EUROBANK: Δεν αναμένει δυσάρεστες εκπλήξεις από την αξιολόγηση της τρόικας – Κανονικά η δόση

Η θετική αξιολόγηση από την τρόικα απαιτεί άμεση λήψη αποφάσεων και αποφυγή της τάσης αναβλητικότητας από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης σημειώνει η Eurobank στην τακτική της έκδοση “7 ημέρες οικονομία”.

Όπως επισημαίνει η Eurobank, η αξιολόγηση της εφαρμογής του 2ου Προγράμματος Σταθεροποίησης της Ελληνικής Οικονομίας έχει ήδη ξεκινήσει

από την προηγούμενη εβδομάδα. Η θετική αξιολόγηση της εφαρμογής του προγράμματος από την τρόικα θα επιτρέψει την αποδέσμευση συνολικά €8,8 δισ. (2,8+6,0) μέχρι το τέλος Απριλίου 2013 .

Η πρόοδος της αξιολόγησης μέχρι στιγμής δεν είναι σημαντική εξαιτίας των προβλημάτων που εμφανίζονται στην εφαρμογή του προγράμματος «κινητικότητας» των δημοσίων υπαλλήλων και της αναμόρφωσης του φορολογικού συστήματος (αναμόρφωση φοροεισπρακτικού μηχανισμού, αλλαγές στον τρόπο φορολόγησης των ακινήτων, αλλαγή κλίμακας ΦΠΑ στην εστίαση, κτλ) καθώς και στα κενά που εμφανίζει η δημοσιονομική απεικόνιση των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και του ΕΟΠΥΥ.

Οι μέχρι τώρα επαφές ανάμεσα στην τρόικα και στους Υπουργούς δεν έχουν αποδώσει συγκεκριμένα αποτελέσματα. Η Eurobank δεν αναμένει κάποιες δυσάρεστες εκπλήξεις από την σημερινή συνάντηση του Πρωθυπουργού με την τρόικα. Αντίθετα, αναμένει ότι ο πρωθυπουργός Α. Σαμαράς θα φθάσει στο Συμβούλιο Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης την Πέμπτη 14 Μαρτίου έχοντας ολοκληρώσει θετικά τις διαπραγματεύσεις με την τρόικα.

Η τράπεζα θεωρεί ότι η θετική αξιολόγηση από την τρόικα αποτελεί μονόδρομο για την κυβέρνηση και τη χώρα και αναγκαία προϋπόθεση για την βελτίωση της αξιοπιστίας της χώρας. Η προσπάθεια αναβολής λήψης ακόμη και δυσάρεστων (αλλά αναγκαίων) αποφάσεων δε θα βελτιώσει την κατάσταση αλλά θα απαιτήσει την λήψη επιπρόσθετων μέτρων στο μέλλον.

Τα περιθώρια αποδόσεων των 10-ετών ελληνικών ομολόγων έναντι των αντίστοιχων γερμανικών τίτλων έχουν ανακόψει την πτωτική τους πορεία την τελευταία περίοδο. Αν και μέρος αυτής της τάσης μπορεί να αποδοθεί στο αποτέλεσμα των Ιταλικών εκλογών και την αδυναμία συμφωνίας όσον αφορά την Κύπρο, η μη-ολοκλήρωση της αξιολόγησης από την τρόικα μέσα στις επόμενες ημέρες μπορεί να καταστήσει την Ελλάδα πάλι «ειδική περίπτωση» και να επαναφέρει στο προσκήνιο τις συζητήσεις για έξοδο από το ευρώ κτλ. Το αρνητικό παράδειγμα του 2012 δεν πρέπει να επαναληφθεί.

Η μείωση του ΑΕΠ κατά -5,7% το 4ο τρίμηνο του 2012 δεν αποτέλεσε έκπληξη αλλά η αύξηση των αποθεμάτων περιορίζει τα περιθώρια αισιοδοξίας για το 2013

Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία που ανακοίνωσε στις 11/03/2013 η ΕΛΣΤΑΤ, το ελληνικό ΑΕΠ σημείωσε πτώση -5,7% στο 4ο τρίμηνο του 2012 σε ετήσια βάση. Σημειώστε ότι από το 4ο τρίμηνο του 2008, η Ελλάδα συμπληρώνει 17 συνεχή τρίμηνα αρνητικών ρυθμών μεταβολής. Σε αυτό το πλαίσιο τα στοιχεία για του 4ο τρίμηνο δεν αποτέλεσαν έκπληξη.

