Γ.Προβόπουλος: Πέντε συστάσεις στις τράπεζες – Επιστροφή στην ανάπτυξη το 2014

Τους κινδύνους που ενέχει για τις προοπτικές της οικονομίας το 2014 η όξυνση του πολιτικού κλίματος, υπογραμμίζει, μεταξύ άλλων, η Τράπεζα της Ελλάδος στην Ενδιάμεση Έκθεσή της για τη Νομισματική Πολιτική 2013, η οποία υποβλήθηκε στον πρόεδρο της Βουλής και το Υπουργικό Συμβούλιο.

Σύμφωνα με την ΤτΕ, η επαλήθευση των θετικών προοπτικών για το 2014 αλλά και η πορεία της οικονομίας στο μέλλον

Όπως εκτιμά, σημαντικό πρόβλημα δημιουργείται από το πολιτικό κλίμα, το οποίο παρουσιάζει στοιχεία πόλωσης και αντιπαραθέσεων, σε μια περίοδο μάλιστα που απαιτείται το αντίθετο: η σύμπλευση κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων σε μια εθνική πολιτική για την έξοδο από την κρίση και για την ανάπτυξη.

Είναι συνεπώς, προσθέτει η Τράπεζα, βάσιμο να δημιουργούνται ανησυχίες ότι το 2014, έτος εκλογικών αναμετρήσεων για το Ευρωκοινοβούλιο και την τοπική αυτοδιοίκηση, η πολιτική αντιπαράθεση μπορεί να οξυνθεί περαιτέρω, η πόλωση να κορυφωθεί και ο συγκερασμός απόψεων, που είναι προϋπόθεση για μια εθνική πολιτική, να γίνει ακόμη δυσχερέστερος.

Αν συμβεί αυτό η ΤτΕ εκτιμά η αβεβαιότητα θα ενταθεί και θα αποδυναμωθούν τα στοιχεία που στηρίζουν σήμερα θετικές προβλέψεις για το 2014.

«Μέσα σ’ αυτό το κλίμα έχει καθοριστική σημασία, στην παρούσα φάση, να παραμείνει η οικονομική πολιτική προσηλωμένη στην πραγματοποίηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων», σημειώνεται στην έκθεση και τονίζεται ότι «για να παγιωθεί οριστικά η εμπιστοσύνη και για να δοθεί ώθηση στην ανάκαμψη, πρέπει να ολοκληρωθούν επιτυχώς οι επικείμενες διαπραγματεύσεις με τους εταίρους για τη διευθέτηση του θέματος του δημόσιου χρέους, με βάση την απόφαση του Eurogroup της 26ης και 27ης Νοεμβρίου 2012».

Εταιρικά ομόλογα για ρευστότητα επιχειρήσεων

Ο κ. Προβόπουλος, αναγνωρίζοντας τα υφιστάμενα προβλήματα ρευστότητας, καλεί τις επιχειρήσεις να αναζητήσουν κεφάλαια από άλλα χρηματοοικονομικά εργαλεία και να μην περιμένουν μόνο από τον τραπεζικό δανεισμό.

Προτείνει τη στροφή σε ομολογιακές εκδόσεις από τις μεγάλες επιχειρήσεις, ενώ ιδιαίτερα σημαντική είναι η πρότασή του για την τροποποίηση του θεσμικού πλαισίου, ώστε να αντλούν ρευστότητα μέσω εταιρικών ομολόγων και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Παράλληλα, σε ό,τι αφορά τις εισηγμένες αναφέρει πως θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τη δυσκολία τραπεζικής χρηματοδότησης με αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου.

Ο κ. Προβόπουλος σημειώνει πως οι εταιρείες πρέπει να αξιοποιήσουν σε μέγιστο βαθμό τα ευρωπαϊκά κονδύλια αλλά και τα δάνεια από την ΕΤΕπ, σημειώνοντας μάλιστα πως η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων θα χορηγήσει το 2014 κεφάλαια ύψους 805 εκατ. ευρώ προς τις ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ – 5 ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΣΤΙΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ

Σε ό,τι αφορά το ρόλο των τραπεζών, στη φάση κατά την οποία η οικονομία επανέρχεται σταδιακά στην ανάκαμψη, ο κεντρικός τραπεζίτης σημειώνει πως το τραπεζικό σύστημα έχει αναδιαταχθεί και ανακεφαλαιοποιηθεί και μέσα από τη διαδικασία αυτή έχει μείνει ένας μικρότερος αριθμός μεγαλύτερων και υγιέστερων τραπεζών, που μπορούν και πρέπει να παίξουν καταλυτικό ρόλο στην αναδιάρθρωση και των υπόλοιπων κλάδων της οικονομίας.

Συστήνει στις τράπεζες τη στοχευμένη διοχέτευση χρηματοδοτικών πόρων σε υγιείς κλάδους και επιχειρήσεις, ώστε να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητά τους και να στηριχθεί το νέο, εξωστρεφές παραγωγικό μοντέλο της οικονομίας. Παράλληλα, οι τράπεζες πρέπει να ενθαρρύνουν επιχειρηματικές συνεργασίες που θα οδηγήσουν σε πιο ισχυρές και ανταγωνιστικές μονάδες.

