Ας τελειώνουμε επιτέλους με τα ατέλειωτα δημόσια έργα!

Η μακρόχρονη εμπειρία μου στην άσκηση της Δημόσιας Διοίκησης και της παραγωγής των δημοσίων έργων, έχει αποδείξει ότι η κακή ποιότητα των δημοσίων έργων οφείλεται τα μέγιστα στις πλημμελείς μελέτες που εκπονούνται για λογαριασμό του δημοσίου.

Η διαδικασία πάσχει σε όλα τα σημεία , απότοκος μιας στείρας αναχρονιστικής αντίληψης που ήταν καλή το 1990 αλλά δεν ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του 2014. Τα αρνητικά περιστατικά ήταν πάρα πολλά όλα αυτά τα χρόνια και έχουν εκθέσει όλους τους δημόσιους φορείς προς

τους φορολογούμενους πολίτες και προς το εξωτερικό, για ολιγωρίες, διαφθορά, κακή ποιότητα, υπερβολικό κόστος, μεγάλη γραφειοκρατία και εν τέλει αδυναμία ολοκλήρωσης των έργων και απορρόφησης κονδυλίων.

Υπάρχει ανάγκη προσαρμογής σ’ αυτό το κομβικό ζήτημα.
- Η ανάγκη μείωσης του κόστους μελετών του δημοσίου είναι επιτακτική
- Η ταχύτερη ολοκλήρωση των μελετών είναι αναγκαία για την αξιοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων
- Η αξιοποίηση του επιστημονικού δυναμικού της χώρας έξω από τον δημόσιο τομέα είναι επιβεβλημένη όταν επιδιώκουμε μικρότερο και ευέλικτο κράτος

Η πρόταση που έχω καταθέσει για ένα νέο σύστημα παραγωγής μελετών δημοσίων έργων με την ελπίδα η κυβέρνηση να ανοίξει το ζήτημα, διότι αυτό θα αποτελέσει μία σημαντική μεταρρύθμιση που θα αλλάξει καθοριστικά το ξεπερασμένο και διάτρητο σύστημα που συμπλήρωσε ήδη 25 χρόνια.

Ποιοτικότερα και γρηγορότερα

Είναι γεγονός ότι οι μελέτες του Δημόσιου Τομέα καθυστερούν υπερβολικά και στην μεγάλη τους πλειονότητα έχουν χαμηλή ποιότητα.
Η καθυστέρηση αυτή αποτελεί την βασική αιτία που τα έργα που επιλέγονται να ενταχθούν σε κάποιο χρηματοδοτικό πρόγραμμα, δεν «ωριμάζουν» στον σωστό χρόνο , με συνέπεια εκατοντάδες από αυτά δεν προχωρούν και απεντάσσονται από τα χρηματοδοτικά προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.( π.χ. ΕΠΠΕΡΑ)

Παρόλα αυτά για λόγους που θα αναλυθούν παρακάτω τα αναγκαία έργα δεν αποκτούν έγκαιρα μελέτες , ενώ υπό την πίεση των καταστάσεων οι μελέτες είναι ελλιπείς , με πολλές απλοποιήσεις, γεγονός που δημιουργεί σημαντικά προβλήματα κατά την κατασκευή των έργων (αλλαγές ποσοτήτων, νέες τιμές, καθυστερήσεις , υπερβάσεις στο συνολικό κόστος κ.α.) και το σημαντικότερο πρόβλημα είναι το γεγονός ότι δίνουν αφορμές για την διακοπή και ενίοτε την εγκατάλειψη των έργων από τους αναδόχους κατασκευαστές.

Είναι σαφές λοιπόν ότι απαιτείται ριζική αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου που διέπει τις Μελέτες του Δημόσιου Τομέα.

Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων έκανε έρευνα για τα δημόσια έργα στην Βόρεια Ελλάδα και συγκεκριμένα για έργα αποχετεύσεως αστικών λυμάτων την οποία παρουσίασε στις αρχές του 2011 στο ΥΠ.ΕΘ.Ο. παρουσία των εκπροσώπων της Ε.Δ.Ε.Υ.Α. και κατέδειξε ότι ο χρόνος που απαιτείται για την υλοποίηση ενός έργου αποχετεύσεως μιας μικρής πόλης είναι κατά μέσο όρο εννέα (9) έτη από την ημέρα λήψης της απόφασης του Δ.Σ. για την κατασκευή του , μέχρι την ολοκλήρωση και την έναρξη λειτουργίας.

Από τα εννέα έτη, τα τρία (3) αφορούν την κατασκευή και τα έξη (6) το διάστημα της προκήρυξης της μελέτης, της επιλογής μελετητή, της ολοκλήρωσης της μελέτης, της οριστικής ένταξης έως την διαδικασία δημοπράτησης του έργου.

Σύμφωνα με τους αναλυτές της Ε. Τ. Επ., είναι απαραίτητο ο χρόνος αυτός να μειωθεί κατά τρία χρόνια, ώστε συνολικά να διαρκεί το κάθε έργο μέχρι έξη χρόνια και να ολοκληρώνεται στο διάστημα μίας προγραμματικής περιόδου.

Αντίστοιχα οι Χωροταξικές και Πολεοδομικές Μελέτες απαιτούν χρονικό διάστημα από την απόφαση μέχρι την ολοκλήρωση που υπερβαίνει τα δέκα χρόνια . Υπάρχουν σε εξέλιξη πολεοδομικές μελέτες που η χρονική διάρκεια υπερβαίνει τα δέκα πέντε χρόνια. Το γεγονός αυτό αποτελεί ουσιαστικό εμπόδιο για την ένταξή τους στα συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα τύπου ΕΣΠΑ.

