Πιέζουν οι βαρόνοι του πετρελαίου για την ΑΟΖ

Γράφει ο ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΑΠΟΥΤΣΗΣ

Η δυναμική των γεωστρατηγικών εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο θα υποχρεώσει την κυβέρνηση να πάρει σημαντικές αποφάσεις στον ενεργειακό τομέα, προστατεύοντας ζωτικά εθνικά συμφέροντα. Όμως, για να υπάρξει «περιχαράκωση» του υποθαλάσσιου ορυκτού πλούτου της χώρας, θα πρέπει να ανακηρυχτεί η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη.
Στη σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών που στηρίζουν την κυβέρνηση ο πρωθυπουργός υποστήριξε ότι η κυβέρνηση πρέπει να ακολουθήσει «σκληρή γραμμή», ώστε να διασφαλιστεί η αξιοποίηση του ορυκτού μας πλούτου.
Πρόκειται ασφαλώς για πολύ σοβαρό

θέμα. Οι αποφάσεις του πρωθυπουργού μπορεί να έχουν καθοριστική σημασία για το μέλλον της Ελλάδας. Ενδεχομένως να καθορίσουν όχι μόνο το πολιτικό μέλλον του Αντώνη Σαμαρά, αλλά και τη θέση του στην ελληνική Ιστορία είτε πολύ θετικά, είτε πολύ αρνητικά.
Η κυβέρνηση, σύμφωνα με πληροφορίες, προτίθεται άμεσα να καταθέσει στον ΟΗΕ τις συντεταγμένες της ελληνικής ΑΟΖ. Πρόκειται για μια πολύ ενδιαφέρουσα ελληνική πρωτοβουλία (εφόσον επιβεβαιωθούν οι σχετικές πληροφορίες), αφού συνιστά έμμεση ή και άμεση διασύνδεση των ελληνοτουρκικών σχέσεων με τα πιθανολογούμενα υποθαλάσσια ενεργειακά αποθέματα και με τη διαχείριση των ενεργειακών πηγών. Δηλαδή, στο πακέτο των ελληνοτουρκικών προβλημάτων προστίθεται και ένα ακόμη και μάλιστα με ειδικό βάρος, αυτό της ενέργειας.
Πηγές από το Μέγαρο Μαξίμου υποστηρίζουν ότι μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες πιέζουν για την ανακήρυξη της ΑΟΖ, διότι πρέπει να προχωρήσουν οι διαγωνισμοί και οι σχετικές συμφωνίες για υποθαλάσσιες έρευνες και ότι αυτές οι εταιρείες –πολυεθνικοί κολοσσοί– έχουν ήδη απλώσει τον προστατευτικό τους μανδύα και καλύπτουν την Ελλάδα έναντι των τουρκικών αντιδράσεων και των διπλωματικών και άλλων πρωτοβουλιών της Άγκυρας.
Μάλιστα, οι σύμβουλοι του πρωθυπουργού, που είναι υπέρ της ανακήρυξης της ΑΟΖ, εκτιμούν ότι αν η Ελλάδα μείνει άπραγη εξαιτίας πιθανών τουρκικών αντιδράσεων, ελλοχεύει ο κίνδυνος να δημιουργηθεί ένα status quo απώλειας κυριαρχικών δικαιωμάτων στο Αιγαίο. Οι συντεταγμένες που προτίθεται να καταθέσει η Ελλάδα στον ΟΗΕ, για τη μονομερή ανακήρυξη της ΑΟΖ, οριοθετούν τις ελληνικές διεκδικήσεις σε μια ευρύτατη θαλάσσια περιοχή του Αιγαίου και της Ανατολικής Μεσογείου, με βάση το Δίκαιο της θάλασσας του 1982 και με τη μέθοδο της μέσης γραμμής, που, όμως, απορρίπτει διαρρήδην (κατηγορηματικά) η Τουρκία.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, κ. Αχμέτ Νταβούτογλου, σε δηλώσεις του για το θέμα της ΑΟΖ είπε ότι «πρέπει να αποφεύγονται οι μονόπλευρες κινήσεις, που μπορεί να έχουν ως αποτέλεσμα να απαντήσει η Τουρκία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται».
Να διευκρινίσουμε ότι άλλο πράγμα είναι η ανακήρυξη της ΑΟΖ, που μπορεί να γίνει μονομερώς από τα κράτη που έχουν υπογράψει και έχουν αποδεχτεί το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982 (135 κράτη-μέλη του ΟΗΕ, με την Ελλάδα να φιλοδοξεί να γίνει το 136ο) και άλλο θέμα είναι η οριοθέτηση της ΑΟΖ που απαιτείται και η συμφωνία των ενδιαφερόμενων γειτονικών κρατών. Η Τουρκία όπως και οι ΗΠΑ δεν έχουν συνομολογήσει τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας (στο Montego Bay της Ιαμαϊκής, η οποία τέθηκε σε ισχύ τη 16η Νοεμβρίου 1994).

