ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ: ΤΙ ΑΠΟΦΑΣΙΣΤΗΚΕ – ΤΙ ΕΙΠΑΝ ΓΙΟΥΝΚΕΡ-ΤΟΥΣΚ-ΝΤΑΒΟΥΤΟΓΛΟΥ – Α.ΤΣΙΠΡΑΣ

Κατ’ αρχήν συμφωνία με την Τουρκία, βασικό στοιχείο της οποίας είναι η επαναπροώθηση όλων των παρανόμων μεταναστών που φθάνουν από τη χώρα αυτή στην Ελλάδα – είτε αυτοί είναι Σύροι, είτε από άλλες χώρες όπως το Αφγανιστάν ή το Ιράκ. Η Τουρκία εκμεταλλευόμενη την ανάγκη των Ευρωπαίων επεδίωξε να αποκομίσει οικονομικά οφέλη τόσο από το προσφυγικό, όσο και μέσω της διαφαινόμενης αναζωογόνησης των διαπραγματεύσεων για την ένταξή της στην ΕΕ.

Τα έξι σημεία της συμφωνίας με την Τουρκία τα οποία είναι τα ακόλουθα:

Α)

Β) η επανεγκατάσταση ενός Σύρου από την Τουρκία προς τα κράτη – μέλη της ΕΕ για κάθε σύρο μετανάστη που η Τουρκία θα δέχεται πίσω,

Γ) η επιτάχυνση της διαδικασίας κατάργησης της βίζας για τους τούρκους πολίτες με οδικό χάρτη που προβλέπει την εκπλήρωση του όρου αυτού το αργότερο μέχρι τα τέλη Ιουνίου 2016,

Δ) η επιτάχυνση της καταβολής των πρώτων 3 δις. ευρώ προς την Τουρκία για τα πρώτα projects μέχρι τα τέλη Μαρτίου και η απόφαση για πρόσθετη χρηματοδότηση (χωρίς συγκεκριμένη αναφορά στα επιπλέον 3 δις. ευρώ που είχε ζητήσει η Άγκυρα),

Ε) η προετοιμασία για την απόφαση να ανοίξουν κι άλλα κεφάλαια της ενταξιακής διαδικασίας της Τουρκίας, με βάση τα Συμπεράσματα του Οκτωβρίου 2015 και

Στ) η συνεργασία με την Τουρκία για τη βελτίωση της ανθρωπιστικής κατάστασης εντός Συρίας ώστε ο τοπικός πληθυσμός να ζει σε ασφαλέστερες περιοχές.

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ

Yπήρξε μία «συμφωνία επί της αρχής με την Τουρκία» είπε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, μετά την ολοκλήρωση της Συνόδου για το προσφυγικό, σημειώνοντας ωστόσο ότι η τελική συμφωνία αναμένεται να υπογραφεί στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. στις 17 και 18 Μαρτίου.

Στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε από κοινού με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ και τον Τούρκο πρωθυπουργό, Αχμέτ Νταβούτογλου, λίγο μετά το τέλος της Συνόδου στις Βρυξέλλες, ο κ. Γιούνκερ τόνισε ότι η Ελλάδα χρειάζεται βοήθεια σε κάθε επίπεδο και ανέφερε πως στόχος είναι ο τερματισμός της παράνομης μετανάστευσης και η διάλυση των δικτύων διακινητών. Καταλήγοντας, είπε ότι η ομαλή λειτουργία στη ζώνη Σένγκεν θα επανέλθει ως το τέλος του έτους.

Από την πλευρά του ο Ντόναλντ Τουσκ υπογράμμισε ότι «οι μέρες της παράνομης μετανάστευσης προς την Ευρώπη τελειώνουν», σημειώνοντας ότι ως αντιστάθμισμα οι σημερινές συζητήσεις επικεντρώθηκαν και στα αιτήματα της Τουρκίας, όπως η επιτάχυνση στις διαδικασίες παροχής βίζας, το άνοιγμα νέων κεφαλαίων στις διαπραγματεύσεις για την ένταξη της Τουρκίας στην Ε.Ε. και η πρόσθετη χρηματοδότηση στην Τουρκία εφόσον αυτή κριθεί απαραίτητη.

Ανέφερε ακόμα ότι η τουρκική πλευρά επιβεβαίωσε την πρόθεσή της να επιστρέφουν στο τουρκικό έδαφος τόσο οι μετανάστες όσο και οι δικαιούχοι ασύλου.

Ο Αχμέτ Νταβούτογλου είπε ότι μια συμφωνία Ε.Ε.-Τουρκίας είναι σημαντική ως πακέτο βοήθειας για τους πρόσφυγες, αλλά και ως στρατηγική για την Τουρκία να μπορέσει να ενσωματωθεί στην Ε.Ε..

