H μεγάλη ανατριχίλα

Θα θέλαμε να λέμε ότι βρισκόμαστε σε έναν κόσμο με ασφάλεια και σταθερότητα. Κάποτε ίσως να ήταν πράγματι έτσι. Ωστόσο, όλα τα δεδομένα δείχνουν ότι μία ακόμα κρίση είναι προ των πυλών. Ερχεται. Η κλιμάκωση της ιταλικής τραπεζικής κρίσης έχει ανοίξει ένα νέο βαθύ μέτωπο, που ξεκινά αυτή τη φορά από την Ευρώπη.

Το ζήτημα των κόκκινων δανείων των ιταλικών τραπεζών το είχαμε αναφέρει από την περασμένη εβδομάδα και, πέραν όλων των άλλων,

οδήγησε την Credit Suisse να βγάλει ένα συμπέρασμα που αφορά άμεσα κι εμάς: ότι δηλαδή η ανάκαμψη της οικονομίας δεν εγγυάται την αποτελεσματική αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων. Και, επίσης, ότι νέα δάνεια δεν θα δοθούν επί της ουσίας μέχρι το 2018, οπότε και η πιστωτική επέκταση θα παραμείνει αρνητική.

Από την άλλη, η χρηματιστηριακή αγορά έδειξε ότι άλλα είναι τα συμφέροντα των μετόχων στις τράπεζες και άλλα εκείνα των funds που θέλουν να αγοράσουν τα κόκκινα δάνεια. Κι αυτό ξεκινά από την πτωτική πορεία των μετοχών, που αντέδρασαν στις πληροφορίες ότι προσθήκες στις διοικήσεις θα οδηγήσουν σε εσπευσμένες πωλήσεις δανείων και περιουσιακών στοιχείων. Οι επενδυτές εκτίμησαν ότι εκείνοι που μπορούν να επηρεάσουν τις διοικήσεις -περίπτωση Πόλσον- ενδέχεται να προβούν σε πωλήσεις τζάμπα των περιουσιακών στοιχείων τραπεζών επ' ωφελεία τους με σκοπό να αποκομίσουν σημαντικές υπεραξίες από την αξιοποίησή τους στη συνέχεια.

Και για τον λόγο αυτό η επενδυτική κοινότητα φοβάται το ενδεχόμενο κουρέματος των καταθέσεων και ρίχνει τις μετοχές, ως απόρροια μιας σκόπιμα ανορθολογικής συμπεριφοράς που διαφαίνεται. Και για να εξηγούμαστε, επενδυτές τύπου Πόλσον, ο οποίος το τελευταίο διάστημα έχει πολλές αποτυχίες στο ενεργητικό του, δεν κωλύονται να επιλέξουν μια στρατηγική που θα θυσιάσει τα συμφέροντα των μετόχων για να βγάλει περισσότερα από επιχειρήσεις και συγκροτήματα κατοικιών που θα τα θέσει υπό έλεγχο.

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, που θέλει να έχει στις προτεραιότητές της την κοινωνική προστασία, θα έχει μεγάλες ευθύνες αν αφήσει αυτές τις ακραίες νεοφιλελεύθερες λύσεις να κυριαρχήσουν τους προσεχείς μήνες. Και αυτό περνά από τους εκλεκτούς του ΔΝΤ, που έρχονται να αναλάβουν τα ηνία του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας με άγνωστες επιπτώσεις και μεγάλα ρίσκα αποτυχίας στη διαχείριση των κόκκινων δανείων.

Η πορεία αντιμετώπισης της ιταλικής κρίσης θα δείξει τον δρόμο, ενώ τα stress tests είναι βέβαιο ότι θα φέρουν στην επιφάνεια την αμερικανογερμανική κόντρα με επίκεντρο την Deutsche Bank. Οι πολλές εκλογικές αναμετρήσεις που ακολουθούν θα δείξουν αν θα ενισχυθούν οι πυρήνες των ευρωσκεπτικιστών, που αποκτούν εύλογα επιχειρήματα.

Προσωπικά δεν είμαι από εκείνους που θέλουν να αναπαράγουν τη λογική του πουλόβερ που ξηλώνεται για την Ευρωζώνη, όμως η στάση των Γερμανών θα ζυγιστεί μετά τους Βρετανούς τόσο από τους Ιταλούς όσο και από τους Αυστριακούς. Και φυσικά ο ίδιος ο πρωθυπουργός θα πρέπει να προλάβει να ζυγίσει τη στρατηγική του προτού οι ακραίες νομοθεσίες για τα Εργασιακά μαζί με τα φορολογικά βάρη και τα κόκκινα δάνεια δημιουργήσουν ένα ασφυκτικό περιβάλλον μετά το καλοκαίρι. Το ίδιο και ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, για τον οποίο τίποτε δεν μπορεί να αποκλείσει ότι κάποια στιγμή θα βρεθεί απέναντι σε κατάσταση όπου ο Ρουβίκωνας θα έχει ξεπεραστεί.

Είναι προφανές ότι ο ενδεικνυόμενος τρόπος πια είναι να γίνει πολιτικά η προσπάθεια να αλλάξει η Ευρώπη όσο μπορεί από μέσα. Την ώρα που οι ιστορικοί οικονομικοί αναλυτές βρίσκουν κεϊνσιανά στοιχεία στην πολιτική του Μεγάλου Αλεξάνδρου αλλά και άλλα επεκτατικής μονεταριστικής πολιτικής, είναι φάρσα να μιλάμε για επιχειρηματικότητα με ασφυκτικές φορολογίες, δημοσιονομικές προσαρμογές και, κυρίως, αδυναμία από την κορυφή του παγόβουνου να αντιμετωπιστεί το τραπεζικό πρόβλημα σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.

Τούτων δοθέντων, είναι προφανές ότι εγγυήσεις δεν υπάρχουν και τα ταμπού πέφτουν. Η χώρα πρέπει, με εμπιστοσύνη στις πολιτικές δομές της και τους κοινωνικούς εταίρους, να προετοιμάσει από τώρα και το σχέδιο επιβίωσης εναλλακτικά με το τρίτο μνημόνιο και με ανοιχτό το ενδεχόμενο για μεγάλες αναταραχές και ρίσκο νομισματικών εξελίξεων. Οχι βέβαια όπως αυτά του Βαρουφάκη, που έναν χρόνο μετά το δραματικό δημοψήφισμα επιβεβαίωσαν σκοτεινά σενάρια.

Το τσουνάμι που έρχεται μπορεί να είναι μεγαλύτερο από το μέγεθος των ευρωπαϊκών κοινοβουλίων, αυτή τη φορά, ιδιαίτερα αν ο παράγων Τραμπ εκφράσει πλειοψηφικά τους αντισυστημικούς που συνάδουν με μέρος των ισχυρών καπιταλιστών.

Δυστυχώς, ίσως είναι η πρώτη φορά που ο φόβος ενδέχεται να γίνει ο καλύτερος σύμμαχος για αποτελεσματικότερη προετοιμασία.