Η ιστορία του Αι Βασίλη – Πως από την ασκητική μορφή του Αγίου φτάσαμε στον …Santa Claus

Ο αγαπημένος «παππούλης» των παιδικών μας χρόνων – που για εμάς λέγεται Άγιος Βασίλης, για τους Αμερικανούς Santa Claus και για τους Ολλανδούς Sinterklaas- φαίνεται πως… ξεκίνησε την «καριέρα» του χάρη σε ένα απόλυτα επιτυχημένο διαφημιστικό της Coca Cola το 1931…

Κόκκινη βελούδινη στολή, παχιά λευκή γενειάδα, ένα έλκηθρο βαρυφορτωμένο με δώρα και η πιο αγαπημένη φυσιογνωμία των παιδικών μας χρόνων έρχεται ξανά και ξανά κάθε Χριστούγεννα

Από πού όμως, ξεκίνησε ο Άγιος Βασίλης το μακρύ ταξίδι του; Σύμφωνα με τους μύθους, δύο περιοχές τον διεκδικούν. Η μία, η πιο «ελληνική» εκδοχή, αναφέρει ως γενέτειρα του αγαπημένου Αγίου, τη βιβλική Καισάρεια της Καππαδοκίας, το σημερινό Kayseri της γειτονικής Τουρκίας.

Η άλλη εκδοχή, η πιο «αμερικάνικη», αναφέρει ως γενέτειρά του την πάντα χιονισμένη Λαπωνία, όπου ο Άγιος Βασίλης διαθέτει ένα ατμοσφαιρικό εργαστήριο γεμάτο ξωτικά, στο μαγευτικό Ροβανιέμι της Λαπωνίας και πιο συγκεκριμένα στο Κορβατουντούρι, ένα χωριό που απέχει μόλις 8 χιλιόμετρα από τον Αρκτικό Κύκλο…

Ο Άγιος Βασίλης που γιορτάζουμε σήμερα

Αντίθετα με όσα πιστεύουμε από τα παιδικά μας χρόνια, ο «ελληνικός» Άγιος Βασίλης δεν έχει καμία απολύτως σχέση με τη γνώριμη φιγούρα των Χριστουγέννων.

Γεννήθηκε από Άγιους γονείς το 330 στη Νεοκαισάρεια του Πόντου και όχι της Καππαδοκίας, όπως αναφέρεται πολλές φορές λανθασμένα, αφού η Νεοκαισάρεια είναι πόλη της Μητρόπολης Νεοκαισάρειας που είναι κυρίως τμήμα των ορίων που ονομάζουμε Πόντο. Ο πατέρας του Άγιος Βασίλειος ασκούσε το επάγγελμα του καθηγητή ρητορικής στη Νεοκαισάρεια και η μητέρα του Αγία Εμμέλεια ήταν απόγονος οικογένειας Ρωμαίων αξιωματούχων (ο πατέρας της είχε πεθάνει ως Χριστιανός μάρτυρας). Στην οικογένεια εκτός από το Βασίλειο υπήρχαν άλλα οκτώ ή εννέα παιδιά.

Έργο ζωής και σημαντικό σταθμό στην πορεία του, αποτελεί η ίδρυση και λειτουργία ενός κοινωνικού φιλανθρωπικού συστήματος, του Πτωχοκομείου ή Βασιλειάδας. Εκεί διοχετεύει όλη την ποιμαντική του ευαισθησία, καθιστώντας την πρότυπο κέντρου περίθαλψης και φροντίδας των ασθενέστερων κοινωνικά ατόμων. Ουσιαστικά η Βασιλειάδα υπήρξε ένας πρότυπος οίκος για τη φροντίδα των ξένων, την ιατρική περίθαλψη των φτωχών άρρωστων και την επαγγελματική κατάρτιση των ανειδίκευτων. Καθίσταται η μήτρα ομοειδών οργανισμών που δημιουργήθηκαν σε άλλες επισκοπές και στάθηκε η σταθερή υπενθύμιση στους πλουσίους του προνομίου τους να διαθέτουν τον πλούτο τους με έναν αληθινά χριστιανικό τρόπο.

Καταπονημένος από την ευρεία δράση που ανέπτυξε σε πολλούς τομείς της χριστιανικής μαρτυρίας καθώς και την ασκητική ζωή, την οποία ακολουθούσε, ο Βασίλειος πεθαίνει την 1 Ιανουαρίου του 379 σε ηλικία 50 ετών. Ο θάνατός του βυθίζει στο πένθος όχι μόνο το ποίμνιό του αλλά και όλο το χριστιανικό κόσμο της Ανατολής. Στην κηδεία του συμμετέχουν Ιουδαίοι, πιστοί της εθνικής θρησκείας και ένα πλήθος ανομοιογενούς θρησκευτικής και εθνικής απόχρωσης. Η παρακαταθήκη του υπήρξε το τεράστιο σε μέγεθος και σημασία θεολογικό – δογματικό του έργο μαζί με τη συμβολή του στη λειτουργική και την πρωτότυπη ανθρωπιστική του δράση.

