«Crash test» των αντιρατσιστικών

Του Γιώργου Μελιγγώνη

Η αντιρατσιστική πρόταση νόμου του ΣΥΡΙΖΑ, που κατατέθηκε χθες στη Βουλή φέρεται να αποτελεί για τους συντάκτες της «ιδανικό πεδίο σύγκλισης με τα υπόλοιπα κόμματα του δημοκρατικού τόξου».

Παρόλα αυτά, πηγές της Κουμουνδούρου δεν κρύβουν τις διαφορές της εν λόγω πρότασης με την κοινή πρόταση ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ,

αλλά και με τις κυβερνητικές τροπολογίες επί του ισχύοντος αντιρατσιστικού δικαίου του 1979.

Πράξη, όχι έκφραση

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, «η πρόταση νόμου του ΣΥΡΙΖΑ εστιάζει στην καταδίκη αξιόποινων πράξεων με ρατσιστικά χαρακτηριστικά, χωρίς να διακινδυνεύει τον περιορισμό της ελευθερίας της έκφρασης». «Επιπλέον, προβλέπει ένα αποτελεσματικό πλαίσιο προστασίας θυμάτων και μαρτύρων, που αποτελεί εγγύηση και προϋπόθεση για την αποτελεσματική δίωξη εγκλημάτων με ρατσιστικά χαρακτηριστικά».

Όπως τονίζει το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, «με την πρόταση νόμου του ΣΥΡΙΖΑ:

* Ορίζεται το έγκλημα με ρατσιστικά χαρακτηριστικά.

* Εισάγεται αυτοτελής επιβαρυντική περίσταση για την τέλεση των εγκλημάτων με ρατσιστικά χαρακτηριστικά.

* Προβλέπεται ότι η άσκηση ποινικής δίωξης για τα εγκλήματα με ρατσιστικά χαρακτηριστικά θα ασκείται αυτεπαγγέλτως, ενώ η καταδίκη για κακουργηματικού χαρακτήρα πράξεις θα συνεπάγεται και αποστέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων.

* Θεσπίζεται ως παρεπόμενη ποινή, η στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων ακόμη και για πλημμελήματα στις περιπτώσεις καταδίκης δημοσίων λειτουργών και υπαλλήλων.

* Ορίζεται η ευθύνη και προβλέπονται κυρώσεις κατά νομικών προσώπων και ενώσεων προσώπων.

* Προβλέπεται πλαίσιο προστασίας θυμάτων, και ειδικότερα, προστασία από απέλαση και κράτηση θυμάτων και μαρτύρων που στερούνται νομιμοποιητικών εγγράφων.

* Προβλέπεται η δωρεάν παροχή νομικής βοήθειας και κατοχυρώνεται δικαίωμα παράστασης πολιτικής αγωγής σε νομικά πρόσωπα που δραστηριοποιούνται στο πεδίο της υπεράσπισης των δικαιωμάτων του ανθρώπου.

* Συστήνεται Εθνική Επιτροπή Σχεδιασμού και Συντονισμού για την Καταπολέμηση του Ρατσισμού, που υπάγεται στον υπουργό Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που μεταξύ άλλων, εκπονεί προγράμματα επιμόρφωσης και εξειδίκευσης των εισαγγελικών, δικαστικών και αστυνομικών αρχών, καθώς και προγράμματα ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης πολιτών.

* Στο πλαίσιο της Επιτροπής, συστήνεται εθνικό δίκτυο καταγραφής και καταγγελίας εγκλημάτων ρατσιστικής βίας, στο οποίο συμμετέχουν όλες οι εμπλεκόμενες αρχές και δημόσιοι φορείς.

* Προβλέπονται ειδικές διαδικασίες εποπτείας και λογοδοσίας των δημοσίων υπηρεσιών».

Διαφορές

Παράλληλα, για την Κουμουνδούρου, το «crash test» του δικού τους αντιρατσιστικού με τις δύο άλλες προτάσεις που βρίσκονται κατατεθειμένες στη Βουλή εντοπίζει τις εξής διαφορές.

Σε σχέση με την πρόταση νόμου της ΝΔ, ο ΣΥΡΙΖΑ επισημαίνει ότι η «γαλάζια» πρόταση «υπαναχωρεί και από την ήδη ισχύουσα, και αποδεδειγμένα αναποτελεσματική, νομοθεσία. Πρόκειται για εντελώς προσχηματική πρόταση. Εξαιρεί από το πεδίο εφαρμογής της δημόσιους λειτουργούς και υπαλλήλους. Αναφέρεται μόνο σε βία κατά προσώπου και όχι κατά ομάδας προσώπων. Δεν προβλέπει κανένα πλαίσιο προστασίας για τα θύματα».

Ωστόσο, τον ΣΥΡΙΖΑ δεν καλύπτει και το νομοσχέδιο Ρουπακιώτη, που κατατέθηκε ως πρόταση νόμου στη Βουλή από το ΠΑΣΟΚ και τη ΔΗΜΑΡ. «Το νομοσχέδιο Ρουπακιώτη κινείται στο πνεύμα του ν. 927/1979. Ο νόμος αυτός κατέστη ανενεργός λόγω του ασαφούς πεδίου εφαρμογής του. Εν προκειμένω, η πρόταση νόμου ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ δεν εστιάζει στο δράστη των πράξεων με ρατσιστικά χαρακτηριστικά, αλλά στον υποκινητή τους», σημειώνουν κύκλοι της Κουμουνδούρου, που συμπληρώνουν:

«Η πρόταση νόμου ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ φαίνεται να ιεραρχεί την καταδίκη του ρατσιστικού λόγου (δημόσια υποκίνηση βίας ή μίσους, δημόσιος εγκωμιασμός και άρνηση εγκλημάτων) υψηλότερα σε σχέση με τη ρατσιστική πράξη. Έτσι, α) η πρόταση προσκρούει στις συνταγματικά κατοχυρωμένες ελευθερίες έκφρασης και λόγου, β) ηρωοποιεί ως διωκόμενους τους κήρυκες του ρατσισμού και κυρίως γ) αποτυγχάνει να αντιμετωπίσει το μείζον ζήτημα σήμερα, δηλαδή την εξάπλωση της οργανωμένης ρατσιστικής βίας. Αδύναμο και αναποτελεσματικό, τέλος, είναι και το πλαίσιο προστασίας θυμάτων και μαρτύρων που προβλέπει».