Melancholia totalis

Αν και ο προσανατολισμός της πολιτικής και οικονομικής διαχείρισης της κρίσης παραμένει αμετάβλητος, η στρατηγική δημοσιονομικής απεμπλοκής της χώρας φαίνεται να διαμορφώνεται προσφάτως σε μια πλέον συγκροτημένη βάση (μετά από μία μακρά περίοδο αμηχανίας και σύγχυσης).

Παρά το γεγονός αυτό, το κοινωνικό dumping δεν αναμένεται να αναταχθεί στη βραχυπρόθεσμη προοπτική και η κατάσταση “melancholia totalis” τείνει να καταστεί ενδημική στη χώρα.

Το επίπεδο υγείας του ελληνικού πληθυσμού, έχει σημαντικά μειωθεί κατά τη διάρκεια της κρίσης και ειδικότερα η επίπτωση της (αυτοαναφερόμενης)

καταθλιπτικής συνδρομής υπερβαίνει το 19,8% και ευλόγως θεωρείται ότι επιβαρύνεται συνεχώς, υπό την πίεση των κοινωνικών και οικονομικών προσδιοριστών της υγείας και την επιδείνωση της οικονομικής κρίσης.

Η επιστημονική έρευνα – διεθνώς και στη χώρα μας- έχει αναδείξει ότι ο εκλυτικός παράγων αυτού του φαινομένου είναι η ψυχική ένταση και το άγχος, φαινόμενα τα οποία προκαλούνται από μείζονες κοινωνικούς παράγοντες κινδύνου, όπως (κατά σειρά βαρύτητας), ο δανεισμός και τα χρέη, η ανεργία και η επαπειλούμενη εργασία και η μεγάλη μείωση του εισοδήματος.

Αναμφιβόλως, η υψηλή ψυχική νοσηρότητα κατανέμεται (άνισα και ταξικά) πρωτίστως στους χρονίως πάσχοντες (συνήθως φτωχούς και ηλικιωμένους), τους συνταξιούχους (κατά κανόνα ηλικιωμένους) και τους ανέργους (προφανώς φτωχούς).

Η κατάσταση αυτή συνιστά αφ’ ενός πλήγμα στο ανθρώπινο κεφάλαιο της χώρας και αφ’ ετέρου προκαλεί ένταση των κοινωνικών ανισοτήτων και διάσπαση της κοινωνικής συνοχής, πράγμα το οποίο ωθεί στην αποδόμηση των μηχανισμών συναίνεσης και νομιμοποίησης της υφιστάμενης κοινωνικής και πολιτικής τάξης.

Η οριακή αυτή κατάσταση ενοχοποιείται για τις αναδυόμενες τάσεις- σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο- αμφισβήτησης και ως εκ τούτου αναδεικνύει ως κυρίαρχο το δίλημμα: (παραγωγική) συνοχή ή (κατασταλτική) συμμόρφωση.

Είναι προφανές ότι ο εγκλωβισμός της χώρας στους όρους της διεθνούς εποπτείας, αλλά και παρέμβασης στη λήψη πολιτικών και οικονομικών αποφάσεων, αντανακλά στο μέγιστο μέρος των νοικοκυριών με το συνδυασμό δραματικής μείωσης των εισοδημάτων και υπερβολικής αύξησης των φορολογικών και άλλων επιβαρύνσεων.

Η «εξίσωση» της οικονομικής κρίσης οδηγεί σε αντίστροφη πορεία (σε σχέση με άλλες χώρες) και το δημοσιονομικό πρόβλημα έχει ήδη εγκατασταθεί πλήρως στην πραγματική οικονομία και απειλεί το χρηματοπιστωτικό σύστημα με εκρηκτικές εξελίξεις (λόγω της συνεχώς διευρυνόμενης στάσης των δανειακών υποχρεώσεων των νοικοκυριών).

Ο αναπροσανατολισμός της πολιτικής κατεύθυνσης με τον εμπλουτισμό της πολιτικής agenda με τα θέματα, τα οποία τίθενται προδήλως από τη συγκυρία, είναι επιτακτική και ζωτική αναγκαιότητα για την αποτροπή αρνητικών κοινωνικών και (άρρηκτα συνδεόμενων) πολιτικών εξελίξεων.

Η καθολική μελαγχολία, η οποία επικρέμαται στη χώρα εμποδίζει την κινητοποίηση του ανθρώπινου και κοινωνικού κεφαλαίου για την ευκταία ανασυγκρότηση και έχει βλαπτικές επιπτώσεις στην υγεία, την ευημερία και την κοινωνική συνοχή.

Η απάντηση είναι προφανής: η άρση των αιτιολογικών παραγόντων (δανεισμός, ανεργία, εισοδήματα) σχετίζεται με την αναστροφή των βλαπτικών επιπτώσεων (σχεδόν) πλήρως στη βραχυπρόθεσμη προοπτική.

Η διατύπωση αυτή παραπέμπει στην αποκατάσταση της ισορροπίας μεταξύ «οικονομικού» και «κοινωνικού» στην πολιτική ζωή για την ανεύρεση λυσιτελούς προοπτικής.