Οδυνηροί συμβιβασμοί
Αν η Τουρκία δεχτεί να ξεκινήσουν οι συνομιλίες για την ΑΟΖ, τότε η όποια συμφωνία θα είναι προφανώς αποτέλεσμα οδυνηρών συμβιβασμών και υποχωρήσεων. Αν, όμως, Ελλάδα και Τουρκία δεν συμφωνήσουν, τις διαφορές θα λύσει το Διεθνές Δικαστήριο, με κορυφαίο επίδικο θέμα το Καστελόριζο. Το σύμπλεγμα των 13 ελληνικών νησίδων στην περιοχή του Καστελόριζου είναι καθοριστικής στρατηγικής σημασίας για την οριοθέτηση της ελληνικής ΑΟΖ. Πρόκειται για μια διαδικασία χρονοβόρα και χωρίς εγγυήσεις ότι η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου θα είναι θετική για την Ελλάδα!
Παρ’ όλα αυτά, αρκετοί διπλωμάτες εκφράζουν σοβαρές επιφυλάξεις για την αναγκαιότητα της κατάθεσης τώρα των συντεταγμένων της ελληνικής ΑΟΖ στον ΟΗΕ και υποστηρίζουν ότι δεν έχουν μελετηθεί επαρκώς από την κυβέρνηση οι πιθανές αρνητικές συνέπειες. Και, μάλιστα, τη στιγμή που η Ελλάδα βρίσκεται στη δίνη μιας σοβαρής οικονομικής κρίσης, είναι κράτος περιορισμένης εθνικής κυριαρχίας, η ελληνική διπλωματία δεν έχει αξιοσημείωτη διεθνή παρουσία, ενώ οι Ένοπλες Δυνάμεις δεν είναι στο ζενίθ της επιχειρησιακής τους ικανότητας, λόγω δραματικών περικοπών στα εξοπλιστικά προγράμματα!
Η ύπαρξη αποδυναμωμένων παραγόντων ισχύος, όπως αυτών της οικονομίας και της στρατιωτικής ισχύος, καθώς και η μακροχρόνια γλωσσική, ιστορική, πολιτισμική, αξιακή και θεσμική αποδόμηση μιας χώρας συνιστούν τρωτά σημεία, όχι μόνο για τον διεθνή της ρόλο και τη διαπραγματευτική της ικανότητα, αλλά και για την αναζωπύρωση ξένων διεκδικήσεων σε βάρος των κυριαρχικών της δικαιωμάτων. Άραγε, τι σημαίνει εθνική κυριαρχία και ανεξαρτησία, όταν η χώρα βρίσκεται συνεχώς υπό τη Δαμόκλειο σπάθη της «επόμενης δόσης» και, συνεπώς, στο έλεος των δανειστών μας;