Η Τουρκία έχει ήδη δαπανήσει πάνω από 10 δισ. δολάρια για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης και συνεπώς έχει κάθε δικαίωμα να επιζητεί τη βοήθεια της Ε.Ε., υποστήριξε.

Τόνισε επίσης ότι αυτοί που ευθύνονται για την ανθρωπιστική τραγωδία θα πρέπει να δραστηριοποιηθούν για την κατάπαυση του πυρός στην περιοχή. Παράλληλα υπογράμμισε ότι η απελευθέρωση των θεωρήσεων για τους Τούρκους πολίτες θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί ως τον επόμενο Ιούνιο, ενώ τόνισε τη σημασία του ανοίγματος νέων κεφαλαίων στις διαπραγματεύσεις για την προσχώρηση της Τουρκίας στην Ε.Ε..

ΟΙ ΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΥ Α.ΤΣΙΠΡΑ

Ως «ένα βήμα μπροστά», χαρακτήρισε ο πρωθυπουργός, Αλ. Τσίπρας, τα αποτελέσματα της Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες, τονίζοντας ωστόσο ότι χρειάζεται να γίνουν ακόμη πολλά βήματα.

Ο Πρωθυπουργός εξέφρασε την ικανοποίησή του για το γεγονός ότι στη σημερινή Σύνοδο Κορυφής υπήρξε σημαντική μετατόπιση του πλαισίου συζήτησης, θέτοντάς το στη «σωστή βάση». Όπως είπε, από τη συζήτηση για το πώς με μονομερείς κινήσεις θα κατάφερναν κάποιοι να κλείσουν τη Βαλκανική Οδό και να απομονώσουν τους πρόσφυγες και τους μετανάστες στην Ελλάδα, «η συζήτηση εστιάστηκε πώς θα βρούμε ουσιαστική λύση για τον περιορισμό των ροών από την Τουρκία σε συνεργασία με την Τουρκία».

Η Τουρκία, πρόσθεσε ο Πρωθυπουργός, ήρθε με «δελεαστικές προτάσεις» στο τραπέζι, αιφνιδιάζοντας πολλούς. Ωστόσο, οι προτάσεις αυτές έθεταν ως όρο κάποια ανταλλάγματα, τα οποία δεν ήταν δυνατόν να αποφασιστούν σήμερα (σ.σ. χθες) διότι τα κράτη-μέλη δεν ήταν έτοιμα και γιατί κάποια από αυτά τα ανταλλάγματα ήταν υπερβολικά, διευκρίνισε.

Σύμφωνα με τον Πρωθυπουργό, το σημαντικό είναι η ουσιαστική συνεργασία με την Τουρκία για να πάψουν οι διακινητές να ηγεμονεύουν στο Αιγαίο και να σταματήσουν να χάνονται άνθρωποι στη θάλασσα.

Ο πρωθυπουργός τόνισε ότι οι συζητήσεις θα συνεχιστούν στη Σμύρνη, όπου θα πραγματοποιηθεί μια «ιστορική συνάντηση», όπως τη χαρακτήρισε, και θα ληφθεί απόφαση για την επικαιροποίηση της συμφωνίας επανεισδοχής Ελλάδας-Τουρκίας, ώστε η Άγκυρα να δέχεται πίσω όλους τους μετανάστες που δεν έχουν δικαίωμα διεθνούς προστασίας. «Αυτή η συμφωνία μπορεί να ανοίξει δρόμους για να αντιμετωπιστούν οι διακινητές», ανέφερε ο Πρωθυπουργός.

Αναφέρθηκε ακόμη στις «τραγικές εικόνες» από την Ειδομένη σημειώνοντας πως «αν δεν μπορούν οι εικόνες αυτές να συγκινούν όσους βρεθήκαμε εδώ» και αν κάποιοι πιστεύουν ότι το πρόβλημα δεν αφορά τον ευρωπαϊκό πολιτισμό και το μέλλον της Ε.Ε., «τότε κάνουν πολύ μεγάλο λάθος και αυτό το λάθος αν το συνεχίσουμε θα το πληρώσουμε ακριβά ως Ε.Ε.».

Ο κ. Τσίπρας επισήμανε ότι η Σύνοδος Κορυφής ανέδειξε άλλη μια φορά το διχασμό που υπάρχει στην Ε.Ε., με κάποιες δυνάμεις που «δε σέβονται την αξία του διαμερισμού της ευθύνης και των βαρών» και δεν αναγνωρίζουν τον κανόνα της αλληλεγγύης. Οι δυνάμεις αυτές σήμερα εκτέθηκαν, διότι σήμερα υπήρξε μια συζήτηση για την ουσιαστική αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης, πέρα από τους δικούς τους σχεδιασμούς, συμπλήρωσε.

