Στην Ελλάδα και κυβερνήτης σκάφους… μπορείς να δηλώσεις!

Είναι ολοφάνερο ότι η κυβέρνηση προσπαθεί να ευχαριστήσει τους ιδιοκτήτες σκαφών αναψυχής μέχρι τα 20 μέτρα. Έτσι, φιλοδοξεί να αναπτύξει τον κλάδο των σκαφών αναψυχής και να αυξήσει την εισροή ναυτιλιακού συναλλάγματος. Αυτή είναι η μία όψη. Η άλλη όψη είναι ότι απαλλάσσει από την στελέχωση όλων των επαγγελματικών σκαφών αναψυχής, ιστιοφόρων και μηχανοκίνητων επαγγελματικών πλοίων με ολικό μήκος μέχρι 20 μέτρα, ενώ ταυτόχρονα επιτρέπει να εκναυλώνονται τα σκάφη αναψυχής χωρίς Πλοίαρχο και πλήρωμα. Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο στην συγκεκριμένη περίπτωση είναι ότι σε ορισμένες περιπτώσεις, ο

κυβερνήτης του σκάφους δύναται με υπεύθυνη δήλωσή του να δηλώνει ότι ένας από τους επιβάτες κατέχει ναυτική εμπειρία! Η σχετική διάταξη που προωθεί ο υπουργός Ναυτιλίας Κωστής Μουσουρούλης αναφέρει ότι πρέπει να υπάρχει, σε κάποιες κατηγορίες πλοίων και δεύτερο άτομο με ναυτική ικανότητα και εμπειρία. Ωστόσο, επί της ουσίας καταργούνται οι διπλωματούχοι ναυτικοί από πάνω από 10.000 σκάφη αναψυχής, ιδιωτικά και επαγγελματικά.

Άλλο αξιοσημείωτο του σχεδίου νόμου για τα σκάφη αναψυχής που βρίσκεται σε διαβούλευση από το υπουργείο Ναυτιλίας επισημαίνει ότι η ασφαλιστική κάλυψη για τον κυβερνήτη μπορεί να είναι στο ΝΑΤ αλλά θα επιτρέπεται όπως ο κυβερνήτης να μπορεί να ασφαλισθεί υποχρεωτικά στον ΟΑΕΕ ταυτίζοντας τον με ελεύθερο επαγγελματία με δελτίο παροχής υπηρεσιών.

Αλλά, για να δούμε τι προβλέπει ακόμα το σχέδιο νόμου που σύντομα θα κατατεθεί στη Βουλή. Καθιερώνει το Μητρώο Επαγγελματικών Πλοίων Αναψυχής. Δικαίωμα εγγραφής έχουν όλα τα σκάφη που είναι νηολογημένα στην ελληνική σημαία ή σε νηολόγιο κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής ΄Ενωσης ή της ΕΖΕΣ ή του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου, εκτός της Ελβετίας. Σημαντική αλλαγή που επέρχεται για τα σκάφη αναψυχής είναι ότι το κάθε επαγγελματικό πλοίο αναψυχής πρέπει να συμπληρώνει ανά διετία, κατώτατο όριο ημερών ναύλωσης, το οποίο ορίζεται σε εβδομήντα ημέρες, όταν εκναυλώνεται χωρίς πλοίαρχο και πλήρωμα, σε εξήντα ημέρες όταν εκναυλώνεται με πλοίαρχο και πλήρωμα και σε τριάντα ημέρες όταν πρόκειται για χαρακτηρισμένο ως παραδοσιακό επαγγελματικό πλοίο αναψυχής, ανεξάρτητα αν αυτό εκναυλώνεται με ή χωρίς πλοίαρχο και πλήρωμα.