Ακόμη ο κ. Προβόπουλος συστήνει στις τράπεζες να συγκροτήσουν τις υποδιευθύνσεις διαχείρισης των προβληματικών δανείων, οι οποίες θα ανιχνεύουν και θα εντοπίζουν μέσα στα χαρτοφυλάκιά τους δάνεια τα οποία μπορεί να εξελιχθούν σε «κόκκινα» και να εφαρμόζουν μια δυναμική αξιολόγηση της πιστοληπτικής κατάστασης των δανειοληπτών.

Επίσης, θεωρεί ότι οι τράπεζες πρέπει να συνεργαστούν μεταξύ τους και να διαχειρισθούν από κοινού προβληματικά δάνεια κοινών πελατών τους, αλλά και να εντείνουν τις προσπάθειες εξωδικαστικών διευθετήσεων.

ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟ 2014

Επιστροφή της Ελλάδας σε θετικό ρυθμό ανάπτυξης αλλά και ακόμα μία νέα αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων στις τράπεζες για το 2014 προβλέπει στην ετήσια έκθεσή του ο διοικητής της ΤτΕ, Γιώργος Προβόπουλος.

Aπαραίτητη προϋπόθεση για αυτό, η υλοποίηση των μεγάλων διαρθρωτικών αλλαγών και μεταρρυθμίσεων καθώς και η εφαρμογή του προγράμματος προσαρμογής.

Η επιστροφή σε θετικό ρυθμό ανάπτυξης θα στηριχθεί στις εξαγωγές, στον τουρισμό, στην άνοδο των επενδύσεων στον κατασκευαστικό τομέα, στην ταχύτερη απορρόφηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων και την επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων.

Ο διοικητής της ΤτΕ επισημaαίνει ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να επικεντρωθεί στη διεύρυνση της φορολογικής βάσης.

Όπως αναλύεται στην Έκθεση, θα πρέπει η Ελλάδα:

― να συνεχίσει απαρέγκλιτα το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής, να επιτύχει τους στόχους που έχουν τεθεί και να εξασφαλίσει βιώσιμα και διευρυνόμενα πρωτογενή πλεονάσματα

― να επιταχύνει με διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις τις διαδικασίες αναδιάρθρωσης της οικονομίας με στόχο τη μεταφορά επενδυτικών πόρων και θέσεων εργασίας προς τομείς διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών, την αλλαγή δηλαδή του αναπτυξιακού προτύπου.

Η Τράπεζα της Ελλάδος επαναλαμβάνει ότι το μείγμα πολιτικής που εφαρμόστηκε ήταν λάθος καθώς «η δημοσιονομική προσαρμογή βασίστηκε σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι έπρεπε σε αύξηση της φορολογίας, η οποία οδήγησε σε σημαντική επιβάρυνση των φορολογουμένων και σε μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος. Η Τράπεζα της Ελλάδος είχε εξ αρχής υποστηρίξει ότι η δημοσιονομική προσαρμογή θα έπρεπε να επικεντρωθεί στη μείωση των δαπανών και να επιδιώξει αύξηση των εσόδων με διεύρυνση της φορολογικής βάσης και περιορισμό της φοροδιαφυγής».

Τονίζει μάλιστα ότι «απαραίτητη όμως προϋπόθεση για την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων είναι η περαιτέρω διεύρυνση της φορολογικής βάσης, η οποία θα πρέπει να προέλθει κυρίως από την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και όχι την επιβολή νέων φόρων ή τη συνεχή αύξηση της φορολογικής επιβάρυνσης των ήδη φορολογουμένων». Αν υπάρξει πρόοδος προς αυτή την κατεύθυνση, διευρύνονται οι δυνατότητες να μειωθεί η φορολογική επιβάρυνση των ήδη φορολογουμένων που έχει αυξηθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια.

Γι’ αυτό το λόγο δίνεται έμφαση στην ανάγκη να προχωρήσει ο εξορθολογισμός του δημόσιου τομέα αλλά και στην επιτάχυνση της διαδικασίας των αποκρατικοποιήσεων, προκειμένου να καλυφθούν οι αποκλίσεις του 2013 και να τονωθεί το επιχειρηματικό κλίμα.

Η Τράπεζα της Ελλάδος σημειώνει την τεράστια πρόοδο που έχει συντελεστεί στον τραπεζικό τομέα αλλά τονίζει ότι «βραχυχρόνια, οι χορηγήσεις νέων δανείων παραμένουν πολύ περιορισμένες καθώς υπάρχουν ακόμη πολλοί παράγοντες που επιδρούν αρνητικά στην πιστοδοτική ικανότητα των τραπεζών. Ένας από τους πιο σημαντικούς είναι η συσσώρευση δανείων σε καθυστέρηση», Τα δάνεια σε καθυστέρηση εξάλλου δημιουργούν το ενδεχόμενο μελλοντικών απομειώσεων της κεφαλαιακής βάσης των τραπεζών και συντηρούν την ανάγκη δέσμευσης κεφαλαίων για σχηματισμό υψηλών προβλέψεων, υποστηρίζει ενώ ταυτόχρονα, η ζήτηση χρηματοδότησης παραμένει αδύναμη.