Υπενθυμίζουμε ότι το ΑΕΠ μειώθηκε κατά -7,9% το 4ο τρίμηνο του 2011, κατά -6,7% το 1ο τρίμηνο του 2012, κατά -6,4% του ΑΕΠ το 2ο τρίμηνο του 2012 και κατά -6,7% το 3ο τρίμηνο του 2012. Αναλυτικότερα στο 4ο τρίμηνο, η τελική καταναλωτική δαπάνη μειώθηκε κατά -9,0% του ΑΕΠ ως αποτέλεσμα της συρρίκνωσης του διαθέσιμου εισοδήματος και του περιορισμού των δαπανών της Γενικής Κυβέρνησης.

Οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου μειώθηκαν κατά -10,3% του ΑΕΠ το 4ο τρίμηνο του 2012 αν και ο ρυθμός μείωσης των επενδύσεων επιβραδύνθηκε σημαντικά. Οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου παραμένουν σε σημαντικά αρνητικό επίπεδο για 20 συνεχόμενα τρίμηνα. Η συγκεκριμένη εξέλιξη δείχνει το αρνητικό επιχειρηματικό κλίμα στην ελληνική οικονομία.

Οι Ακαθάριστες Επενδύσεις κεφαλαίου (ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου + αποθέματα) είναι αυξημένες κατά 4,9% σε ετήσια βάση εξαιτίας της αύξησης των αποθεμάτων των επιχειρήσεων. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να μεταφραστεί είτε ως θετικές προσδοκίες των επιχειρήσεων για βελτίωση της οικονομικής δραστηριότητας και αύξησης της ζήτησης των προϊόντων τους είτε ως λανθασμένη επιλογή των επιχειρήσεων κατά τη διάρκεια του τρίτου τριμήνου του 2012 που οδήγησε στην αύξηση των αποθεμάτων τους και που αναμένεται να οδηγήσει σε αντίστοιχη περικοπή κατά τη διάρκεια του 2013. Αν και η μικρή βελτίωση των δεικτών εμπιστοσύνης τους τελευταίους μήνες αφήνει κάποια περιθώρια αισιοδοξίας και υποστηρίζει την πρώτη άποψη, υπάρχουν σημαντικά επιχειρήματα για την στήριξη και της δεύτερης άποψης.

Σύμφωνα τώρα, με τα ετήσια στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ για το 2012 ήταν -6,4%. Ο Προϋπολογισμός του 2013 προέβλεπε ύφεση -6,5% για το 2012. Η Έκθεση της Επιτροπής προέβλεπε ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ -6,0% το 2012. Θεωρούμε ότι ο στόχος μας για ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ -6.7% για το 2012 είναι ακόμη προσεγγίσιμος (μετά από τις όποιες (αν υπάρξουν) αναθεωρήσεις του ΑΕΠ.

Η ελληνική οικονομία ήδη διένυσε 5 έτη ύφεσης με το ΑΕΠ να έχει μειωθεί κατά -20% σωρευτικά από το 2008. Επιπλέον και ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ για το 2013 αναμένεται αρνητικός. Η επίσημη πρόβλεψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι για μείωση του ΑΕΠ -4,4% το 2013.

Η κυβέρνηση είναι αναγκαίο να ολοκληρώσει τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα του κρατικού μηχανισμού και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και συνεπώς να δημιουργήσει εκείνες τις προϋποθέσεις που θα επιτρέψουν το 2013 να είναι η τελευταία χρονιά με αρνητικό πρόσημο στο ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ.