«Σε αυτή τη Σύνοδο όχι μόνο δεν απομονώθηκε η Ελλάδα, αντιθέτως απομονώθηκαν οι χώρες που ήθελαν να απομονώσουν την Ελλάδα», δήλωσε και πρόσθεσε: «Στην πραγματικότητα δημιουργήθηκαν τείχη απέναντι σε αυτούς που χτίζουν τείχη».

Ο Αλέξης Τσίπρας εκτίμησε ότι η επόμενη Σύνοδος Κορυφής που θα διεξαχθεί στις 17 και 18 Μαρτίου, θα είναι εξαιρετικά κρίσιμη γιατί «αυτή η αντιπαράθεση και σύγκρουση ιδεών μαίνεται». Εξέφρασε την πεποίθηση ότι αρχίζει να αναδεικνύεται ότι η μόνη λύση για να πάει η Ευρώπη παραπέρα είναι ο καθένας να σεβαστεί τις ανάγκες του άλλου.

Σε σχέση με τις αρχικές επιδιώξεις της Ελλάδας, αυτές που από κοινού χαράχθηκαν ως στόχοι στη Σύνοδο των πολιτικών αρχηγών την προηγούμενη Παρασκευή, ο κ. Τσίπρας εκτίμησε ότι έχει επιτευχθεί η συντριπτική πλειονότητά τους. Όπως είπε, η Ελλάδα πέτυχε να υπάρξει πλήρης αναγνώριση ότι πρέπει να στηριχθεί σε αυτή τη δύσκολη στιγμή, με οικονομική, τεχνική και υλικοτεχνική στήριξη, για την αντιμετώπιση των προβλημάτων. Τέλος, υπάρχει σαφής αναφορά στη μετεγκατάσταση προσφύγων από την Ελλάδα στις χώρες της Ε.Ε., ενώ όπως είπε ο Πρωθυπουργός υπάρχει η επικαιροποίηση για γρήγορη επανεισδοχή, άρα να μειωθούν οι ροές.

Η ΚΟΙΝΗ ΔΗΛΩΣΗ

1. Μετά από τη συνάντησή τους με τον πρωθυπουργό κ. Νταβούτογλου, οι αρχηγοί κρατών ή κυβερνήσεων της ΕΕ εξέτασαν την κατάσταση σε σχέση με τη μετανάστευση, ειδικότερα όσον αφορά την οδό των δυτικών Βαλκανίων. Εξέφρασαν ικανοποίηση για τη συζήτησή τους με τον Πρωθυπουργό της Τουρκίας όσον αφορά τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας και την σημειωθείσα πρόοδο στην εφαρμογή του κοινού σχεδίου δράσης. Η Τουρκία επιβεβαίωσε τη δέσμευσή της στην υλοποίηση της διμερούς ελληνοτουρκικής συμφωνίας επανεισδοχής ώστε να δεχθεί την ταχεία επιστροφή όλων των προσφύγων που δεν χρήζουν διεθνούς προστασίας και μεταβαίνουν από την Τουρκία προς την Ελλάδα και να κάνει δεκτούς στο έδαφός της όλους τους παράτυπους μετανάστες που συλλαμβάνονται σε τουρκικά ύδατα.

Οι αρχηγοί κρατών ή κυβερνήσεων συμφώνησαν ότι απαιτούνται τολμηρές ενέργειες για να κλείσουν οι οδοί λαθραίας διακίνησης ανθρώπων, να εξαρθρωθεί το επιχειρηματικό μοντέλο των διακινητών, να προστατευθούν τα εξωτερικά μας σύνορα και να δοθεί τέλος στη μεταναστευτική κρίση στην Ευρώπη. Πρέπει να υπονομεύσουμε την ιδέα ότι η επιβίβαση στις βάρκες ισοδυναμεί με εγκατάσταση στην Ευρώπη.

