Συνταγματική αναθεώρηση : Οι προτάσεις ΣΥΡΙΖΑ – ΝΔ για Πρόεδρο, Πανεπιστήμια, Εκκλησία

Σε αντιπαράθεση ΝΔ-κυβέρνησης εξελίσσεται η συνταγματική αναθεώρηση και ιδίως η αλλαγή του νόμου περί ευθύνης υπουργών αλλα και την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων

Η πρόταση του κυβερνώντος κόμματος δεν περιλαμβάνει αλλαγή του «άρθρου 16» για τα ΑΕΙ, με τη ΝΔ να προειδοποιεί πως δεν θα πάρει μέρος

στη διαδικασία, καθώς θεωρεί κομβικό σημείο την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων.

Ο ΣΥΡΙΖΑ ερμηνεύει τη στάση της ΝΔ ως «άλλοθι» προκειμένου να δυσκολέψει την αλλαγή του άλλου επίμαχου άρθρου, του «86», που ορίζει τη (μη) ευθύνη υπουργών.

Αναφερόμενος στην «εμμονή» της ΝΔ για μη κρατικά ΑΕΙ, ο Αλέξης Τσίπρας τόνισε χαρακτηριστικά χθες: Η πρόταση, αν είναι αυτή, της ΝΔ, να ανοίξουμε τώρα και να ψηφίσουμε όλοι μαζί άρθρα με τα οποία δεν συμφωνούμε, ώστε αυτά να πάρουν τώρα 180 ψήφους και παραπάνω και μετά να αναθεωρήσει όποια άρθρα θέλει η επόμενη πλειοψηφία, πράγματι είναι πρόταση-ρουλέτα. Αν, επαναλαμβάνω, είναι αυτή η πρόταση της ΝΔ, δείχνει με κραυγαλέο τρόπο την έλλειψη θεσμικής ωριμότητας και θεσμικής υπευθυνότητας από το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης».

Τις επόμενες μέρες και αφού συνεδριάσει το Προεδρείο της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, αναμένεται να υποβληθεί η πρόταση στον στον Πρόεδρο της Βουλής, ο οποίος μεταφέρει το ζήτημα στη Βουλή και συγκροτεί επιτροπή που λειτουργεί περίπου δύο μήνες. Σε ό,τι αφορά στα βήματα, επί του διαδικαστικού: Η πρώτη ψηφοφορία υπολογίζεται να διεξαχθεί μέσα Δεκεμβρίου, και ένα μήνα μετά η δεύτερη ψηφοφορία. Όσο για την τελική έγκριση στο περιεχόμενο της Συνταγματικής Αναθεώρησης θα το δώσει η επόμενη Βουλή είτε με απλή πλειοψηφία, είτε με πλειοψηφία 180 βουλευτών, ανάλογα με την κατάληξη της ψηφοφορίας στην προτείνουσα – δηλαδή τη σημερινή- Βουλή.

Όπως προέκυψε χθες από τη συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, στην οποία οριστικοποιήθηκε η κατ’ άρθρο πρόταση, το κυβερνών κόμμα προσέρχεται στη διαδικασία Αναθεώρησης με πέντε προτάσεις αιχμής, οι οποίες δίνουν «προοδευτικό πρόσημο» στο νέο Σύνταγμα. Αφορούν:

Εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας

Αποσυνδέεται η εκλογή από τη διάλυση της Βουλής, όπως ορίζει το ισχύον Σύνταγμα, καθώς προτείνεται η εξής διαδικασία:

• Στην πρώτη ψηφοφορία στην Ολομέλεια της Βουλής (επί ενός ή περισσοτέρων υποψηφίων για το ύπατο αξίωμα) να απαιτείται πλειοψηφία 200 ψήφων.

• Στη δεύτερη και στην τρίτη, να χρειάζεται πλειοψηφία 180 ψήφων.

• Εάν αυτές οι προσπάθειες δεν αποδώσουν, αντί να διαλύεται η Βουλή και να προκηρύσσονται εκλογές, όπως ισχύει σήμερα, να συνεχίζεται η διαδικασία για άλλους έξι μήνες, με μία ψηφοφορία ανά μήνα, μέχρι να συγκεντρωθούν οι 180 ψήφοι.

