Η Lady G δηλώνει «παρών»: «Όποτε κλήθηκα να προσφέρω, ήμουν εκεί»

Το 2004, οι Ελληνες βγήκαμε στους δρόμους μεθυσμένοι από την κατάκτηση του ευρωπαϊκού πρωταθλήματος ποδοσφαίρου. Οι ίδιοι άνθρωποι, που ακόμα κι αν δεν τα φάγαμε όλοι μαζί, ψηφίζαμε μαζικά τις κυβερνήσεις που οδήγησαν τη χώρα στο αδιέξοδο της γενικής υποβάθμισης. Πριν από μια δεκαετία μετρούσαμε θριάμβους. Ποιος φταίει που τους αφήσαμε να ρημάξουν; Φταίει ο Ρεχάγκελ για την τωρινή ατίμωση του ελληνικού ποδοσφαίρου; Φταίει η Γιάννα, που μετά τους άψογους Αγώνες οι υποδομές εγκαταλείφθηκαν; Μπορεί να κατηγορηθεί για την οικονομική κατάρρευση της Ελλάδας;

Εσωσε την παρτίδα

Οι Ολυμπιακοί

κόστισαν αδρά. Σε μεγάλο βαθμό, διότι πολιτικογενείς έριδες σχετικές με το «ποιος» και το «πόσο» καθυστέρησαν το «πότε» των υποδομών. Αυτό δημιούργησε κακή διεθνή δημοσιότητα. Εκδιωχθείσα από το πόστο της μετά την ανάληψη των Αγώνων το 2000, η Γιάννα Αγγελοπούλου βρέθηκε να την εκλιπαρούν να γυρίσει για να σώσει την παρτίδα. Ο Σάμαρανκ αργότερα θα πει ότι η χώρα απείχε τότε τρεις μήνες από την απώλεια των Ολυμπιακών. Παρέλαβε διάλυση, έφτιαξε ηγετική ομάδα και γύρισε το παιχνίδι. Η καχυποψία του διεθνούς Τύπου παρέμεινε μέχρι τέλους. Εκεί, πατώντας στο παιχνίδι της εικόνας, οι ξένοι προμηθευτές σε τομείς όπως εκείνος της ασφάλειας, ξεσάλωσαν έναντι της ελληνικής κυβέρνησης.

Το καθαρό κόστος των Αγώνων είχε υπολογιστεί από την επιτροπή διεκδίκησης αρχικά στα 2 δισ. Ενδέχεται να πλησίασε τελικά τα 10 δισ. Ακόμα κι έτσι, το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού του έτους 2004 δεν υπερέβη το 7%. Από το τέλος των Αγώνων μέχρι την ώρα που ο Γιώργος Παπανδρέου μετέβη στο Καστελόριζο για το τηλεοπτικό διάγγελμα της υπαγωγής της χώρας σε καθεστώς οικονομικής υποτέλειας, το χρέος αυξήθηκε παραπάνω από 100 δισ., παντελώς άσχετα με το κόστος της διοργάνωσης. Το έλλειμμα του 2009 άγγιξε το 16%. Το 2004 η Ελλάδα ξεχρέωνε το εξωτερικό της χρέος με λιγότερα από 200 δισ. Σήμερα, το νούμερο αυτό προσεγγίζει –αν δεν ξεπερνά– τα 350 δισ.

Ειρωνική σύνδεση

Υπάρχει, προφανώς, μια ειρωνική σύνδεση μεταξύ του χρονικού σημείου, κατά το οποίο η κα Αγγελοπούλου εκλήθη να σώσει την ολυμπιακή τιμή και προετοιμασία της χώρας και της σημερινής περίστασης. Σαν να το έχει η μοίρα μας, το διακύβευμα κάθε φορά αφορά μιαν αποπομπή. Μοιάζει να έχει ριζώσει στο συλλογικό υποσυνείδητο της νεότερης Ελλάδας: Η ανησυχία τού ανήκειν. Διαχρονικά, την ανησυχία αυτή ερέθισαν, θεράπευσαν και υπηρέτησαν οι σημαντικές ανά τον χρόνο ηγεσίες της χώρας. Από την εποχή του Βενιζέλου και τη βρετανική του επιλογή, μέχρι το «ανήκομεν εις την Δύσιν» του Κωνσταντίνου Καραμανλή και το «ανήκομεν εις τους Ελληνες» του Ανδρέα Παπανδρέου. Ασθενείς ηγεσίες, από την άλλη, καταλήγουν σε ασθενείς επιλογές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η πορεία της ελληνικής δημοκρατίας εντός της ζώνης του κοινού νομίσματος. Μια επιλογή, που ποτέ δεν συνεπήρε ενθουσιωδώς την κα Αγγελοπούλου.