Η σημαντική υστέρηση στα έσοδα Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2013 απαιτεί την αναδιάταξη του φοροεισπρακτικού μηχανισμού

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Κεντρικής Κυβέρνησης για την περίοδο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2013, το ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού σε τροποποιημένη ταμειακή βάση ήταν ελλειμματικό κατά €0,8 δισ., αυξημένο σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο κατά 64,2%. Σε σχέση με τον αντίστοιχο στόχο του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος Δημοσιονομικής Στρατηγικής (ΜΠΔΣ2013-16) το ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ήταν μειωμένο κατά -69,1%. Η συνεχιζόμενη (για δεύτερο μήνα) μείωση των εσόδων δεν επέτρεψε την διατήρηση του θετικού πρόσημου στο δημοσιονομικό ισοζύγιο της χώρας. Η παραπάνω εξέλιξη σίγουρα δεν αποτελεί θετική είδηση. Η κατάσταση μάλιστα θα μπορούσε να είναι πολύ χειρότερη αν η κυβέρνηση δεν χρησιμοποιούσε την πρακτική της μείωσης των επιστροφών φόρων, δαπανών του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) και πρωτογενών δαπανών για να διατηρήσει στο έλλειμμα στα €0,8 δισ.

Το πρωτογενές ισοζύγιο της κεντρικής κυβέρνησης για την περίοδο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2013 ήταν πλεονασματικό και διαμορφώθηκε στα €0,5 δις αυξημένο κατά 25,8% σε ετήσια βάση και μειωμένο κατά -134,2% σε σχέση με τον αντίστοιχο στόχο του ΜΠΔΣ 2013-16. Σημειώστε εδώ ότι την περίοδο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2012 το πρωτογενές πλεόνασμα της Κεντρικής Κυβέρνησης ήταν €0,04 δισ. ενώ και ο αντίστοιχος στόχος του ΜΠΔΣ2013-16 ήταν για έλλειμμα €1,4 δισ.

Πιο αναλυτικά, τα καθαρά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2013 ανήλθαν σε €7,7 δισ. μειωμένα κατά -4,2% σε ετήσια βάση. Σε σύγκριση με τον αντίστοιχο στόχο του ΜΠΔΣ2013-16 τα καθαρά έσοδα εμφανίζονται ελαφρά αυξημένα κατά 2,8%. Οι επιστροφές φόρων για τον Ιανουάριο του 2013 ήταν μειωμένες τόσο σε ετήσια βάση κατά -72,0% όσο και σε σχέση με τον αντίστοιχο μηνιαίο στόχο του ΜΠΔΣ2013-16 κατά -80,4%.

Αν υποθέσουμε ότι οι επιστροφές φόρων παρέμεναν στα περσινά επίπεδα τότε η μείωση στα καθαρά έσοδα θα ήταν -7,1% σε ετήσια βάση. Αν υποθέσουμε ότι οι επιστροφές φόρων ήταν ίσες με τον στόχο ΜΠΔΣ2013-16 τότε η μείωση των καθαρών εσόδων θα ανερχόταν σε -9,3% σε ετήσια βάση. Όπως έχουμε γράψει και στο παρελθόν η συγκεκριμένη πρακτική μόνο προσωρινά οφέλη έχει. Οι μειωμένες επιστροφές τόκων τους δύο πρώτους μήνες του έτους απλά αυξάνουν το ποσό που πρέπει να επιστραφεί τους υπόλοιπους δέκα μήνες.

Σύμφωνα με την σχετική ανακοίνωση του Υπουργείου Οικονομικών, την περίοδο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2013, τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος, τα έσοδα από τους φόρους περιουσίας είναι αυξημένα σε ετήσια βάση κατά 18,7% και 33,1% αντίστοιχα. Αντίθετα, μείωση παρουσιάζεται στα έσοδα από τον ΦΠΑ (-8,1%) και από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης των ενεργειακών προϊόντων (-3,9%). Οι συγκεκριμένες μειώσεις αποδίδονται κυρίως στη μείωση της οικονομικής δραστηριότητας αλλά και των αδυναμιών του φοροεισπρακτικού μηχανισμού. Τα έσοδα του ΠΔΕ μειώθηκαν κατά -25,8% σε ετήσια βάση. Αυξήθηκαν κατά 105,6% σε σχέση με τον αντίστοιχο στόχο του ΜΠΔΣ 2013-16 εξαιτίας των αυξημένων εισροών από την Ε.Ε. για αιτήσεις πληρωμών που είχαν υποβληθεί στο τέλος του 2012.

Από την άλλη πλευρά, οι δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2013 ανήλθαν σε €9,1 δισ. μειωμένες κατά -4,4% σε ετήσια βάση και -8,3% σε σχέση με τον αντίστοιχο στόχο του ΜΠΔΣ 2013-16. Αντίστοιχα, οι πρωτογενείς δαπάνες για την περίοδο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2013 ήταν €7,7 δισ. μειωμένες κατά -10,4% σε ετήσια βάση αλλά και -9,0% σε σχέση με τον αντίστοιχο μηνιαίο στόχο του ΜΠΔΣ2013-16.

