Τρεις προκλήσεις για το Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ

«Τι θα γίνει στο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ;». «Μπορεί να βγει κάτι από το Συνέδριο»; Αυτά και άλλα παρεμφερή ερωτήματα μού απευθύνονται σε διάφορες συζητήσεις τον τελευταίο μήνα. Ασφαλώς είναι μάταιο να αναμένει κανείς σε μια οριοθετημένη θεσμική διαδικασία να επιλυθούν όλα τα ζητήματα που αφορούν το ΠΑΣΟΚ. Είναι εφικτό, ωστόσο, μέσω του Συνεδρίου να αποκρυσταλλωθούν ορισμένες αρχικές θέσεις σε τρία βασικά ζητήματα:

Το πρώτο αφορά το ρόλο του ΠΑΣΟΚ

στον ευρύτερο, κατακερματισμένο και γι’ αυτό πολιτικά αδύναμο χώρο της Κεντροαριστεράς. Το Συνέδριο οφείλει να καταλήξει σε μια συγκεκριμένη πρόταση για το πώς θα διεξαχθεί ο αναγκαίος διάλογος για μια ιδεολογικοπολιτική όσμωση και την προγραμματική σύγκλιση δυνάμεων που εκτείνονται από το μεταρρυθμιστικό κέντρο έως την ανανεωτική Αριστερά. Η ανασύσταση του ΠΑΣΟΚ δε νοείται χωρίς ανασυγκρότηση της Κεντροαριστεράς και η ανασυγκρότηση της Αριστεράς περνά μέσα από το ΠΑΣΟΚ.

Το δεύτερο ζήτημα αφορά τη διαδικασία μέσα από την οποία θα διαμορφώσει ένα πλέγμα πολιτικών θέσεων το οποίο θα υπερβαίνει τη διαχωριστική γραμμή μνημόνιο –αντιμνημόνιο που έχει κυριαρχήσει στη δημόσια συζήτηση τα τελευταία τρία χρόνια και που ευνόησε την ανάδυση ακραίων και αντιδραστικών πολιτικών δυνάμεων. Μια ατζέντα που θα δίνει το στίγμα και το σχέδιο του ΠΑΣΟΚ σε μια σειρά ερωτήματα: για τον ρόλο του Κράτους στην παροχή αγαθών όπως η υγεία, η εκπαίδευση, η κοινωνική ασφάλιση, για την ενίσχυση της διαφάνειας και της αποτελεσματικότητας στη Δημόσια Διοίκηση, για τη βιωσιμότητα του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, για την αναδιάρθρωση του φορολογικού μηχανισμού, για τη αναδιάταξη του παραγωγικού μοντέλου. Το Σχέδιο Παραγωγικής Ανασυγκρότησης θα μπορούσε να αποτελέσει μια βάση προς συζήτηση και επεξεργασία στην κατεύθυνση αυτή.

Το τρίτο ζήτημα είναι η σχέση του ΠΑΣΟΚ με την Κυβέρνηση. Υπάρχουν κάποιοι που υποστηρίζουν πως «για να ξαναβρεί τη ψυχή του το ΠΑΣΟΚ πρέπει να φύγει από την κυβέρνηση». Να αναγνωρίσει τα λάθη του και να καταγγείλει τις πολιτικές του Μνημονίου για να επαναπροσεγγίσει σταδιακά κοινωνικές δυνάμεις που το στήριξαν διαχρονικά. Ενδεχόμενη έξοδος του ΠΑΣΟΚ από την Κυβέρνηση θα σήμαινε απάρνηση του ιστορικού του ρόλου ως δύναμης ευθύνης και εγκατάλειψη της προσπάθειας που το ΠΑΣΟΚ μόνο του, εναντίον όλων, ξεκίνησε για τη διάσωση της χώρας. Θα μετέτρεπε το ΠΑΣΟΚ σε ένα ακόμα κόμμα διαμαρτυρίας που υιοθετεί άκριτα και μαξιμαλιστικά κάθε αίτημα πλειοδοτώντας σε λαϊκισμό. Αλλά το ΠΑΣΟΚ και η σύγχρονη Κεντροαριστερά δεν μπορούν να επιβιώσουν με όρους του παρελθόντος, όπως επιχειρούν τα κόμματα της σημερινής αντιπολίτευσης. Είναι όμως εξίσου προφανές ότι το ΠΑΣΟΚ δεν έχει κανένα απολύτως μέλλον για όσο καιρό θα στοιχίζεται πίσω από την ατζέντα της Τρόικας. Πολύ δε περισσότερο όταν εκπρόσωποί της έχουν αναγνωρίσει λάθη και δυστοκίες του προγράμματος προσαρμογής. Επομένως το ΠΑΣΟΚ πρέπει να επιδιώξει τη δυνατότητα, μέσα από την ενδυνάμωση της επιρροής του στην παραγωγή κυβερνητικής πολιτικής, να την αναδιαμορφώσει προκειμένου αυτή να ευθυγραμμιστεί με βασικές δεσμεύσεις της προγραμματικής συμφωνίας της συγκυβέρνησης: όχι άλλη περικοπή εισοδημάτων, δικαιότερη κατανομή των βαρών, διαρθρωτικές αλλαγές, παρεμβάσεις αναπτυξιακού προσανατολισμού, στήριξη των ασθενέστερων. Γι’ αυτό και πρέπει να διεκδικήσει τη συμμετοχή του στο κυβερνητικό σχήμα με ότι καλύτερο διαθέτει, πολιτικά στελέχη ή/και τεχνοκράτες.

Από τα τρία αυτά ζητήματα προκύπτει ότι το Συνέδριο είναι ένα πρώτο τεστ στο οποίο το ΠΑΣΟΚ καλείται να τολμήσει υπερβαίνοντας τον εαυτό του. Διότι έτσι θα έχει ελάχιστα να χάσει και πολύ περισσότερα να κερδίσει.