Η ροή πληροφορίας που καταφθάνει από τις ΗΠΑ και αφορά τη Γιάννα είναι κατάσπαρτη με τη λέξη «ηγεσία». Σε πρόσφατο άρθρο της στην «Huffington Post», που υπογράφει ως Ambassador Gianna Angelopoulos – Convening Sponsor, Clinton Global Initiative, αναφέρει το παράδειγμα του Αβραάμ Λίνκολν επ’ ευκαιρία της ομώνυμης κινηματογραφικής ταινίας του Στήβεν Σπήλμπεργκ και το συνδέει με τις αρετές και τα επιτεύγματα του ελληνικού λαού κατά τη νεότερη ιστορία του. Αναφέρεται, επίσης, στην περίοδο του πολέμου του 1940-1941 και στη μάχη της Κρήτης επικαλείται ιδανικά, θυμίζει την καμπάνια της για τις δημοτικές εκλογές του 1986 και τους σπόρους βασιλικού που είχε μοιράσει τότε. Ποιον σπόρο επιθυμεί να φυτέψει σήμερα;

Σενάρια και φήμες

Καθώς η χώρα παραμένει σε κατάσταση αστάθειας και αβεβαιότητας, το φάσμα μιας επιστροφής της «σιδηράς κυρίας» συνδέεται με γενικότερες εκτιμήσεις περί σχεδιασμάτων διεθνών κέντρων εξουσίας, που αφορούν στο μέλλον της χώρας σε συνάρτηση με το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της ευρωζώνης. Οπως υποστηρίζει ο καθηγητής οικονομικής γεωγραφίας και γεωπολιτικής του ΕΚΠΑ, κος Γιάννης Μάζης, είναι πιθανό οι ΗΠΑ να ευνοούνταν από μια οικονομική περιοχή Αθήνας-Λευκωσίας, παραγωγό φυσικού αερίου, συνδεδεμένη με το δολάριο ως εκτός ευρωζώνης. Παρασκηνιακά, από κομμάτι των ελληνικών ΜΜΕ αποδίδεται στη Γιάννα Αγγελοπούλου ο ρόλος ενός αμερικανικού «δούρειου ίππου». Φήμες την θέλουν έως και να βρίσκεται κοντά με το περιβάλλον του Γιώργου Παπανδρέου και να σχεδιάζουν μαζί μια πολιτική κίνηση. Να τρέφει, άραγε, η Γιάννα τέτοια όψιμη αυτοκτονική διάθεση; Να μην έχει ιδέα για το πόσο καταστροφική θα ήταν οποιαδήποτε σύνδεση του προσωπικού της brand με εκείνο του ΓΑΠ; Ποιους να συμφέρει ένας τέτοιος τραυματισμός της δημόσιας εικόνας της;

Μια σύμπραξή της με τον πρώην πρωθυπουργό, άλλωστε, θα την άφηνε έκθετη και ως προς την εικόνα που έως τώρα έχει δημιουργήσει εν σχέσει με τη διάθεσή της έναντι του ΣΥΡΙΖΑ. Η βαθιά εκτίμηση και η αγάπη που τρέφει προς τον γιο της, Παναγιώτη, του οποίου η αριστερή ροπή είναι καταγεγραμμένη και σαφής, αλλά και η αποστασιοποίησή της από οποιαδήποτε δημόσια υποστήριξη μνημονιακών πολιτικών και εκφραστών αυτών, έχει πλάσει ένα πεδίο εξάσκησης πρόσφορο για κάθε τολμηρή φαντασία. Βεβαίως, ορισμένα γεγονότα δεν επιδέχονται αμφισβήτησης. Η πάλαι ποτέ βουλευτής Α΄ Αθηνών της ΝΔ βρίσκεται σήμερα πλησιέστερα στον ΣΥΡΙΖΑ, παρά σε οποιοδήποτε άλλο πολιτικό κόμμα στην Ελλάδα.