Για το λόγο αυτό τόνισαν τη σημασία της δράσης του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο που σήμερα κατέστη επιχειρησιακή. Κάλεσαν όλα τα μέλη του ΝΑΤΟ να την στηρίξουν έμπρακτα. Δέχθηκαν με ικανοποίηση τις συμπληρωματικές προτάσεις που παρουσίασε σήμερα η Τουρκία για την αντιμετώπιση του μεταναστευτικού ζητήματος. Συμφώνησαν να εργαστούν με βάση τις αρχές που περιέχουν:

• να εξασφαλίζουν την επιστροφή όλων των νέων παράτυπων μεταναστών που μεταβαίνουν από την Τουρκία στα ελληνικά νησιά· το σχετικό κόστος θα καλύπτεται από την ΕΕ,

• για κάθε Σύρο που θα γίνεται εκ νέου δεκτός στην Τουρκία από τα ελληνικά νησιά, ένας άλλος Σύρος θα επανεγκαθίσταται από την Τουρκία στα κράτη μέλη της ΕΕ, στο πλαίσιο των υφισταμένων δεσμεύσεων,

• να επιταχύνουν την εφαρμογή του χάρτη πορείας για την ελευθέρωση του καθεστώτος θεωρήσεων με όλα τα κράτη μέλη, με στόχο να αρθούν οι απαιτήσεις θεώρησης για τους Τούρκους υπηκόους το αργότερο έως τον Ιούνιο του 2016,

• να επισπεύσουν την εκταμίευση των 3 δισεκατομμυρίων ευρώ που είχαν αρχικά εγκριθεί ώστε να εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση μιας πρώτης δέσμης έργων πριν από το τέλος Μαρτίου και να λάβουν απόφαση για πρόσθετη χρηματοδότηση της Διευκόλυνσης για τους πρόσφυγες όσον αφορά τους Σύρους,

• να προετοιμαστούν για την απόφαση επί του ανοίγματος νέων κεφαλαίων στις διαπραγματεύσεις προσχώρησης το συντομότερο δυνατόν, βάσει των συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Οκτωβρίου του 2015,

• να εργαστούν από κοινού με την Τουρκία σε κάθε κοινή προσπάθεια για βελτίωση των ανθρωπιστικών συνθηκών στη Συρία που θα έδινε τη δυνατότητα στον τοπικό πληθυσμό και τους πρόσφυγες να ζήσουν σε ασφαλέστερες περιοχές.

Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου θα προωθήσει τις προτάσεις αυτές και θα επεξεργαστεί τις λεπτομέρειες με την τουρκική πλευρά πριν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου. Οι εργασίες αυτές θα συνάδουν με το ευρωπαϊκό και το διεθνές δίκαιο.

Οι αρχηγοί κρατών ή κυβερνήσεων της ΕΕ συζήτησαν επίσης με τον Τούρκο Πρωθυπουργό την κατάσταση των μέσων ενημέρωσης στην Τουρκία.

2. Οι αρχηγοί κρατών ή κυβερνήσεων υπενθύμισαν επίσης ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, στη σύνοδο της 18ης και 19ης Φεβρουαρίου, αποφάσισε την επάνοδο σε κατάσταση πλήρους εφαρμογής του κώδικα συνόρων του Σένγκεν από όλα τα μέλη του χώρου Σένγκεν, συνεκτιμώντας τις ιδιαιτερότητες των θαλάσσιων συνόρων, καθώς και τον τερματισμό της προσέγγισης της διέλευσης χωρίς διατυπώσεις (wave-through). Οι ακανόνιστες ροές μεταναστών κατά μήκος της οδού των δυτικών Βαλκανίων έχουν πλέον σταματήσει.

3. Προκειμένου το γεγονός αυτό να καταστεί διατηρήσιμο, πρέπει να αναληφθεί δράση στους ακόλουθους άξονες:

(α) στήριξη της Ελλάδας σε αυτή τη δύσκολη στιγμή και καταβολή κάθε δυνατής προσπάθειας για τη διευκόλυνση της διαχείρισης της κατάστασης που έχει προκύψει ως αποτέλεσμα αυτής της εξέλιξης. Πρόκειται για συλλογική ευθύνη της ΕΕ που απαιτεί ταχεία και αποτελεσματική κινητοποίηση όλων των διαθέσιμων μέσων και πόρων της ΕΕ και των συνεισφορών των κρατών μελών·

(β) παροχή άμεσης και αποτελεσματικής ανταπόκρισης στην εξαιρετικά δυσχερή ανθρωπιστική κατάσταση που δημιουργείται με ταχείς ρυθμούς στην περιοχή. Έκτακτη στήριξη θα παρασχεθεί επειγόντως από την Επιτροπή, σε στενή συνεργασία με την Ελλάδα, τα άλλα κράτη μέλη και μη κυβερνητικές οργανώσεις, βάσει εκτίμησης των αναγκών, από την Επιτροπή και την Ελλάδα, και βάσει σχεδίου έκτακτης ανάγκης και ανταπόκρισης. Στο πλαίσιο αυτό, οι αρχηγοί κρατών ή κυβερνήσεων εκφράζουν ικανοποίηση για την πρόταση της Επιτροπής σχετικά με την παροχή στήριξης έκτακτης ανάγκης εντός της ΕΕ και ζητούν από το Συμβούλιο να την εγκρίνει πριν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου, διευρύνοντας έτσι το φάσμα των χρηματοδοτικών μέσων που μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Καλούν δε την αρμόδια για τον προϋπολογισμό αρχή να λάβει κάθε απαραίτητο μέτρο επακολούθησης·