Η αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Ναυτιλίας και Αιγαίου τηρεί για τα επαγγελματικά πλοία αναψυχής Μητρώο και Αρχείο ατομικών φακέλων τους. Στο Μητρώο Επαγγελματικών Πλοίων Αναψυχής καταγράφεται το όνομα του επαγγελματικού πλοίου αναψυχής, αν είναι ιστιοφόρο ή μηχανοκίνητο, το ολικό μήκος, οι κόροι ολικής χωρητικότητας ή η ολική χωρητικότητα (gross tonnage), ο αριθμός νηολογίου, ο λιμένας και το κράτος νηολόγησης, το όνομα ή η επωνυμία του φυσικού ή νομικού προσώπου που αναγράφεται στο έγγραφο εθνικότητας καθώς και ο αριθμός του φορολογικού μητρώου του. Άλλη σημαντική αλλαγή είναι ότι για την εγγραφή του επαγγελματικού πλοίου αναψυχής στο Μητρώο καταβάλλεται παράβολο, το ύψος του οποίου ορίζεται σε τριάντα ευρώ ανά μέτρο ολικού μήκους του πλοίου.

Εξάλλου, η εκμετάλλευση των επαγγελματικών πλοίων αναψυχής θα επιτρέπεται μόνον με ολική ναύλωση διάρκειας τουλάχιστον οκτώ ωρών, που θα υπολογίζεται από την αναχώρηση του πλοίου από τον λιμένα απόπλου έως και την τελική αποβίβαση των επιβατών με τον κατάπλου του πλοίου και τη λήξη του ναυλοσυμφώνου και έχει ως αποκλειστικό σκοπό την εκτέλεση ταξιδιού αναψυχής. Επίσης, ναύλωση για μεταφορά προσώπων με εισιτήριο ή πραγμάτων με ναύλο απαγορεύεται.

Ρητά επιτρέπεται η εκτέλεση μέχρι δύο συμβάσεων ναύλωσης εντός του ίδιου εικοσιτετραώρου. Στην περίπτωση αυτή οι συμβάσεις ναύλωσης εντός του ίδιου εικοσιτετραώρου, θα υπολογίζονται ως μία ημέρα ναύλωσης. Αξιοσημείωτο είναι ότι απαγορεύεται η επιβίβαση στο επαγγελματικό σκάφος η επιβίβαση συγγενών πρώτου βαθμού του πλοιοκτήτη ή του εφοπλιστή του σκάφους. Ωστόσο, η παραμονή του πλοιοκτήτη ή του εφοπλιστή στο επαγγελματικό πλοίο αναψυχής επιτρέπεται κατά τη διάρκεια της εκτέλεσης των ελάχιστων προβλεπομένων ημερών ναύλωσης, εφόσον αυτός είναι φυσικό πρόσωπο και κυβερνήτης του επαγγελματικού πλοίου αναψυχής. Οι κυβερνήτες επαγγελματικών πλοίων αναψυχής, που δεν είναι επιβάτες, υπάγονται για την εργασία τους αυτή στην υποχρεωτική ασφάλιση του Ο.Α.Ε.Ε. και υποχρεούνται στην έκδοση κάθε νόμιμου παραστατικού σύμφωνα με τις εκάστοτε ισχύουσες φορολογικές διατάξεις.
Ωστόσο, μέσα στις υποχρεώσεις, είναι ότι πριν από τον απόπλου, ο πλοίαρχος ή ο κυβερνήτης επαγγελματικού πλοίου αναψυχής είναι υποχρεωμένος να καταθέτει στη Λιμενική Αρχή του λιμένα αφετηρίας ονομαστικές καταστάσεις πληρώματος και επιβατών, αντίγραφα των οποίων, θεωρημένα από την ίδια Αρχή, πρέπει να φέρει κατά τη διάρκεια του ταξιδιού μαζί με τα λοιπά έγγραφα και τα πρωτότυπα δημόσια αποδεικτικά ταυτοπροσωπίας των επιβαινόντων. Επίσης υποχρεούται να επιδεικνύει στην αρμόδια Λιμενική Αρχή, κατά την λήψη της σχετικής άδειας απόπλου, ταυτότητα, διαβατήριο ή άλλο ικανό δημόσιο αποδεικτικό από το οποίο να πιστοποιείται η ταυτοπροσωπία καθενός από τους επιβάτες. Αν κατά τη διάρκεια της ναύλωσης επέλθει μερική μεταβολή στην κατάσταση επιβαινόντων, ο πλοίαρχος ή ο κυβερνήτης υποβάλει για θεώρηση νέα κατάσταση στην αρμόδια Λιμενική Αρχή. Στην περίπτωση αυτή, τα αποδεικτικά της ταυτοπροσωπίας επιβατών θα προσκομίζονται κατά την θεώρηση της νέας κατάστασης επιβατών καθώς και σε κάθε μεταγενέστερη τροποποίησή της. Η ολική μεταβολή της κατάστασης επιβαινόντων απαγορεύεται και ισοδυναμεί με τερματισμό της τρέχουσας ναύλωσης.

