Δεύτερος και καταϊδρωμένος

Τα ποτάμια μοιάζουν ειδυλλιακά από ψηλά. Λωρίδες νερού που χαράζουν με τις ροές, τους μαιάνδρους και τα δέλτα τους διάφορα τοπία, φαντάζουν εντυπωσιακά από πάνω και μακριά. Από κοντά και χαμηλά, ωστόσο, δεν είναι και τόσο γοητευτικά. Ούτε καν για τους εραστές του ράφτινγκ. Με δίνες, ρουφήχτρες, πίδακες, παφλασμούς και αναβρασμό τα νερά τους κουβαλούν πέτρες, βότσαλα, κροκάλες, χώματα, λάσπες και άμμο.

Μερικές φορές σέρνουν λιθάρια ριζιμιά, δέντρα ξεριζωμένα που λέει και το δημώδες «Ρούσα παπαδιά». Κατά βάση, όμως, κάθε ποτάμι γαλήνιο ή ορμητικό χαρακτηρίζεται από το φυσικό τοπίο που διασχίζει.

Κάπως έτσι περίπου και τα πολιτικά ρεύματα αντανακλούν το κοινωνικό τοπίο μέσα από το οποίο αναδύονται.

«Το Ποτάμι υπερασπίζεται το διαφορετικό» τόνιζε πριν λίγες μέρες ο Σταύρος Θεοδωράκης. Ήταν μια έκπληξη που αιφνιδίασε το λίγο πολύ συμπαγές, αν όχι αυτοαναπαραγόμενο, κομματικό μωσαϊκό της χώρας. Η δημιουργία, εξάλλου, κάθε νέου πολιτικού σχηματισμού, αναπόφευκτα θα προκαλούσε ενόχληση, αμηχανία ή καχυποψία στην εγχώρια στερεοτυπική κομματική γεωγραφία. Πόσο μάλλον όταν ο νεοπαγής σχηματισμός προβάλλεται ότι έχει αναπτύξει σχέσεις ή θέλει να συνδεθεί με τη νιότη, τη φρεσκάδα και τον αντικομφορμισμό; Κριτής, βεβαίως, για όλα αυτά είναι ο λαός.

Απέμενε, να πληροφορηθούν και ο πολίτης το τι διαφορετικό, ανατρεπτικό ή έστω παράδοξο θα πρέσβευε το νεόκοπο κίνημα με επικεφαλής τον δημοφιλή δημοσιογράφο. Και το έμαθαν σχετικά άμεσα. Δίχως να αναρωτηθούν: «Ώστε υπήρχε λοιπόν αυτό το ποτάμι; Ώρες – ώρες, συλλογιζόταν μήπως δεν υπήρχε στ’ αλήθεια. Μήπως ήτανε μια φαντασία τους, μια ομαδική ψευδαίσθηση», όπως έγραφε και ο Αντώνης Σαμαράκης στο ομώνυμο διήγημα του. Τελικά , η αρθρωμένη πεποίθηση του Ποταμιού εκτέθηκε με πρόχειρα επεξεργασμένη προσπάθεια κατάθεσης προτάσεων. Αλλά, ατυχώς, δίχως τις αναμενόμενες διαφοροποιήσεις.

Έχουμε, λοιπόν, και λέμε: «Υπουργικό συμβούλιο με 20 υπουργούς, μικρότερο αλλά ευέλικτο και αποτελεσματικό κράτος». Μα πού την σκέφθηκαν τέτοια πρωτοτυπία; «Εκλογές κάθε τέσσερα χρόνια και καθιέρωση της απλής αναλογικής». Πόσα απίστευτα τολμηρά διατυπώνουν αυτή την πρωτάκουστη απαίτηση; «Διαχωρισμός της Εκκλησίας από το κράτος». Τόση αντισυστημική έμπνευση δεν τη χωράει ο νους του ψηφοφόρου.