• Εάν παρέλθει χωρίς αποτέλεσμα το εξάμηνο, τότε οι δύο υποψήφιοι που θα έχουν συγκεντρώσει τις περισσότερες ψήφους (σ.σ. ή ο ένας υποψήφιος, εάν δεν υπάρχουν άλλοι) θα αναμετρηθούν στις κάλπες, με τον λαό να εκλέγει απευθείας τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

Στη διάρκεια όλου αυτού του διαστήματος θα παρατείνεται η θητεία του απερχόμενου προέδρου.

Απαντώντας σε σχετική ερώτηση, αρμόδιος κυβερνητικός παράγοντας διευκρίνισε ότι η απευθείας εκλογή του ΠτΔ από τον λαό δεν «οδηγεί» σε Προεδρική Δημοκρατία, όπως υποστήριξε τμήμα της επιστημονικής κοινότητας στη διάρκεια της δημόσιας διαβούλευσης που ολοκληρώθηκε το καλοκαίρι. Ο ίδιος παράγοντας ανέφερε ως παράδειγμα την Αυστρία, όπου ο Πρόεδρος εκλέγεται μεν από τον λαό, αλλά το πολίτευμα είναι Προεδρευομένη Δημοκρατία.

Σχέση Κράτους-Εκκλησίας

Προς επιβεβαίωση των πληροφοριών, βρέθηκε η χρυσή τομή ανάμεσα στο σημερινό «άρθρο 3» (για το «αδιαίρετο») και στην προτεινόμενη νέα σχέση. Το νέο άρθρο θα ορίζει ρητώς την κατοχύρωση της θρησκευτικής ουδετερότητας του Κράτους. Σε ερμηνευτική δήλωση που θα προστεθεί, θα διευκρινίζεται ότι η επικρατούσα θρησκεία είναι η Ορθοδοξία, ωστόσο αυτή η παραδοχή δεν επιφέρει δυσμενείς συνέπειες έναντι άλλων θρησκειών. Επίσης, θα ορίζεται ο υποχρεωτικός πολιτικός όρκος για τους αιρετούς και τους δημόσιους υπαλλήλους.

Ο πολιτικός ή θρησκευτικός όρκος στο δικαστήριο θα είναι προαιρετικός καθώς, εν προκειμένω, θα αφορά στη συνείδηση του πολίτη και όχι σε κρατική λειτουργία.

Νόμος περί (μη…) ευθύνης υπουργών

Όπως ήδη έχει αναφερθεί, τροποποιείται το ισχύον «άρθρο 86», έτσι ώστε για την παραγραφή των τυχόν αδικημάτων θα ισχύει ό,τι και για τους απλούς πολίτες.

Θητείες βουλευτών

Κατά την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ, οι επιτρεπόμενες (συνεχείς) θητείες των βουλευτών θα είναι το πολύ τρεις.Από τον περιορισμό εξαιρούνται οι αρχηγοί των κομμάτων και οι πρώην πρωθυπουργοί. Επίσης, θα ορίζεται σαφώς ότι ο πρωθυπουργός πρέπει να κατέχει βουλευτικό αξίωμα («ώστε να αποτραπούν εξελίξεις τύπου Παπαδήμου»).

Πρόταση δυσπιστίας στην κυβέρνηση

Η υποβολή πρότασης δυσπιστίας εναντίον της κυβέρνησης πρέπει να είναι «εποικοδομητική». Τούτο σημαίνει ότι όποιο κόμμα υποβάλλει πρόταση μομφής, θα πρέπει να δηλώνει ποιο πρόσωπο επιθυμεί για την πρωθυπουργία -εάν εκπέσει του αξιώματός του ο νυν πρωθυπουργός.

Η πρόταση του κυβερνώντος κόμματος, υπογεγραμμένη από τουλάχιστον 50 βουλευτές, θα υποβληθεί τις επόμενες ημέρες στον Πρόεδρο της Βουλής, ώστε να ξεκινήσει επισήμως η αναθεωρητική διαδικασία.