Ιστιοφόρα και μηχανοκίνητα επαγγελματικά πλοία αναψυχής με ολικό μήκος μέχρι είκοσι μέτρα, επιτρέπεται να εκναυλώνονται χωρίς να υπηρετεί σε αυτά πλοίαρχος και πλήρωμα. μπορεί να ορίζονται πρόσθετα μέτρα για την ασφάλεια των επιβαινόντων και την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, που αφορούν κυρίως στην επιτρεπόμενη έκταση των πλόων, στον εξοπλισμό ασφαλείας και στην αποτροπή ρύπανσης από πετρελαιοειδή και λύματα καθώς και κάθε άλλη ρυπογόνο ουσία. Τη διακυβέρνηση των πλοίων αναψυχής αναλαμβάνει κυβερνήτης, ο οποίος, αν προσλαμβάνεται από τον ναυλωτή, θεωρείται προστηθείς αυτού, όπως ειδικότερα προβλέπεται στο ναυλοσύμφωνο.
Σε κάθε περίπτωση, ένας από τους επιβάτες, πέραν του κυβερνήτη, πρέπει να έχει ναυτική εμπειρία.Τα επαγγελματικά πλοία αναψυχής επιτρέπεται να ναυτολογούν πλήρωμα οποιασδήποτε κατηγορίας, ασφαλισμένο στο Ν.Α.Τ., χωρίς να υποχρεούνται έναντι του Ν.Α.Τ. ή των Λιμενικών Αρχών, να τηρούν οποιαδήποτε οργανική σύνθεση. Οι κυβερνήτες επαγγελματικών πλοίων αναψυχής και δεν είναι επιβάτες, υπάγονται για την εργασία τους αυτή στην υποχρεωτική ασφάλιση του Ο.Α.Ε.Ε., σύμφωνα εκτός εάν είναι ήδη ασφαλισμένοι σε άλλο ασφαλιστικό φορέα, ή υπάγονται στο ΝΑΤ αν είναι απογεγραμμένοι ναυτικοί.

Για την άσκηση της επαγγελματικής δραστηριότητας τα επαγγελματικά τουριστικά ημερόπλοια λαμβάνουν άδεια, που εκδίδεται από τη Λιμενική Αρχή στην περιοχή αρμοδιότητας της οποίας υπάγεται ο αφετήριος λιμένας ή όρμος ή ακτή του ημερήσιου θαλάσσιου ταξιδιού, κατόπιν αίτησης του πλοιοκτήτη ή του εφοπλιστή ή του νόμιμου εκπροσώπου τους. Η άδεια είναι αορίστου χρόνου και για τη μεταβολή των στοιχείων της άδειας απαιτείται αίτηση του πλοιοκτήτη ή του εφοπλιστή ή του νόμιμου εκπρόσωπου τους και προσκόμιση των δικαιολογητικών που πιστοποιούν τη μεταβολή.

Όσον αφορά στα ιδιωτικά σκάφη, προβλέπεται η απαγόρευση ή εκτέλεση ταξιδιών αναψυχής ή και περιήγησης με καταβολή ναύλου από ιδιωτικά πλοία αναψυχής. Απαγορεύεται η διαφήμιση, σε οποιαδήποτε χώρα και κατά οποιονδήποτε τρόπο, εκτέλεσης στην Ελλάδα ταξιδιών αναψυχής ή και περιήγησης με καταβολή ναύλου από ιδιωτικά πλοία αναψυχής.

