Τα λόμπι και πως παρεμβαίνουν στη διαμόρφωση των νόμων

Πλήρης άγνοια υπάρχει στον μέσο πολίτη για τον τρόπο που διαμορφώνονται οι νόμοι που καλείται να εφαρμόζει. Συχνά αποδίδεται ανοησία ή κακότητα στον εμπνευστή των πιο ακατανόητων ή άδικων από αυτούς, ενώ τα αίτια είναι πολύ βαθύτερα και απείρως πιο «σκοτεινά».

Χαρακτηριστικό παράδειγμα η διαδικασία παραγωγής νόμων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία αποτελεί άλλωστε και μικρογραφία ή μεταφορά των όσων συμβαίνουν στα κράτη – μέλη, δηλ. και στην Ελλάδα.

Οι νόμοι

της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Κανονισμοί, Οδηγίες κτλ.) ξεκινούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με την δημοσίευση της «Πράσινης Βίβλου». Η «Πράσινη Βίβλος» αποτελεί, με απλά λόγια, ένα πρώτο έγγραφο, που χρησιμεύει ως αφετηρία συζητήσεων, διαβουλεύσεων, διαπραγματεύσεων, αλλά και παρεμβάσεων από τα κάθε λογής συμφέροντα (λόμπι) ως την επισημοποίηση της νομοθετικής πρότασης που σηματοδοτείται συνήθως με την έκδοση της «Λευκής Βίβλου».

Μεταξύ Πράσινης και Λευκής Βίβλου, αλλά και αργότερα ακόμα, διεξάγεται ένας πραγματικός πόλεμος συμφερόντων, ώστε το τελικό νομοθετικό κείμενο να προσεγγίζει ή να αντιγράφει τις βουλήσεις του καθενός ενδιαφερομένου. Αρκεί να ειπωθεί ότι στις Βρυξέλλες μόνο είναι εγκατεστημένοι 15.000 έως 20.000 λομπίστες – εκπρόσωποι επιχειρήσεων ή και κρατών. Οι λομπίστες αυτοί ξεκινούν από απλούς ειδικευμένους δικηγόρους, παλαιούς ευρωβουλευτές ή παρόμοια «μεσαία» στελέχη και φθάνουν έως πρώην μέλη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, παλαιούς Προέδρους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ή κορυφαία μέλη κυβερνήσεων.

Η πίεση που ασκείται στο «νομοπαραγωγό» ή φυσικό νομοθέτη, Επίτροπο, Ευρωβουλευτή ή μέλος του Συμβουλίου των Υπουργών, είναι ασφυκτική. Δεδομένης της «δυσκολίας» πολλών νόμων και της σχετικής έλλειψης εξειδίκευσης γύρω από το προς ρύθμιση θέμα είθισται να παρουσιάζεται στους λαμβάνοντες τις αποφάσεις εξειδικευμένος φάκελος, οι λεπτομέρειες του οποίου φθάνουν ακόμα και μέχρι την ακριβή διατύπωση του νόμου, προσαρμοσμένη φυσικά στις «ανάγκες» του εντολέα του λομπίστα. Ο φάκελος αυτός συνοδεύεται συχνά από προσφορά «διευκολύνσεων» παντός είδους (π.χ. δωρεάν ταξίδια, δείπνα), η αξία των οποίων ανέρχεται πολλές φορές ακόμα και σε 10.000 € την εβδομάδα, όπως πληροφορεί και ο Αυστριακός Ευρωβουλευτής Hans-Peter Martin.

Η δράση αυτή των λόμπι δεν είναι καν παράνομη και μάλιστα η ύπαρξη τους προβλέπεται από το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με τη Συνθήκη της Λισαβόνας αναγνωρίζεται έτσι εμμέσως η συνδρομή τους στον εμπλουτισμό των γνώσεων των νομοθετών, αλλά και η ανάγκη να τεθούν υπό κάποιο έλεγχο. Οι προσπάθειες όμως «ρύθμισής» τους, με την ατελή υποχρέωση εγγραφής τους σε σχετικό μητρώο, κρίνονται γενικώς ως απολύτως ανεπαρκείς. Τελευταίο παράδειγμα η αποκάλυψη ότι ολόκληρες παράγραφοι πρόσφατου νόμου για την προστασία προσωπικών δεδομένων άλλαξαν με copy-paste, κατά πλήρη αντιγραφή πρότασης λόμπι με προέλευση τις ΗΠΑ.

Αυτό το αλισβερίσι μεταξύ επιχειρήσεων και κυβερνώντων διεξάγεται παντού. Και η Ελλάδα δεν αποτελεί φυσικά τη φωτεινή εξαίρεση. Επομένως, δηλώσεις και αποφάσεις που φαντάζουν ως ανεξήγητες, μονομερείς ή ύποπτες θα πρέπει να εξετάζονται υπό το άνω πρίσμα…