώλειες από 2,5% έως και 12% ενώ την ίδια ώρα σε κλοιό πιέσεων βρέθηκε και η Deusche Bank με απώλειες άνω του 5%, με κάποιους αναλυτές να συνεχίζουν να εκφράζουν έντονες ανησυχίες για το μέλλον της κορυφαίας γερμανικής τράπεζας.

Το σύνολο των ευρωπαϊκών μετοχών όμως βρίσκονται υπό πίεση με αποτέλεσμα να έχουν επιστρέψει στα επίπεδα του 2011!

Τι φοβάται ο Μπίνι Σμάγκι

Την ίδια ώρα ολοένα και περισσότεροι παράγοντες του τραπεζικού τομέα κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Τελευταίος χρονικά ο πρόεδρος της Γαλλικής τράπεζας Societe Generale, Lorenzo Bini Smaghi ο οποίος, μιλώντας στο Bloomberg, προειδοποίησε ότι η τραπεζική κρίση στην Ιταλία θα μπορούσε να εξαπλωθεί στην υπόλοιπη Ευρώπη και υποστήριξε, ότι "οι κανόνες που περιορίζουν τις κρατικές ενισχύσεις προς τις τράπεζες, θα πρέπει να επανεξεταστούν", αφήνοντας με τη σειρά του ευθεία βολή προς την "περιοριστική γερμανική συνταγή".

"Όλη η τραπεζική αγορά βρίσκεται υπό πίεση", τόνισε το πρώην μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου της ΕΚΤ και συνέχισε λέγοντας ότι "έχουμε θεσπίσει κανόνες σχετικά με το δημόσιο χρήμα", οι οποίοι κανόνες όπως είπε "πρέπει να επαναξιολογηθούν σε μια αγορά που έχει να αντιμετωπίσει μια πιθανή κρίση, για να αποφασιστεί αν πρέπει να εφαρμοστεί κάποια ανακοπή".

Ανησυχία και στις Βρυξέλλες - «Μασάζ» στους κανονισμούς;

Αξιωματούχος της ΕΕ ανέφερε στο Reuters ότι στο EuroWorking Group της Δευτέρας, οι συμμετέχοντες εξέφρασαν την ανησυχία τους για την κατάσταση στην Ιταλία. Ομως, άλλος αξιωματούχος ξεκαθάρισε ότι δεν υπάρχει μεγάλη διάθεση να αλλάξουν ή να «μαλακώσουν» οι κανονισμοί του bail-in, για τους οποίους πάντως τις τελευταίες ώρες διακινούνται πολλές φήμες.