(γ) παροχή περαιτέρω συνδρομής στην Ελλάδα ως προς τη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων, συμπεριλαμβανομένων των συνόρων με την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και την Αλβανία, τη διασφάλιση της καλής λειτουργίας των κέντρων πρώτης υποδοχής, με 100% ταυτοποίηση, καταγραφή και ελέγχους ασφαλείας, και την παροχή επαρκών ικανοτήτων υποδοχής. Ο Frontex θα απευθύνει νέα πρόσκληση για εθνικούς προσκεκλημένους υπαλλήλους το συντομότερο δυνατόν, στην οποία όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να ανταποκριθούν πλήρως το αργότερο έως την 1η Απριλίου. Η Ευρωπόλ θα προβεί στην ταχεία τοποθέτηση προσκεκλημένων υπαλλήλων σε όλα τα κέντρα πρώτης υποδοχής για την ενίσχυση των ελέγχων ασφαλείας και τη στήριξη των ελληνικών αρχών στην καταπολέμηση των διακινητών·

(δ) συνδρομή προς την Ελλάδα ώστε να διασφαλιστούν οι διεξοδικές, ευρείας κλίμακας και ταχείες επιστροφές προς την Τουρκία όλων των παράτυπων μεταναστών που δεν χρήζουν διεθνούς προστασίας, βάσει της συμφωνίας επανεισδοχής Ελλάδας-Τουρκίας και, από την 1η Ιουνίου, της συμφωνίας επανεισδοχής ΕΕ-Τουρκίας·

(ε) σημαντική επιτάχυνση της εφαρμογής της μετεγκατάστασης προκειμένου να ανακουφιστεί το φορτίο που βαρύνει την Ελλάδα σήμερα. Η EASO θα απευθύνει νέα πρόσκληση για την αποστολή εθνικών εμπειρογνωμόνων προς υποστήριξη του ελληνικού συστήματος ασύλου, στην οποία όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να ανταποκριθούν ταχέως και στο ακέραιο. Τα κράτη μέλη καλούνται επίσης να προβλέψουν επειγόντως περισσότερες θέσεις για μετεγκατάσταση. Η Επιτροπή θα υποβάλλει μηνιαίες εκθέσεις στο Συμβούλιο σχετικά με την εφαρμογή των δεσμεύσεων μετεγκατάστασης·

(στ) συνέχιση της στενής συνεργασίας με τις χώρες των δυτικών Βαλκανίων που είναι εκτός ΕΕ και παροχή κάθε απαραίτητης βοήθειας·

(ζ) εφαρμογή των υφιστάμενων δεσμεύσεων επανεγκατάστασης και συνέχιση των εργασιών για ένα αξιόπιστο εθελοντικό πρόγραμμα εισδοχής για ανθρωπιστικούς λόγους με την Τουρκία·

(η) άμεση λήψη κάθε αναγκαίου μέτρου έναντι κάθε διάνοιξης νέας οδού διέλευσης και εντατικοποίηση της καταπολέμησης των διακινητών·

(θ) προώθηση, κατά προτεραιότητα, όλων των στοιχείων του χάρτη πορείας της Επιτροπής σχετικά με το πρόγραμμα «Αποκατάσταση του χώρου Σένγκεν», ούτως ώστε να τερματιστούν οι προσωρινοί έλεγχοι στα εσωτερικά σύνορα και να αποκατασταθεί η ομαλή λειτουργία του χώρου Σένγκεν πριν από το τέλος του έτους.

Με το παρόν έγγραφο τα κράτη μέλη δεν αναλαμβάνουν νέες δεσμεύσεις σε ό,τι αφορά τη μετεγκατάσταση και την επανεγκατάσταση.

4. Αυτά είναι επείγοντα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν με δεδομένη την παρούσα κατάσταση στην περιοχή και να τελούν υπό επανεξέταση. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα επανέλθει στο μεταναστευτικό ζήτημα σε όλες τις πτυχές του στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Μαρτίου, ώστε να παγιωθεί περαιτέρω η κοινή ευρωπαϊκή εφαρμογή της συνολικής μας στρατηγικής για τη μετανάστευση.