Κάθε ιδιωτικό πλοίο αναψυχής με ξένη σημαία και εγγεγραμμένο σε νηολόγιο εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που καταπλέει σε ελληνικά λιμάνια, προκειμένου να διακινείται στα ελληνικά χωρικά ύδατα, εφοδιάζεται από την αρμόδια Τελωνειακή Αρχή, κατά την είσοδό του στη χώρα, με τριπλότυπο «Δελτίο κίνησης» που θα ισχύει για ένα μήνα. Επιτρέπεται δε η έκδοση νέου Δελτίου Κίνησης, σε περίπτωση εξόδου του πλοίου εκτός ελληνικών χωρικών υδάτων και επανεισόδου του σε αυτά. Στην περίπτωση όμως που ο χρήστης του πλοίου, επιθυμεί να παραμείνει το πλοίο στα ελληνικά χωρικά ύδατα, για μεγαλύτερο του ενός μηνός διάστημα, πρέπει να προβεί στον εκτελωνισμό του πλοίου και να καταβάλει τους αναλογούντες σ`αυτό δασμούς και φόρους, έως τη λήξη του παραπάνω χρονικού διαστήματος. Η υποχρέωση αυτή για τον εκτελωνισμό του πλοίου δεν δημιουργεί και υποχρέωση για ύψωση της ελληνικής σημαίας, εφόσον ο πλοιοκτήτης δεν το επιθυμεί και του παρέχεται το δικαίωμα από τις ισχύουσες διατάξεις να διατηρεί τη σημαία της τρίτης χώρας, ούτε δημιουργεί δικαίωμα για ύψωση της ελληνικής σημαίας, εφόσον αυτό δεν επιτρέπεται από τις ισχύουσες διατάξεις.

Εξάλλου, τα πλοία αναψυχής υπό σημαία τρίτης χώρας δεν μπορούν να εκκινούν από ελληνικούς λιμένες ή να παραλαμβάνουν επιβάτες από ελληνικούς λιμένες με σκοπό την εκτέλεση ταξιδιών αναψυχής ολικής ναύλωσης με σύναψη ναυλοσυμφώνου μεταξύ λιμένων ή και ακτών της ελληνικής επικράτειας. Ωστόσο, επιτρέπεται να προσεγγίζουν σε ενδιάμεσα λιμάνια όταν η αρχική επιβίβαση και η τελική αποβίβαση των επιβατών γίνεται σε λιμένα του εξωτερικού, η επιβίβαση των επιβατών σε λιμάνι του εσωτερικού υπό την προϋπόθεση ότι οι επιβάτες θα αποβιβασθούν οριστικά σε λιμάνι του εξωτερικού και η αποβίβαση σε λιμένα του εσωτερικού επιβατών οι οποίοι έχουν επιβιβαστεί στο πλοίο από λιμένα του εξωτερικού

Επίσης, θεσπίζεται ειδικό τέλος υπέρ του Δημοσίου με την ονομασία Τέλος Παραμονής και Πλόων ιδιωτικών πλοίων αναψυχής, το οποίο βαρύνει όλα τα ιδιωτικά πλοία αναψυχής, τα οποία εισέρχονται και κυκλοφορούν στην Ελληνική Επικράτεια, είναι νηολογημένα σε ελληνικό ή αλλοδαπό νηολόγιο και εφοδιάζονται με Δελτίο Κίνησης Πλοίου Αναψυχής ή Δελτίο Κίνησης Θαλαμηγού ή άλλο ανάλογο έγγραφο. Το τέλος κυμαίνεται από 100 ευρώ μέχρι και 400 ευρώ ανά μέτρο, ανάλογα με το μήκος του σκάφους.

Όμως, τα Ναυταθλητικά σκάφη παντός τύπου, ιστιοφόρα ή κωπήλατα που ανήκουν στους αναγνωρισμένους ναυτικούς Ομίλους ή ναυτικά σωματεία ή σε μέλη τούτων καταχωρισμένα στα μητρώα αυτών και προοριζόμενα είτε για την προπόνηση των ναυταθλητών, είτε για την συμμετοχή σε πάσης φύσεως αγώνες και φέροντα την Ελληνική σημαία απαλλάσσονται της φορολογίας που επιβάλλεται σε ιδιωτικά πλοία αναψυχής.