«Φταίει ο καύσωνας»

Στις 19 Απριλίου η «Αυγή» δημοσιεύει σε πλαίσιο την είδηση για την απόδοση 12 υποτροφιών «από την Γ. Αγγελοπούλου» για τη συνάντηση του Clinton Global Initiative University. Σύμφωνα με περσινό δημοσίευμα της εφημερίδας «Δημοκρατία», ο «ιθύνων νους» του CGI είναι και ο πρόεδρος της εταιρείας συμβούλων που ήρθε στην Ελλάδα πριν από τις εκλογές για να προσφέρει τις υπηρεσίες του σε κόμμα που φωτογραφίζεται ως ο ΣΥΡΙΖΑ. Γίνεται ευθεία νύξη ότι πίσω από την κίνηση αυτή βρίσκεται η Γιάννα. Εκείνη απαντά άμεσα, λέγοντας, μεταξύ άλλων: «Διαβάζοντας το πρωτοσέλιδο δημοσίευμα της εφημερίδας σας, η μόνη σκέψη που μου έρχεται είναι ότι ίσως για τα ευφάνταστα αυτά σενάρια φταίει ο καύσωνας. Εύχομαι πάντως καλή πορεία στο εκδοτικό εγχείρημα όλων σας».

Οπως επισημαίνει, πάντως, αξιόπιστη πηγή από την αμερικανική πρωτεύουσα, ο άνθρωπος που «πήρε από το χέρι» τον Αλέξη Τσίπρα και τον καθοδήγησε στα κατατόπια της Ουάσινγκτον ήταν ο Nick Larigakis, επικεφαλής του ελληνικού και κυπριακού λόμπι διά του American Hellenic Institute. Πρόκειται περί επιστήθιου φίλου του William Antholis, διευθυντή του Brookings Institute, του βαρύνουσας σημασίας think-tank στο οποίο εκφώνησε ομιλία ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ. Ο Larigakis είναι άνθρωπος του περιβάλλοντος της Γιάννας από παλιά. Κατά τους Ολυμπιακούς της Αθήνας, είχε βρεθεί στη χώρα ως εθελοντής «υψηλού προφίλ» και η σχέση τους είναι φιλική.

Διαχρονικό loyalty

Βέβαια, οι μακροχρόνιοι δεσμοί που βασίζονται στην πιστότητα ενός διαχρονικού loyalty αποτελούν σήμα κατατεθέν της κυρίας Αγγελοπούλου. Πρόκειται για μια αντίληψη που εφαρμόζεται και στη σχέση της με τα στελέχη της. Υπήρξε, άλλωστε, υποδειγματική εργοδότης. Ακόμα και όταν το ζεύγος αποφάσισε να αποσυρθεί από τα μέσα, εν μέσω ενός ψυχρού καραμανλικού περιβάλλοντος, ο τρόπος με τον οποίο αποζημίωσε το προσωπικό των εταιρειών παραμένει μάλλον μοναδικός για τα δεδομένα της χώρας. Στη «χώρα» του ALTER, των απλήρωτων και των μαύρων, κάθε εργαζόμενος έλαβε πλήθος γενναίων πρόσθετων αποζημιώσεων. Εφαρμόστηκαν κοινωνικά κριτήρια και δόθηκαν επιπλέον ενισχύσεις. Στην περίπτωση του City 99.5, το κέρδος από την εκκαθάριση μοιράστηκε στους απολυμένους. Οσο κι αν ενοχλούν ορισμένους τα έντονα αστικά χαρακτηριστικά της, είναι ακριβώς αυτή η βαθιά βιωμένη αστική της ταυτότητα που ορίζει την προσωπικότητα της Γιάννας Αγγελοπούλου.

Για κάποιους αποτελεί κόκκινο πανί. Της προσάπτουν σπατάλες και κακοδιαχείριση την περίοδο του ΑΘΗΝΑ 2004. Σε ρεπορτάζ του STAR την εγκαλούν –αν και ουδείς τους ονομαστικά– τέσσερις βουλευτές της ΝΔ, οι Γεωργιάδης, Κοντογιάννης, Πιπιλή και Βαρβιτσιώτης, δύο του ΠΑΣΟΚ, οι Ντόλιος και Γρηγοράκος, ο Λαφαζάνης του ΣΥΡΙΖΑ, ο Γρηγόρης Ψαριανός της ΔΗΜΑΡ και ο Μελάς των ΑΝΕΛ. Το «δεξί εξτρέμ» του περιβάλλοντος Σαμαρά επίσης την έχει στο στόχαστρο, ενώ η σχέση της με τον Ευάγγελο Βενιζέλο παραμένει πικρή από την εποχή Σημίτη. Σημείωση: Ο πρώην πρωθυπουργός είχε αναγκαστεί να την επισκεφθεί στο σπίτι της, ώστε να της ζητήσει και από κοντά να αναλάβει εκ νέου τη διοργάνωση των αγώνων.