Οι συσχετισμοί
Απορίες γεννώνται, επίσης, για την επιλογή της κυβέρνησης να προσθέσει ένα ακόμα σοβαρό πρόβλημα στα ελληνοτουρκικά, που πιθανόν να δημιουργήσει επικίνδυνες αναταράξεις. Εκτός και αν, όπως επισημαίνουν έμπειροι διπλωμάτες, η κυβέρνηση έχει εξασφαλίσει την υποστήριξη της Γερμανίας, πέρα από τη θεωρούμενη ως βέβαιη υποστήριξη του Ισραήλ, οπότε αλλάζουν και οι συσχετισμοί ισχύος υπέρ της Ελλάδας. Πάντως, σύμφωνα με δήλωση Αμερικανού διπλωμάτη «οι ΗΠΑ τάσσονται εναντίον μονομερών ενεργειών από την πλευρά της ελληνικής κυβέρνησης στο ζήτημα της κατάθεσης συντεταγμένων στα Ηνωμένα Έθνη για τα εξωτερικά όρια της υφαλοκρηπίδας, καθώς και για τη μονομερή ανακήρυξη Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ)».
Μία από τις προτάσεις που μελετάται από τον πρωθυπουργό και τους συναρμόδιους υπουργούς Εξωτερικών, Δημήτρη Αβραμόπουλο, και Εθνικής Άμυνας, Π. Παναγιωτόπουλος, είναι και η ανακήρυξη και οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ της Ελλάδας της Κύπρου και του Ισραήλ.
«Αν εκμεταλλευτούμε τα νέα γεωστρατηγικά δεδομένα και προχωρήσουμε χωρίς ιδεοληψίες σε μια συνεργασία με την Ελλάδα και το Ισραήλ, η αναπτυξιακή προοπτική θα είναι τεράστια» δήλωσε ο υποψήφιος και μάλλον επόμενος πρόεδρος της Κύπρου, Νίκος Αναστασιάδης, αναφορικά με το φυσικό αέριο της Κυπριακής και ισραηλινής ΑΟΖ.
Επίσης, η κυβέρνηση του Ισραήλ έχει προτείνει την ενοποίηση των FIR και συνακόλουθα και των ΑΟΖ (αυτών που έχουν ανακηρυχθεί από Ισραήλ και Κύπρο και αυτής που σκοπεύει να ανακηρύξει η Ελλάδα) σε ό,τι αφορά την εναέρια επιτήρηση και προστασία των ΑΟΖ, ακόμη και με στρατιωτικά μέσα, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι απειλές που εκτοξεύει η Τουρκία.

Ε.Ε.: Παρέμβαση υπέρ των Σκοπίων
Ένα ογκούμενο κύμα πολιτικής υποστήριξης φαίνεται να εξασφαλίζει η κυβέρνηση των Σκοπίων για το θέμα της ονομασίας στο Ευρωκοινοβούλιο και από αρκετά κράτη-μέλη της Ε.Ε.
Το Ευρωκοινοβούλιο έχει ταχθεί υπέρ της έναρξης των διαδικασιών ένταξης της πΓΔΜ στην Ε.Ε., χωρίς να έχει επιλυθεί η εκκρεμότητα, που αφορά στην ονομασία του γειτονικού κράτους, αγνοώντας τις ελληνικές αιτιάσεις.
Ανοιχτά υπέρ των Σκοπιανών έχουν ταχθεί η Αυστρία, η Σλοβακία, η Σουηδία, η Ουγγαρία, η Εσθονία, η Λιθουανία, η Λετονία και η Βρετανία. Μάλιστα, ο πρόεδρος της Σλοβενίας πρόσφατα υποσχέθηκε στον Σκοπιανό ομόλογό του ότι τα Σκόπια μπορούν να υπολογίζουν πάντα στην υποστήριξή τους για την ένταξη της χώρας του στην Ε.Ε., χωρίς όρους και προϋποθέσεις.
Επίσης, έντονη είναι η κινητικότητα από τον επίτροπο για τη Διεύρυνση της Ε.Ε. Στέφαν Φούλε, που προσπαθεί να δώσει ευρωπαϊκή διάσταση στην ελληνοσκοπιανή εκκρεμότητα σχετικά με το θέμα της ονομασίας, ώστε να αρθούν τα εμπόδια και να ξεκινήσουν οι διαδικασίες ένταξης της FYROM στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μάλιστα, έχει ξεκινήσει μια πολύ ενδιαφέρουσα αλληλογραφία ανάμεσα στον Ευρωπαίο επίτροπο Στέφαν Φούλε και τον υπουργό Εξωτερικών Δημήτρη Αβραμόπουλο.
Απαντώντας σε ερωτήσεις σχετικά με την αλληλογραφία του Δημ. Αβραμόπουλου με τον επίτροπο για τη Διεύρυνση Στέφαν Φούλε, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, Γρ. Δελαβέκουρας, ανέφερε: «Στο πλαίσιο των τακτικών επαφών του υπουργού Εξωτερικών Δημήτρη Αβραμόπουλου με τον επίτροπο Φούλε έχει υπάρξει αλληλογραφία μεταξύ τους υπό το φως της δεδηλωμένης, και στα συμπεράσματα του συμβουλίου της ΕΕ τον Δεκέμβριο, επιθυμίας των κρατών-μελών της Ε.Ε. για την οριστική διευθέτηση του ζητήματος της ονομασίας της πΓΔΜ».
Στην πρόταση Φούλε, να πραγματοποιηθεί συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών των δύο κρατών, η ελληνική πλευρά δεν είναι αντίθετη. Ωστόσο, όπως διευκρίνισε ο ΥΠΕΞ Δ. Αβραμόπουλος, η ουσία της διαδικασίας των διαπραγματεύσεων γίνεται στο πλαίσιο του ΟΗΕ υπό τον κ. Νίμιτς, η οποία επανεργοποιήθηκε χάρη στην ελληνική πρωτοβουλία. Η διαπραγματευτική διαδικασία δεν σχετίζεται με οποιονδήποτε τρόπο με την Ε.Ε. και τα όργανά της, αλλά έχει διαμορφωθεί βάσει των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Βόμβες στο… Παρασκήνιο

