Ο πνιγμένος από το …ΕΣΠΑ πιάνεται

Στα ελληνικά δρώμενα, την περίοδο της κρίσης, υπάρχει μια σαφής υπερεκτίμηση των δυνατοτήτων που μπορούν να προσφέρουν τα κονδύλια του ΕΣΠΑ αναφορικά με τη μεγέθυνση της οικονομίας. Όλοι όσοι αναφέρονται στα σημαντικά δίχως άλλο κονδύλια του ΕΣΠΑ, για την περίοδο 2014-2020 , ξεχνούν ότι τα κονδύλια αυτά δεν αποτελούν κάτι το νέο στην ελληνική οικονομία. Το ΕΣΠΑ υπήρχε και τα προηγούμενα έτη την περίοδο 2007 -2013. Αλλά και τα προηγούμενα έτη αντίστοιχου είδους κοινοτικά κονδύλια εισέρχονταν στην ελληνική οικονομία. Στον Πίνακα 1 αναφέρονται τα κονδύλια του ΕΣΠΑ 2007-2013.

Πίνακας 1.

(εκατομμύρια

ευρώ)

ΕΣΠΑ 2007-2013ΈτοςΣτόχοςΑπορρόφηση

2007

3058

0

2008

2999

0

2009

2937

729

2010

2750

2820

2011

3350

3390

2012

2499

2564

2013

3890

4602

Σύνολο

21483

14105

Πηγή: Υπουργείο Ανάπτυξης.

Δεχόμενοι τα στοιχεία του Υπουργείου Ανάπτυξης (ως προς την απορρόφηση και μη έχοντας στοιχεία για την πραγματοποίηση) βλέπουμε ότι το ύψος των κονδυλίων του ΕΣΠΑ την περίοδο 2007- 2013 , ως προς το στόχο , ήταν 21483 εκατ. ευρώ. Όμως απορροφήθηκαν 14105 εκατ. ευρώ ή το 65,6% του στόχου. Τα αντίστοιχα κονδύλια του ΕΣΠΑ 2014-2020 είναι 20,84 εκατ. ευρώ περίπου όσο τα κονδύλια του προηγούμενου ΕΣΠΑ 2007-2013. Δεχόμενοι ότι η απορρόφηση θα είναι περίπου όσο και στην προηγούμενη περίοδο ή λίγο περισσότερη οι εισροές στην ελληνική οικονομία δεν αλλάζουν σημαντικά. Επομένως είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς προς τι αυτή η έμφαση και η υπέρμετρη επικέντρωση στα κονδύλια του ΕΣΠΑ.

Στην ελληνική οικονομία επομένως το ζητούμενο δεν είναι τα κονδύλια του ΕΣΠΑ της περιόδου 2014-2020 , που θα δημιουργήσουν τη διαφορά με την προηγούμενη περίοδο 2007-2013 διότι αυτά υπήρχαν και μάλιστα ήταν και περισσότερα. Το ζητούμενο είναι οι νέες επενδύσεις (ιδιωτικές και δημόσιες) , αλλά πρωτίστως ιδιωτικές, οι οποίες θα προκαλέσουν την επιζητούμενη μεγέθυνση. Μια απλή ματιά στον Πίνακα 2 είναι αρκετή να γίνει αντιληπτή η τρομακτική συρρίκνωση των συνολικών επενδύσεων και ειδικά των ιδιωτικών.

Πίνακας 2.

(εκατ. ευρώ)

Επενδύσεις - ΑποταμιεύσειςΑκαθάριστεςΧρήση ΕξωτερικήςΈτοςΣύνολοΓεν.Κυβ.ΙδιωτικέςΑποταμιεύσειςΑποταμίευσης

2008

52607

8606

44001

14102

-38505

2009

45912

7260

38672

9745

-36188

2010

39185

5045

34140

10564

-28621

2011

31592

3585

28007

9099

-22493

2012

25468

3543

21925

17564

-7921

2013

22102

19372

-2729

Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ

Μάλιστα το ζητούμενο είναι η αύξηση των επενδύσεων με δύο βασικούς περιορισμούς σύμφωνα με το ευαγγελιζόμενο πρόγραμμα της κυβέρνησης :

Ισορροπία στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και επομένως όχι χρήση της εξωτερικής αποταμίευσης όπως έγινε την προηγούμενη περίοδο (Πίνακας 1)

Σημαντικός περιορισμός επενδύσεων στις κατοικίες , δεδομένου ότι δεν είναι διεθνώς εμπορεύσιμα αγαθά. Όμως την περίοδο 2000-2013 κατά μέσο όρο οι Ακαθάριστες Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου (ΑΕΠΚ) για κατοικίες ανέρχονταν στο 34,1% (Πίνακας 3 ) των συνολικών (ΑΕΠΚ) . Το 2007 αποτελεί το μέγιστο σημείο , 47,0% , ενώ το 2013 αντίστοιχα το ελάχιστο , 19,5%.

Πίνακας 3

Επενδύσεις για κατοικίες ως % του ΑΣΠΚ

Έτος%

2.000

31.7

2.001

31.3

2.002

32.9

2.003

33

2.004

33.5

2.005

45.3

2.006

45.6

2.007

47

2.008

36.8

2.009

33.3

2.010

30.7

2.011

31.2

2.012

25.9

2.013

19.5

Πηγή : ΕΛΣΤΑΤ

Οι αριθμοί φαίνονται αμείλικτοι και προκαλούν έντονο προβληματισμό. Προβληματισμό επιπλέον διότι: το τραπεζικό σύστημα θα αργήσει να παρέχει ρευστότητα, οι ΑΞΕ είναι ελάχιστες , το Επενδυτικό Ταμείο αφενός θα αργήσει να λειτουργήσει και αφετέρου η πολιτική του προσιδιάζει σε καθαρά τραπεζικά κριτήρια, και το πλεόνασμα της ελληνικής οικονομίας οδηγείται εκτός εισοδηματικού κυκλώματος αντί να επανεισάγεται σε αυτό (τουλάχιστον για μια τριετία). Συνεπώς υπάρχει ένα μεγάλο ερωτηματικό όσον αφορά στην εξέλιξη των επενδύσεων στην ελληνική οικονομία.