Η επέμβαση πρέπει να γίνει σε όλα τα στάδια που απαιτούνται μετά την λήψη της απόφασης του φορέα για την κατασκευή ενός έργου. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η λειτουργία Τεχνικής Υπηρεσίας με πλήρη στελέχωση που να έχει την εμπειρία οργάνωσης της διαδικασίας εξασφάλισης της χρηματοδότησης και της προκήρυξης της μελέτης.

Εάν ο φορέας δεν διαθέτει Τεχνική Υπηρεσία, θα πρέπει να συνάψει προγραμματική σύμβαση με άλλο φορέα που έχει στην ευρύτερη περιοχή με την προϋπόθεση της αποδοχής μιας μεγάλης ευθύνης χωρίς καμία οικονομική αποζημίωση για το προσωπικό που θα διαθέσει επί αρκετά χρόνια.

Εδώ υπάρχει το πρώτο βασικό πρόβλημα για τους μικρούς οργανωτικά φορείς των ΟΤΑ , Ιδρύματα, Ν.Π.Δ.Δ. ,Ν.Π.Ι.Δ. το οποίο δεν έχει λυθεί αποτελεσματικά έως σήμερα.

Αποτέλεσμα είναι να μην ολοκληρώνονται έγκαιρα οι μελέτες και να απεντάσσονται τα περισσότερα έργα , ακόμη και εάν έχει εξασφαλισθεί η πίστωση για την δαπάνη της μελέτης.

Η καθυστέρηση των μελετών έχει ως συνέπεια την ακύρωση των έργων σε μεγάλο ποσοστό και την προσθήκη πολλών οικονομικών εκκρεμοτήτων προς τους μελετητές που επιβαρύνουν σημαντικά τους φορείς στο μέλλον.

Με μικρότερο κόστος

Μεγάλο πρόβλημα έχουν οι φορείς που δεν διαθέτουν τεχνικές υπηρεσίες ικανές να επιβλέψουν μελέτες αυξημένων απαιτήσεων. Η αποχώρηση πολλών έμπειρων μηχανικών από το δημόσιο και η αδυναμία αναπλήρωσης με νέους διορισμούς, καθιστά σταδιακά αδύναμους τους περισσότερους φορείς να προκηρύξουν και να επιβλέψουν μελέτες υψηλού επιπέδου.

Συνήθως η διαδικασία εκπόνησης των μελετών ανατίθεται μέσω προγραμματικής σύμβασης σε άλλο φορέα που διαθέτει επάρκεια για την διεκπεραίωση της υποχρέωσης αλλά χωρίς καταβολή κάποιας αμοιβής. Αυτό έχει σημαντική επίπτωση στην ταχύτητα της διαδικασίας διότι δεν πρέπει να αγνοούμε τις ανειλημμένες υποχρεώσεις που έχει ο ενδιάμεσος φορέας.

Εάν ληφθεί υπόψη και η δυστοκία στην πληρωμή των λογαριασμών που αναπόφευκτα μεταφέρονται στον ενδιάμεσο φορέα, τότε αντιλαμβάνεται ο καθένας γιατί δεν τελειώνουν έγκαιρα οι μελέτες.

Πρέπει να αλλάξει ριζικά αυτό το καθεστώς εάν θέλουμε να εκπονούνται ποιοτικές μελέτες που θα παραδίδονται στην ώρα τους.

Κατά την γνώμη μου η λύση είναι να ανατίθεται η επίβλεψη των μελετών σε άλλα μελετητικά γραφεία που έχουν εμπειρία σε παρόμοια έργα. Είναι πολύ σημαντικό για την ποιοτική αναβάθμιση των μελετών , ένα έμπειρο γραφείο , να επιβλέπει ένα νέο μελετητή.

Οι μελέτες μπορεί να συντάσσονται συντομότερα και το κόστος των έργων θα είναι κοντά στην πραγματικότητα , δεν θα παρουσιάζουν μεγάλες αποκλίσεις όπως παρατηρείται σήμερα.

Η αμοιβή θα καθορίζεται με κατ’ αποκοπή τίμημα , ποσοστό επί του προϋπολογισμού της μελέτης. Στις περισσότερες περιπτώσεις , η αμοιβή επίβλεψης είναι επιλέξιμη δαπάνη που μπορεί να χρηματοδοτηθεί από ευρωπαϊκό πρόγραμμα ( π.χ. ΕΣΠΑ κ.α.).

Η δυνατότητα ιδιωτικής επίβλεψης μπορεί να παρέχεται κατά περίπτωση, σε ειδικότητες που δεν διαθέτει η τεχνική υπηρεσία φορέα του δημοσίου. (Μηχανικοί χωροταξίας , περιβάλλοντος, τηλεπικοινωνιών και δικτύων, ΑΠΕ κ.α.)

Με βάση το υφιστάμενο πλαίσιο κατάταξης των μελετητών δημιουργείται πίνακας κατάταξης που λαμβάνει υπόψη όλα τα προσόντα εμπειρίας που αναλογεί σε κάθε κατηγορία μελετών. Η επιλογή του γραφείου επίβλεψης μελέτης θα γίνεται με διαγωνιστική διαδικασία κατάθεσης προσφορών.
Η έγκαιρη ολοκλήρωση της μελέτης καταχωρείται στο Ο.Π.Σ. και είναι δυνατόν να αξιολογούνται τα ιδιωτικά γραφεία για την ποιότητα και την επάρκεια της επίβλεψης που άσκησαν.

The post Ας τελειώνουμε επιτέλους με τα ατέλειωτα δημόσια έργα! appeared first on Paraskhnio.gr.