Για το χαρακτηρισμό κάποιου σκάφους ως ναυταθλητικού, απαιτείται, έγγραφη βεβαίωση του οικείου ναυτικού ομίλου, ή σωματείου, εγκεκριμένη από τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού, ότι χρησιμοποιείται για εξάσκηση μέλους και συμμετοχή σε ναυτικούς αγώνες, θεωρημένη από την οικεία Λιμενική Αρχή. Τα επαγγελματικά πλοία αναψυχής ολικής ναύλωσης δεν δύνανται να χαρακτηριστούν ως ναυταθλητικά και να εκναυλώνονται για τους σκοπούς που περιγράφονται στην παρ. 1 του παρόντος άρθρου.

Επίσης, προβλέπεται ότι τα ιδιωτικά πλοία αναψυχής, δεν υπόκεινται σε οργανική σύνθεση πληρώματος, τυχόν δε πρόσληψη ναυτικού ασφαλισμένου στο Ν.Α.Τ., δεν δημιουργεί οποιαδήποτε υποχρέωση για συμπλήρωση οργανικής σύνθεσης, ή ασφάλιση στο ΝΑΤ άλλου ναυτικού πλην του προσληφθέντος.Ο πλοιοκτήτης ιδιωτικού πλοίου αναψυχής δικαιούται να απασχολεί βοηθητικό προσωπικό κατά τις ισχύουσες ασφαλιστικές διατάξεις περί οικιακού βοηθητικού προσωπικού.

Επίσης, προβλέπεται και η μέθοδος υπολογισμού της φορολογητέας αξίας των πλοίων αναψυχής και μικρών σκαφών για την καταβολή ΦΠΑ. Η φορολογητέα αξία όλων ανεξαιρέτως των πλοίων αναψυχής και μικρών σκαφών, για τα οποία ανακύπτει για οποιαδήποτε αιτία η υποχρέωση καταβολής ΦΠΑ, είτε λόγω εισαγωγής σε περίπτωση αμφισβήτησης της συναλλακτικής αξίας τους ή λόγω ενδοκοινοτικής απόκτησης καινούργιου ή μεταχειρισμένου πλοίου αναψυχής ή μικρού σκάφους είτε λόγω αγοράς τους στο εσωτερικό της χώρας ως καινούργια ή μεταχειρισμένα, διαμορφώνεται με βάση την αρχική τιμή πώλησης του εν λόγω πλοίου αναψυχής ή μικρού σκάφους στον πρώτο αγοραστή, κατόπιν της ολοκλήρωσης της ναυπήγησης ή κατασκευής του. Η προκύπτουσα αξία μειώνεται λόγω παλαιότητας ως εξής: 1ο έτος 20%, 2ο έτος 15%, 3ο έτος 10%, 4ο έτος 10%, 5ο έτος 5%, 6ο έτος 5%, 7ο έτος 5% με ανώτατο όριο έως το 15ο έτος 70%, από το 15ο έτος έως το 20ο έτος 85% και από το 20ο έτος και άνω 90%.

Εξάλλου, επιτρέπεται ο εφοδιασμός των επαγγελματικών πλοίων αναψυχής με καύσιμα απαλλαγμένα από τον ειδικό φόρο κατανάλωσης και του δασμού των καυσίμων που χρησιμοποιούνται για τη ναυσιπλοΐα στα ύδατα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προ του απόπλου του πλοίου προς το λιμένα παραλαβής των επιβατών και έναρξης του ναύλου ή αν επιστρέψει στο λιμένα του μόνιμου ελλιμενισμού του, μετά την οριστική αποβίβαση των επιβατών. Το σχέδιο νόμου, θα εισαχθεί για συζήτηση τις επόμενες ημέρες στη Βουλή, αλλά θεωρείται σίγουρο ότι θα ζητηθούν να γίνουν σημαντικές τροποποιήσεις. Άλλωστε, και στην πρόσφατη ψήφιση του νομοσχεδίου του υπουργείου Ναυτιλίας, με απαίτηση των βουλευτών και της συμπολίτευσης έγιναν αλλαγές, αλλά και αποσύρσεις, την τελευταία στιγμή, ολόκληρων άρθρων. Το ζητούμενο είναι να δημιουργείται ανάπτυξη, αλλά να μην ισοπεδώνεται το εργασιακό καθεστώς και το κυριότερο να χάνονται θέσεις εργασίας…