Η φωνή του μέλλοντος…

Το παιδί είναι μια νέα ανθρώπινη ύπαρξη σ’ έναν κόσμο που είναι ξένος γι’ αυτή, αλλά και ένας διαμορφωνόμενος άνθρωπος. Για το λόγο αυτό έχει ανάγκη ιδιαίτερης προστασίας και φροντίδας, ώστε ο κόσμος να μην του προξενήσει κάποια ανεπανόρθωτη βλάβη.

Επειδή το παιδί πρέπει να προφυλαχθεί από τον κόσμο, η παραδοσιακή θέση του είναι στην οικογένεια που συγκροτεί ένα προστατευτικό κέλυφος έναντι του κόσμου και, ειδικά, έναντι της δημόσιας πλευράς του. Από τη φύση του απαιτεί την ασφάλεια κάποιου καταφύγιου ώστε να ωριμάσει

αδιατάρακτα. Η πρώτη φορά που το παιδί γνωρίζει τον κόσμο είναι το σχολείο. Όμως, το σχολείο δεν είναι ο κόσμος, είναι ο θεσμός τον οποίο παρεμβάλλει η πολιτεία μεταξύ της ιδιωτικής σφαίρας της οικιακής εστίας και του κόσμου, προκειμένου να γίνει εφικτή η ομαλή μετάβαση από την οικογένεια στο δημόσιο χώρο.

Από το σχολείο περιμένουμε μια αξιόπιστη εκπαίδευση που να έχει στόχο να κάνει τους νέους ανθρώπους να αγαπήσουν τη γνώση, να μάθουν να μελετούν, να μην φοβούνται να θέτουν ερωτήματα και να συζητούν, να απομνημονεύουν ό, τι θεωρούν σημαντικό, να εκτιμούν τις εκφράσεις τέχνης, να σέβονται τους δασκάλους, να είναι υπερήφανοι για την καταγωγή τους και να θεωρούν τη δουλειά σαν την πιο μεγάλη προσευχή.

Το σχολείο, ως φορέας της εκπαίδευσης, δεν πρέπει να περιορίζεται στο να εξοπλίζει απλώς το παιδί με εργαλεία αποτελεσματικής δράσης, αλλά να το ενισχύει με δεξιότητες και συνήθειες διαρκούς σταδιακού πειραματισμού. Σε κάθε τομέα της σκέψης και της πράξης, οσοδήποτε ταπεινής και αν είναι, πρέπει να μαθαίνει στους νέους ανθρώπους πώς να σχεδιάζουν και να εκτελούν το επόμενο βήμα.

Στην εκπαίδευση αναδεικνύεται ο ρόλος του δασκάλου. Ο πραγματικός δάσκαλος παίρνει στα χέρια του ό, τι πιο ενδόμυχο έχουν οι μαθητές του: το εύθραυστο και εμπρηστικό υλικό των δυνατοτήτων τους. Να διδάσκεις χωρίς επίγνωση των κινδύνων, είναι επιπολαιότητα. Να διδάσκεις τα σπουδαία σημαίνει να αφυπνίζεις στο μαθητή την αμφιβολία και να τον προγυμνάζεις για τη διαφωνία.

Η ελπίδα μιας κοινωνίας εντοπίζεται πάντα στο στοιχείο του νεωτερισμού που φέρνει η κάθε γενιά. Για το λόγο αυτό το κύριο μέλημά μας πρέπει να είναι η κυοφορία του «νέου» στη νέα γενιά, εμποτισμένου με τις διαχρονικές αξίες του πολιτισμού μας. Με τον τρόπο αυτό δρομολογούμε τη συνέχεια, με κυρίαρχα στοιχεία τη φρεσκάδα και την ελπίδα.

Το σχολείο πρέπει ακόμη να καταστεί ο χώρος που δημιουργείται περιβάλλον επικοινωνίας και αγάπης χωρίς αντάλλαγμα, (η θέαση της ομορφιάς είναι ένα παράδειγμα), γιατί η αγάπη είναι το κατεξοχήν συναίσθημα που μας εξανθρωπίζει, που μας κάνει ανθρώπινα όντα. Η αγάπη στη ζωή είναι το πρόβλημα και συγχρόνως η λύση. Η παρουσία της συνδέεται με την αύξηση της ζωικής μας ενέργειας.

Η κοινωνία μας, μια δοκιμαζόμενη κοινωνία, περιμένει να καταστεί το σχολείο της η φωνή του μέλλοντος.

Ο καθηγητής Χρήστος Β. Μασσαλάς – π. Πρύτανης του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, e-mail: [email protected]