Γιατί ανεβαίνουν οι μετοχές;

Πάρτι στο Χρηματιστήριο; Στη Wall Street σίγουρα. Το διαπιστώνει και ο Economist στο πρόσφατο τεύχος του επισημαίνοντας ότι πέντε χρόνια μετά το καταστροφικό καλοκαίρι του 2008, οι μεγάλες Αμερικανικές τράπεζες επιστρέφουν δυναμικά. Πράγμα που, όπως γράφει, δεν καταφέρνουν οι Ευρωπαϊκές, παρότι δεν εκτέθηκαν στο σοκ

Στην Ελλάδα , όμως , οι εγχώριες τράπεζες σαν να χορεύουν πάλι σε ξέφρενο ρυθμό καθώς καθημερινά σαρώνονται εκατομμύρια « κομμάτια» που οδηγούν σε αναδιάταξη των μετοχολογίων τους. Κι όλα αυτά με τρελό ράλι τιμών , ένα μήνα μόλις μετά τη βουτιά που έγραψαν στο Χρηματιστήριο όταν «τσάκισε» το ντηλ Εθνικής και Eurobank. Τότε, λογικά υποχώρησαν οι ήδη εξαϋλωμένες τιμές τους μια και τα δυο συστημικά τραπεζικά ιδρύματα αμοιβαία παραδέχθηκαν την αδυναμία τους να συγκεντρώσουν τα απαραίτητα κεφάλαια για την Αύξηση του Μετοχικού τους Κεφαλαίου (ΑΜΚ)

Τι συνέβη , άραγε , κατόπιν και σύσσωμος ο τραπεζικός κλάδος τράβηξε μια θεαματική ανηφόρα; Γρήγορο κερδοσκοπικό παιχνίδι ή ευκαιρία τοποθετήσεων εν όψει σημαντικών μακροπρόθεσμων αποδόσεων; Ας μη βιαστεί κανείς να απαντήσει. Είναι διαδεδομένη η αντίληψη ότι οι ανάδοχοι των ΑΜΚ δημιουργούν τεχνητό κλίμα ευφορίας για να δελεάσουν τους αμέτοχους επενδυτές. Ότι ωραιοποιούν και εξωραΐζουν τα στοιχεία τους ώστε να τις καταστήσουν και πάλι ελκυστικές. Σε αυτή, όμως , τη περίπτωση το κερδοσκοπικό τους παιχνίδι έχει κοντά πόδια και η αγορά θα αποκαταστήσει αργά ή γρήγορα την τάξη.

Ωστόσο από κανένα δεν διαφεύγει ότι ούτως ή άλλως το ελληνικό Χρηματιστήριο καταγράφει τις τελευταία μέρες κατακόρυφη αύξηση συναλλαγών με τεράστιους όγκους μεταβίβασης τραπεζικών μετοχών και πρωτοφανή τζίρο. Γεγονός, που ενισχύει την άποψη ότι το μομέντουμ της εγχώριας κεφαλαιαγοράς περνά μέσα από την πορεία του συγκεκριμένου κλάδου.

Είναι , άλλωστε, φανερό ότι μετά το κλείδωμα των ΑΜΚ οι ελληνικές τράπεζες θα αποκτήσουν θετικά κεφάλαια , άρα θα αποκτήσουν πλέον , έστω και με δανεικά, κάποια Χρηματιστηριακή αξία, καθώς το ΤΧΣ θα επωμιστεί τη ζημιά των αρνητικών καθαρών θέσεων τους. Η εξασφάλιση κεφαλαίων και η διατήρηση του ιδιωτικού τους χαρακτήρα ήταν εξ΄αρχής το δέλεαρ. Εν τούτοις οι υπερβολές και οι ακραίες τιμές που διαμορφώνονται στο ταμπλό είναι ικανές σε μια στρεβλή αγορά να παγιδέψουν τους άπειρους μικροεπενδυτές ακόμα και τους αδέξιους σπεκουλαδόρους.

Μετά τη Κύπρο η αβεβαιότητα για τις καταθέσεις αλλά και οι χαμηλές αποδόσεις των τοποθετήσεων σε ομόλογα ,άλλοτε σταθερά καταφύγια ασφαλείας του όποιου μικροκομποδέματος, έχουν αποπροσανατολίσει τους παραδοσιακούς επενδυτές και ωθεί μερίδιο της ρευστότητά τους προς τις μετοχές. Η κατεύθυνση αυτή εντείνεται και από το φόβο της εξέλιξης της Ευρωζώνης προς την τραπεζική ένωση , αφού με διαφορετικούς τόνους έχουν διαμηνυθεί οι συνέπειες, όπου διαπιστώνονται τραπεζικά ανοίγματα και τρύπες . Αυτά θα καλυφθούν πέρα από τα χρήματα μετόχων και όσων έχουν επενδύσει σε τραπεζικά ομόλογα αλλά και όσων έχουν καταθέσεις, άνω των 100.000 ευρώ.
Κάπως έτσι πυροδοτείται το Χρηματιστηριακό πανηγύρι και από τις αναθυμιάσεις του γλεντιού φουσκώνουν τα μπαλόνια. Παρόλα αυτά, αρκετοί Έλληνες επενδυτές έχουν μείνει από δική τους επιλογή εκτός φάσης .Προτίμησαν , φαίνεται να παρκάρουν τα κεφάλαιά τους στην Ελβετία ή στο Λουξεμβούργο από το να εκμεταλλευτούν τις όποιες ευκαιρίες προσέφερε η κρίση. Δικαίωμα τους. Όπως δικαίωμα κάποιων των ισχυρών πολυεθνικών είναι η επιλογή να αποχωρήσουν από την ελληνική αγορά.

Το σημαντικό, πάντως, μοιάζει να είναι ότι το στοίχημα των ελληνικών τραπεζών είναι ταυτισμένο με το στοίχημα της χώρας. Αν η Ελλάδα τελικά δεν βουλιάξει και διατηρηθεί στο κοινό ευρωνόμισμα, οι τράπεζες που θα εξυγιανθούν θα γίνουν ο μοχλός ανάπτυξης της χώρας. Μαζί τους θα βάλουν πλάτη για το δικό τους ,φυσικά, συμφέρον και οι νέοι παίκτες από την Ανατολική Ευρώπη, τη Ρωσία και τη Κίνα που σταδιακά παίρνουν θέσεις στην ελληνική αγορά.

Η συγκεκριμένη αφήγηση είναι μεν πειστική αλλά πάσχει από την ύφεση και τη ρευστότητα στην πραγματική οικονομία . Από τη μια γονατισμένοι καταναλωτές και επιχειρήσεις αδυνατούν λόγω μακράς ύφεσης να αποπληρώσουν νέα ή και παλιά δάνεια. Από την άλλη η ΕΚΤ χορηγεί μεν άφθονο χρήμα στις τράπεζες, αλλά αυτές δεν το διοχετεύουν στην αγορά δανείζοντας επιχειρήσεις και νοικοκυριά επειδή αμφιβάλλουν για τη δυνατότητα των πελατών τους να τις ξεπληρώσουν. Από αυτό το φαύλο κύκλο μόνο πολιτική διέξοδος προς όφελος της οικονομίας και της κοινωνίας μπορεί να υπάρξει.