Για να εξομαλυνθεί η κατάσταση θα πρέπει α) να βελτιωθεί το κλίμα, β) να υπάρξουν
πρωτοβουλίες των τραπεζών για τη διαχείριση μη εξυπηρετούμενων δανείων, θέμα για το οποίο εκτιμάται ότι «υπάρχουν σημαντικά περιθώρια βελτίωσης στις μέχρι σήμερα ακολουθούμενες πολιτικές των τραπεζών».

Για να στηριχθεί η οικονομική ανάκαμψη, η ροή δανειακών κεφαλαίων μέσω των τραπεζών προς την πραγματική οικονομία θα πρέπει βραχυπρόθεσμα να συμπληρωθεί με εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης, όπως είναι οι εξής:

Πρώτον, δανεισμός από τις αγορές εταιρικών ομολόγων. Η αναθεώρηση του νομικού πλαισίου που διέπει τα ομολογιακά δάνεια στην Ελλάδα θα μπορούσε να δώσει ώθηση στη δημιουργία μιας εγχώριας αγοράς εταιρικών ομολόγων για μικρότερες εταιρίες με περιορισμένη πρόσβαση στις διεθνείς αγορές.

Δεύτερον, αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου. Καθώς η εμπιστοσύνη των επενδυτών στις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας θα ενισχύεται, οι εγχώριες εταιρίες θα αποκτούν μεγαλύτερη πρόσβαση στις αγορές για χρηματοδότηση.

Τρίτον, πόροι από τα Διαρθρωτικά Ταμεία της ΕΕ. Την περίοδο 2000-2008, οι ελληνικές επιχειρήσεις απορρόφησαν πόρους της τάξεως του 1,6% του ΑΕΠ ετησίως για χρηματοδότηση επενδύσεων. Το 2013, οι πόροι από τα Διαρθρωτικά Ταμεία της ΕΕ υπολογίζονται σε 4,2 δισεκ. ευρώ (2,3% του ΑΕΠ).

Τέταρτον, πόροι από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ). Το 2013-14, η ΕΤΕπ προβλέπεται να συγχρηματοδοτήσει μέσω εμπορικών τραπεζών δάνεια προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις ύψους 1,4 δισ. ευρώ. Σύμφωνα με εκτιμήσεις των εμπορικών τραπεζών, έως το τέλος του έτους θα έχουν χορηγηθεί δάνεια συνολικού ύψους 635 εκατ. ευρώ προς μικρομεσαίες επιχειρήσεις και μέσα στο 2014 υπολογίζεται ότι θα δοθούν και τα υπόλοιπα 805 εκατ. ευρώ.

Η τράπεζα της Ελλάδος καλεί τις τράπεζες να παρέχουν νέες πιστώσεις σε δυναμικές επιχειρήσεις με υψηλό βαθμό εξωστρέφειας και προοπτικές ανάπτυξης (π.χ. επιχειρήσεις στους κλάδους των υποδομών, τροφίμων, ενέργειας, τεχνολογίας, υγείας, τουρισμού). «Με βάση αυτή τη στόχευση, θα πρέπει να επιδιώκεται και η ενδυνάμωση των επιχειρήσεων μέσω συνενώσεων και μάλιστα, όπου είναι εφικτό, και με στήριξη από τις εμπλεκόμενες τράπεζες».

Τέλος η ΤτΕ σημειώνει ότι θα προχωρήσουν τα stress Test με βάση τα αποτελέσματα της BlackRock Solutions και σημειώνει ότι, σε περίπτωση που θα απαιτηθεί κεφαλαιακή ενίσχυση βάσει των αποτελεσμάτων της άσκησης, το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας διαθέτει ήδη ένα ικανοποιητικό απόθεμα μεγαλύτερο των 8 δισ. ευρώ. Παράλληλα, έχει ζητηθεί από τις τράπεζες η υποβολή σχεδίων χρηματοδότησης (funding plans) σε τριμηνιαία βάση, τα οποία θα αξιολογούνται για την επάρκειά τους από την Τράπεζα της Ελλάδος. Μέσω των σχεδίων αυτών, οι τράπεζες περιγράφουν τις ενέργειές τους προκειμένου να διευρύνουν τις πηγές από τις οποίες αντλούν ρευστότητα, ώστε σταδιακά να απεξαρτηθούν από τη χρηματοδότηση του Ευρωσυστήματος.

Original article: Γ.Προβόπουλος: Πέντε συστάσεις στις τράπεζες – Επιστροφή στην ανάπτυξη το 2014.