Πού… συμφωνούν

Με τα υπάρχοντα δεδομένα, η αποσύνδεση του Προέδρου της Δημοκρατίας από τη διάλυση της Βουλής και τις εκλογές είναι το πρώτο στο οποίο συμφωνούν ΣΥΡΙΖΑ, Νέα Δημοκρατία, Κίνημα Αλλαγής και Ποτάμι. Σε ό,τι αφορά στο κυβερνών κόμμα, ο κ. Τσίπρας κατέβασε χθες στην Κοινοβουλευτική Ομάδα συμβιβαστική πρόταση ώστε σε περίπτωση αδυναμίας κατά την τρίτη ψηφοφορία να διεξάγεται μία ψηφοφορία ανά μήνα και για ένα 6μηνο μέχρι να καταστεί εφικτή η πλειοψηφία των 180 βουλευτών. Και αν αυτό δεν καταστεί εφικτό να αποφασίζει με απευθείας εκλογή ο λαός.

Εκλογή ΠτΔ χωρίς να σχετίζεται με διάλυση της Βουλής θέλει και η ΝΔ.

Παρά το γεγονός ότι κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση ερίζουν, κοινό υπόβαθρο υπάρχει για το Νόμο περί ευθύνης υπουργών, με την κυβέρνηση να σηκώνει πολύ ψηλά το θέμα επιχειρώντας να βάλει εκ νέου διαχωριστικές γραμμές. Από την άλλη, η ΝΔ διαμηνύει ότι είναι αυτονόητο ότι θα συμπεριλάβει και κάποιες αυτονόητες προτάσεις που «υιοθέτησε όψιμα ο ΣΥΡΙΖΑ» κατηγορώντας τον πρωθυπουργό ότι θέλει να ευτελίσει τη διαδικασία. Κατάργηση των προνομίων του πολιτικού συστήματος με αλλαγή του άρθρου 86 «περί ευθύνης υπουργών» θέλει και η Χαριλάου Τρικούπη, όπως και το Ποτάμι που αποτελεί και νούμερο ένα πρόταση στα σημεία που γνωστοποίησε το κόμμα.

Μένει επίσης να φανεί, πώς θα τοποθετηθούν τα κόμματα στην πρόταση Τσίπρα για εποικοδομητική ψήφο δυσπιστίας η οποία δεν μπορεί να γίνει δεκτή από το Κοινοβούλιο παρά μόνο υπό την προϋπόθεση ότι υπερψηφίζεται ταυτόχρονα και άλλος πρωθυπουργός.

Και πού καταγράφεται διάσταση απόψεων

Τέσσερα είναι προς το παρόν τα σημεία στα οποία τα κόμματα δεν μιλούν την ίδια γλώσσα:

ΔημοψήφισμαΑπλή αναλογική – Νερό-ηλεκτρική ενέργειαΣχέσεις εκκλησίας –κράτους

Η κόντρα έχει ιδιαίτερη σημασία για τον επιπλέον λόγο ότι: εάν η ΝΔ δεν προσέλθει τώρα στη διαδικασία, τότε σχεδόν όλα τα προς αναθεώρηση άρθρα πολύ δύσκολα θα συγκεντρώσουν τον απαιτούμενο αριθμό των 180 ψήφων, έτσι ώστε στην επόμενη (Αναθεωρητική) Βουλή να χρειάζονται μόνο 151. Αντιθέτως, η έγκρισή τους από αυτή τη Βουλή με απλή πλειοψηφία (151) θα απαιτεί στην επόμενη Βουλή την αυξημένη των 180, κάτι που ουδείς μπορεί να ξέρει εάν θα μπορεί να συμβεί, αφού η σύνθεση της επόμενης Βουλής… είναι το μεγάλο ζητούμενο.

Στην περίπτωση ναυαγίου, θα χρειαστούν άλλα πέντε χρόνια από την τελική ψήφιση του νέου Συντάγματος (που τοποθετείται το νωρίτερο εντός του 2019), ώστε να ανοίξει πάλι η αναθεωρητική διαδικασία.