Στην ανακοίνωση του Υπουργείου Οικονομικών δεν υπάρχουν αναλυτικά στοιχεία Οι δαπάνες για τόκους ήταν αυξημένες κατά 47,9% σε ετήσια βάση εξαιτίας του ότι οι τόκοι των νέων ομολόγων που εκδόθηκαν μετά τον Μάρτιο του 2012 πληρώνονται κάθε Φεβρουάριο ξεκινώντας από τον Φεβρουάριο του 2013. Με άλλά λόγια οι δαπάνες για τόκους των επόμενων μηνών (και του Ιανουαρίου) περιλαμβάνουν τους τόκους των ομολόγων που δεν εντάχθηκαν στην διαδικασία του Προγράμματος Ανταλλαγής των Ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου (Μάρτιος 2012). Οι δαπάνες για τόκους της περιόδου Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2013 εμφανίζουν πολύ μικρή μείωση (-0,2%) σε σχέση με τον αντίστοιχο στόχο του ΜΠΔΣ2013-16.

Οι δαπάνες του ΠΔΕ αυξήθηκαν κατά 46,1% σε ετήσια βάση. Σε απόλυτα νούμερα η συγκεκριμένη αύξηση αντιστοιχεί μόλις σε €88 εκατομμύρια. Οι δαπάνες του ΠΔΕ μειώθηκαν κατά -53,5% σε σχέση με τον αντίστοιχο στόχο του ΜΠΔΣ2013-16. Ουσιαστικά εδώ έχουμε μια ακόμη επανάληψη της συνηθισμένης πρακτικής μείωσης των δαπανών του ΠΔΕ. Σίγουρα η συνέχιση της συγκεκριμένης πρακτικής δυσχεραίνει τις συνθήκες ρευστότητας στην ελληνική οικονομία.

Σύμφωνα με το ΜΠΔΣ 2013-16 έλλειμμα Γενικής Κυβέρνησης (κατά ESA95) του 2013 εκτιμάται στο -4,3% του ΑΕΠ ενώ το πρωτογενές έλλειμμα εκτιμάται στο 0,3% του ΑΕΠ. Σημειώνουμε εδώ ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην πρόσφατη έκθεσή της εκτιμά ότι ο ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ για το 2013 θα είναι -4,4% ενώ το πρωτογενές έλλειμμα εκτιμάται στο 0,0%. Θεωρούμε όποια πρόβλεψη σχετικά με την επίτευξη των στόχων του 2013 ως παρακινδυνευμένη με βάση μόνο τα διαθέσιμα στοιχεία της περιόδου Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου 2013. Το κρίσιμο μέγεθος όμως για την επόμενη περίοδο είναι τα έσοδα του προϋπολογισμού. Αν η μείωση συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες τότε η επίτευξη των στόχων θα τεθεί σε σοβαρό κίνδυνο. Οποιαδήποτε τεχνική μείωση του ελλείμματος από μήνα σε μήνα δε θα μπορέσει να αποκρύψει την υστέρηση των εσόδων. Επίσης, η υστέρηση των εσόδων δεν μπορεί να καλυφθεί με την επιβολή νέων φορολογικών μέτρων αφού η φοροδοτική ικανότητα του πολίτη έχει πλέον εξαντληθεί. Αντίθετα μια τέτοια πρακτική θα μειώσει ακόμη περισσότερο το διαθέσιμο εισόδημα και συνεπώς και την οικονομική δραστηριότητα.

Οι διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που αφορούν την αναδιάταξη του φοροεισπρακτικού μηχανισμού αποτελούν έναν από τους βασικούς τομείς υστέρησης σε σχέση με τους στόχους του επικαιροποιημένου 2ου Προγράμματος Σταθεροποίησης της Ελληνικής Οικονομίας (Ιανουάριος 2013). Αναμένουμε ότι η κυβέρνηση θα στρέψει το ενδιαφέρον της στην αύξηση των φορολογικών εσόδων μέσω της βελτίωσης του φοροεισπρακτικού και ελεγκτικού μηχανισμού.