Και ακόμα, «Διεκδίκηση του κατοχικού δανείου και επιστροφή των μαρμάρων του Παρθενώνα». Με τέτοια ασυνήθιστα καινοφανή συνεισφορά στο δημόσιο διάλογο πρέπει να συγκλονίστηκε ο Γλέζος, ενώ θα ταρακουνήθηκε μέχρι και η προτομή της Μελίνας.

Ανάμεσα στις φεσκοκατεψυγμένες καινοτομίες εμπεριέχεται και η «πάταξη της γραφειοκρατίας στην απονομή της δικαιοσύνης» όταν με τον ίδιο, περίπου, ανυπόφορο τίτλο είχε καταθέσει fast track νομοσχέδιο στη Βουλή ο Παπαληγούρας το 2005. Και η «Μείωση των βουλευτών σε 200» όπως ακριβώς είχε προτείνει και ο Σαμαράς από το βήμα του συνεδρίου του Economist το 2010.

Και οι «Μονοεδρικές περιφέρειες σε όλη τη χώρα και διπλές κάλπες» όπως συζητούσε ο Σκανδαλίδης από το 2000 κιόλας, αλλά και η επιτροπή Ραγκούση για το νέο εκλογικό νόμο το 2010. Ακόμα, εντελώς νεωτεριστικά ρηξικέλευθη θα μπορούσε να κριθεί η προβολή της περικοπής κατά 50% της επιχορήγησης των κομμάτων, αν δεν είχαν ήδη κατατεθεί προτάσεις για τη κατάργησή της. Εν ολίγοις «έφτασες φίλε δεύτερος» που τραγουδούσε και η Ρίτα Σακελαρίου.

Η απρόσμενη, πάντως, εισαγωγή στη κατηγορηματικότητα της αμφιβολίας χαρίζει στο «Ποτάμι» ένα εικονοκλαστικό αέρα. Η αμφιβολία δεν είναι μια ευχάριστη κατάσταση, αλλά η βεβαιότητα είναι μία παράλογη κατάσταση λέει ο Βολτέρος. Υπό αυτό το πρίσμα, το πρελούδιο στην αβεβαιότητα θα μπορούσε να θεωρηθεί ως ριζοσπαστική κίνηση του νεογέννητου κινήματος. «Μήπως μας σώσουν τα πετρέλαια;» αναρωτιέται στις θέσεις που παρουσίασε , διαρθρωμένες σε φορμά ερωτοαπαντήσεων στο κοινό. Και ευθύς απαντάει «Ίσως ναι, ίσως όχι».

Ίσως μοιάζει υπερβολικό, πρόωρο, αν όχι άδικο και απορριπτικό, να εγκαλείται ένα καινούργιος εκλογικός σχηματισμός για το σερβίρισμα φθαρμένων από την επανάληψη θέσεων και το επιμελημένο παπαγάλισμα νυσταλέων κοινοτοπιών. Ωστόσο το προκαταβολικά υποτιμητικό «αυτά μας τα “παν κι άλλοι» δεν συνάδουν με το προβαλλόμενο πολιτικό προφίλ του «Ποταμιού», καθώς αυτό δεν συνδέεται με τα κομματικά αμαρτήματα του παρελθόντος.

Η προσφυγή του, όμως, σε πολυδιατυπωμένες υποσχέσεις και η απλουστευτική οικειοποίηση λυτρωτικών λύσεων αρμόζει σε αγχωμένους ανιχνευτές επιθυμιών και σε αιτούντες αδιακρίτως συμπάθεια. Δυστυχώς δίχως πρωτότυπη, φρέσκια ή ακόμα και αιρετική πραμάτεια δεν απομένουν παρά μόνο τα επικοινωνιακά πυροτεχνήματα για να καταδείξουν ότι «το ποτάμι βροντοχτυπάει για να δείξει την ανημπόρια του», όπως περιγράφει στο «Μπαουντολίνο» ο Ουμπέρτο Έκο.