Συγκλονίζουν την Αθήνα τα «Φεβρουαριανά»

«Φεβρουαριανά» αποκαλούνται τα σοβαρά επεισόδια και η στρατιωτική στάση που σημειώθηκε στην Αθήνα από τις 7 μέχρι τις 11 Φεβρουαρίου του 1863, με αφορμή την παραίτηση υπουργών της προσωρινής κυβέρνησης, κατά τη διάρκεια των εργασιών της Εθνικής Συνέλευσης που είχε συγκροτηθεί μετά την λεγόμενη έξωση του Όθωνα.

Τα γεγονότα

Η στάση εκδηλώθηκε μετά την έξωση του Όθωνα το 1862, όταν προσωρινά η κυβέρνηση της Ελλάδας πέρασε σε μια τριμελή

επιτροπή μεσοβασιλείας. Στις εκλογές που ακολούθησαν το Νοέμβριο του 1862, η χώρα διχάστηκε μεταξύ των λεγόμενων Ορεινών επικεφαλής των οποίων ήταν ο Κωνσταντίνος Κανάρης και των Πεδινών, επικεφαλής των οποίων ήταν ο Δημήτριος Βούλγαρης.

Οι διαξιφισμοί δεν αφορούσαν στην επιλογή του επόμενου βασιλιά, γιατί οι Έλληνες γνώριζαν ότι αυτό θα καθοριζόταν από τις Μεγάλες Δυνάμεις. Η πόλωση οφειλόταν σε θέματα εσωτερικής πολιτικής και επιλογών. Επιχείρημα του Κανάρη ήταν πως ο Βούλγαρης προσπαθούσε να επιβάλει δικτατορία και να επαναφέρει τον Όθωνα, ενώ επιχείρημα του Βούλγαρη ήταν η απειθαρχία και η έλλειψη πολιτικής παιδείας όλων των στρατιωτικών και Ορεινών.

Οι συγκρούσεις στην τριανδρία της Μεσοβασιλείας (Δημήτριος Βούλγαρης, Κωνσταντίνος Κανάρης και Μπενιζέλος Ρούφος) κατέληξε στα μέσα Δεκεμβρίου στην παραίτηση του Κανάρη και τα πνεύματα οξύνθηκαν ακόμα περισσότερο στη θυελλώδη εθνοσυνέλευση της 7ης Φεβρουαρίου. Τότε οι Ορεινοί (μαζί τους και ο στρατηγός Δημήτριος Γρίβας) συγκρούσθηκαν με τους Πεδινούς έντονα και χωρίστηκαν κυριολεκτικά σε δύο στρατόπεδα, καθένα από τα οποία κατέλαβε καίρια σημεία της πόλης με στρατιωτικά σώματα, με αποτέλεσμα να απειληθεί εμφύλιος.

Οι περισσότεροι στρατιωτικοί ήταν με την πλευρά των Ορεινών, ενώ στην πλευρά του Βούλγαρη ή των Πεδινών, ήταν μόνον ο επικεφαλής της χωροφυλακής Π. Λεωτσάκος. Στη διάρκεια της νύχτας σκοτώθηκαν τρεις στρατιώτες και κάποιοι προσπάθησαν να απαγάγουν τον Δημήτρη Βούλγαρη από το σπίτι του, αλλά δεν τα κατάφεραν. Οι περισσότεροι πολίτες κυκλοφορούσαν ένοπλοι στους δρόμους ή όσοι ήταν ουδέτεροι, έμεναν φοβισμένοι στα σπίτια τους, βέβαιοι ότι την επομένη θα ξεσπούσε πόλεμος.

Οι ειρηνοποιοί

Πυροσβεστικά παρενέβησαν σ΄εκείνη την κρίσιμη ώρα οι Αλέξανδρος Κουμουνδούρος, Θ. Ζαΐμης, Γ. Πετιμεζάς, Σπ. Αντωνόπουλος και Π. Μαυρομάτηςοι οποίοι έπεισαν τα δύο στρατόπεδα να αναμείνουν τη σύγκλιση της εθνοσυνέλευσης της 9ης Φεβρουαρίου.

Στην τετράωρη έντονη συνεδρίασή της υπερίσχυσαν οι πιο ψύχραιμοι και πρώτος παραιτήθηκε ο Μπενιζέλος Ρούφος λίγο αργότερα παραιτήθηκε και ο Βούλγαρης. Αποφασίστηκε να ανατεθεί σχηματισμός προσωρινής κυβέρνησης σε ένα πρόσωπο γενικής αποδοχής. Ορίστηκε πρωθυπουργός άνευ χαρτοφυλακίου ο Ζηνόβιος Βάλβης, που ήταν και πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης. Αυτός σχημάτισε κυβέρνηση στις 13 Φεβρουαρίου.

Η Πλατεία Ομονοίας

Επειδή μετά την 4ωρη συνεδρίαση αποφασίστηκε να βρεθεί η «μέση λύση» και αποτράπηκε ο εμφύλιος, εκπρόσωποι του στρατού ορκίστηκαν πίστη στην εθνοσυνέλευση και αδελφωμένοι οι ένοπλοι οπαδοί όλων των μερίδων συγκεντρώθηκαν στην πλατεία Όθωνος «για να σταματήσει η διχόνοια». Από τότε η πλατεία αυτή ονομάστηκε πλατεία Ομονοίας.