Δεν ξεχνιέται

Η Γιάννα Αγγελοπούλου δεν ξεχνάει και δεν ξεχνιέται. Επίσης, δεν ξεχνιούνται και οι 165.000 αιτήσεις εθελοντών της Ολυμπιάδας, τότε ακόμα σε μια χώρα με αμελητέα παράδοση στον εθελοντισμό. Ούτε τα ζηλευτά ποσοστά αποδοχής της σε δημοσκοπήσεις της εποχής. Ο πολιτικός κόσμος που απέβαλε τη Γιάννα μετά τη λήξη των αγώνων θυμάται πάντα την αίσθηση της απειλής, που ένα σύστημα αναπτύσσει, όταν βρίσκεται μπροστά σε νέο παίκτη και παράγοντα αλλαγής των ισορροπιών.

«Δεν φταίει ο ελληνικός λαός, αλλά η ηγεσία του», τονίζει τώρα σε συνέντευξή της στην αγγλική έκδοση του Εθνικού Κήρυκα της Ν. Υόρκης. «Είμαστε σε μία δύσκολη κατάσταση και η ευθύνη αρχίζει πλέον από τον καθένα μας. Εγώ δεν χρειάζομαι έναν τίτλο ή την ταμπέλα του πολιτικού για να υπηρετήσω την πατρίδα μου», συμπληρώνει. Ποια μορφή θα πάρει η δραστηριοποίησή της στη δημόσια ζωή, είναι δύσκολο να πει κανείς. Θα εμπλακεί ξανά στα media; Θα διαρρήξει τα στεγανά του πολιτικού πεδίου;

Οσοι διατείνονται ότι έχουν σαφείς απαντήσεις λησμονούν ότι ένα από τα σημαντικά χαρακτηριστικά της είναι η προσαρμογή των εκάστοτε σχεδιασμών της σε ρευστά περιβάλλοντα. Οτι πρόκειται για έναν άνθρωπο, που αξιολογεί διαρκώς τις μεταβολές των δεδομένων και απέχει από ιδεοληψίες και αυτοσκοπούς. Πολλά θα εξαρτηθούν από την αντοχή της κυβέρνησης και της κοινωνίας. Προς το παρόν, η Γιάννα Αγγελοπούλου καθιστά σαφές ότι δεν έχει παραιτηθεί από τον ρόλο που θεωρεί πως της ανήκει δικαιωματικά στη δημόσια ζωή του τόπου. Και ετοιμάζει προσεκτικά την επόμενή της κίνηση.

«Η Γιάννα έχτισε την καριέρα της, κάνοντας πράξη τις ιδέες της…»

Γράφει ο Bill Clinton σχετικά με το βιβλίο της: «Από την Κρήτη μέχρι την Αθήνα κι από τη Ζυρίχη μέχρι το Λονδίνο, η Γιάννα Αγγελοπούλου έχτισε την καριέρα της κάνοντας τις ιδέες της πράξη. Στο My Greek Drama, η Γιάννα αφηγείται τις επιτυχίες της – ως αφοσιωμένης δημοσίας λειτουργού και αφιερωμένης μητέρας στα τρία της παιδιά, ως σωτήρα των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Πρόκειται για έναν οδηγό για εκείνους που επιθυμούν να μεταμορφώσουν ζωές, οργανισμούς, ακόμα και έθνη».

Τόσο το επίπεδο, όσο και το βάθος των επαφών της στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι ζηλευτά. Ο υπερατλαντικός παράγοντας βλέπει στο πρόσωπό της αυτό το οποίο κατέκτησε κατά τη θητεία της ως διοργανώτρια των Αγώνων, κάτι που τελευταία φορά αποδόθηκε από ξένους ηγέτες στον Κωνσταντίνο Καραμανλή και που ο Αντώνης Σαμαράς πασχίζει να κερδίσει μέρα με τη μέρα: αξιοπιστία. Αν ορισμένα ρεπορτάζ στην Ελλάδα προσπαθούν να συνδέσουν το όνομά της με το πλιάτσικο των εγκαταστάσεων, στην αλλοδαπή φαίνεται να μένουν στο γεγονός ότι τις σχεδίασε, τις παρέδωσε και, τελικά, οργάνωσε και επέβλεψε την ορθή λειτουργία τους.