Από την ασκητική μορφή, στο σημερινό παραμύθι

Πως όμως από την ασκητική μορφή του Μέγα Βασιλείου φθάσαμε στην εικόνα που έχουμε σήμερα για τον Άγιο Βασίλη; Οι περισσότεροι λαοί του κόσμου έχουν μια διαφορετική εκδοχή για τον αγαπημένο Άγιο. Για τους Ολλανδούς, ο συμπαθής άγιος με το έλκηθρο είναι ο Άγιος Νικόλαος ή Sinterklaas, όπως τον ονομάζουν, μορφή που γρήγορα διαδόθηκε και στον υπόλοιπο δυτικό κόσμο. Ο Santa Claus, όπως τον ονόμασαν οι αγγλόφωνοι λαοί, γεννήθηκε κάπου στα βάθη της Τουρκίας και ήταν ο προστάτης των ανθρώπων της θάλασσας αλλά και των μικρών παιδιών.

Ο Άγιος Νικόλαος, όπως επικρατούσε να λέγεται μέχρι τότε, έφτασε στην… Αμερική τον 17ο αιώνα χάρη στους Ολλανδούς μετανάστες. Με την πάροδο των ετών, ο «Ολλανδός» Sinterklaas, μετονομάστηκε σε Santa Claus. Η πρώτη καταγραφή του ολλανδικού μύθου έγινε το 1809, από τον συγγραφέα Ουάσιγκτον Ίρβινγκ, που μιλούσε για την άφιξη ενός αγίου πάνω σε άλογο την παραμονή της γιορτής του Αγίου Νικολάου. Λίγο αργότερα, το 1823, ο ιερέας Κλέμεντ Κλαρκ Μουρ, έγραψε ένα παιδικό ποίημα σε μεγάλη εφημερίδα της Νέας Υόρκης, όπου περιέγραφε τον Άγιο Νικόλαο σαν «καλικάντζαρο» που τρύπωνε στα σπίτια από τις καμινάδες των τζακιών και ταξίδευε με έλκηθρο που έσερναν 8 ζωηροί τάρανδοι.

Και εγένετο…Santa Claus!

Ποιος όμως έβαλε την τελική πινελιά προκειμένου να αποκτήσει ο Άγιος Βασίλης την μορφή, που έχουμε όλοι σήμερα στο μυαλό μας; Δημιουργός της πιο αναγνωρίσιμης προσωπικότητας του πλανήτη ήταν ο σχεδιαστής Χάντομ Σάντμπλομ, στον οποίο ανέθεσε η εταιρεία Coca Cola, να σχεδιάσει μια συμπαθητική φιγούρα ενός καλοκάγαθου Santa Claus προκειμένου να αποτυπωθεί πάνω στα μπουκάλια του διάσημου αναψυκτικού και να… αυξηθούν οι πωλήσεις. Έτσι, χάρη σε μια εξαιρετική ιδέα του Σάντμπλομ το 1931, ο Santa Claus πήρε σάρκα και οστά…

Τα παράξενα του μύθου του Άγιου Βασίλη…

•Σύμφωνα με υπολογισμούς που έκαναν επιστήμονες, ο Άγιος Βασίλης, θα πρέπει μέσα σε 31 ώρες (λόγω διαφορετικών χρονικών ζωνών) να επισκεφθεί 98,1 εκατομμύρια σπίτια! Άρα, θα πρέπει να κάνει 822,6 επισκέψεις το δευτερόλεπτο και το έλκηθρό του να κινείται με 1.045 χλμ./ δευτερόλεπτο. Να σημειωθεί, πως η ταχύτητα του ταράνδου είναι 24 χλμ./ ώρα…

•Η φιλανδική παράδοση αναφέρει πως ο Άγιος Βασίλης, μόλις επισκέπτεται την Φιλανδία, αφήνει στην άκρη το έλκηθρό του και καβαλάει τον Ούκο, μια κατσίκα φτιαγμένη από άχυρα!

•Οι έρευνες των επιστημόνων δεν σταματούν εδώ. Έτσι λοιπόν, αν κάθε παιδί λαμβάνει ένα δώρο βάρους 1 κιλού, τότε το έλκηθρο θα πρέπει να κουβαλά 321.300 τόνους-χωρίς να υπολογίσουμε το βάρος του Άγιου Βασίλη και των αμέτρητων μπισκότων που θα καταναλώσει εκείνο το βράδυ από το κέρασμα που του έχουν αφήσει τα παιδιά κάτω από το δέντρο… Λέγεται δε, πως ο κάθε τάρανδος μπορεί να μεταφέρει το πολύ μέχρι 150 κιλά. Επομένως, στην πραγματικότητα το έλκηθρο του Άγιου Βασίλη, θα πρέπει να σέρνουν…214.200 τάρανδοι, προκειμένου να φθάσουν τα δώρα όλων των παιδιών στην ώρα τους!