• «Θα επιδιώξουμε να βρούμε συγκεκριμένους τρόπους ανακούφισης των ανδρών και των γυναικών των Ενόπλων Δυνάμεων –στρατιωτικού και πολιτικού προσωπικού– που έχουν πάρει δάνεια καταναλωτικά ή στεγαστικά από τις τράπεζες και αδυνατούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους. Γι’ αυτό αποφασίσαμε να συγκροτήσουμε άμεσα μια ομάδα εργασίας, η οποία πολύ γρήγορα θα μπορέσει να εξειδικεύσει τρόπους ανακούφισης αυτών των ανθρώπων» δήλωσε ο ΥΠΕΘΑ, Π. Παναγιωτόπουλος, μετά τη συνάντηση που είχε στο γραφείο του με το Προεδρείο της Ένωσης Ελληνικών Τραπεζών (ΕΕΤ). Σύμφωνα με πληροφορίες, μεταξύ των μέτρων που εξετάζονται είναι η καταβαλλόμενη δόση να μην υπερβαίνει ένα ποσοστό των καθαρών αποδοχών των δανειοληπτών. Και ακόμη, η μείωση του επιτοκίου δανεισμού και η αύξηση του χρόνου αποπληρωμής των δανείων, στεγαστικών και καταναλωτικών, που έχουν πάρει οι στρατιωτικοί και το πολιτικό προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων.
• Συνάντηση είχε ο υφυπουργός Εξωτερικών, Κωνσταντίνος Τσιάρας, με τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας και Πάσης Αφρικής Θεόδωρο Β’, με τον οποίο είχαν εκτενή συζήτηση για θέματα που αφορούν στο Πατριαρχείο, αλλά και το Αποστολικό Έργο που επιτελείται εκ μέρους του (φιλανθρωπικό, εκπαιδευτικό, περίθαλψη), μέσω και των Μητροπόλεων που έχει συστήσει στις περισσότερες αφρικανικές πρωτεύουσες. Κοινή ήταν η διαπίστωση της ανάγκης διατήρησης και διάδοσης της ελληνικής γλώσσας. Ακολούθησε ξενάγηση του υφυπουργού Εξωτερικών στο νέο μουσείο του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, το οποίο θα εγκαινιαστεί την προσεχή άνοιξη. Εν συνεχεία, ο κ. Τσιάρας συναντήθηκε με μέλη της Ομογένειας και επισκέφθηκε το Ελληνικό Τετράγωνο: τα ελληνικά σχολεία, το Γενικό Προξενείο και το γηροκομείο «Μάννα».
• Ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ, στρατηγός Μιχαήλ Κωσταράκος, επισκέφθηκε σχηματισμούς και μονάδες του Δ΄ Σώματος Στρατού στον Έβρο. Σκοπός της επίσκεψης ήταν η επικοινωνία με το προσωπικό και η ενημέρωση επί επιχειρησιακών θεμάτων. Ο Α/ΓΕΕΘΑ προσπάθησε να τονώσει το ηθικό των στρατιωτικών που βρίσκονται επί της ελληνοτουρκικής μεθορίου και αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα.