Θανάσης Λασκούδης: Πέντε διδάγματα από την έκθεση για τους κλιματικούς κινδύνους από την Ευρωπαϊκή Ένωση

Πρέπει να κάνουμε άμεσες ενέργειες τώρα, αλλιώς η κλιματική αλλαγή θα προκαλέσει καταστροφικές ζημιές στην Ευρώπη. Αυτό είναι το απλό μήνυμα που έστειλαν οι επιστήμονες στους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην πρώτη έκθεση για τους κλιματικούς κινδύνους που αντιμετωπίζει η Ένωση, από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος - European Environment Agency - (EEA).

H EEA, είναι ένας ανεξάρτητος οργανισμός της ΕΕ, προειδοποίησε ότι η Ένωση δεν είναι προετοιμασμένη για τις επιπτώσεις

της κλιματικής αλλαγής, ακόμη κι αν ο κόσμος καταφέρει να διατηρήσει την παγκόσμια αύξηση της θερμοκρασίας στους 1,5 βαθμούς Κελσίου, όπως ορίζεται στη Συμφωνία του Παρισιού.

Κάθε επιπλέον δέκατο του βαθμού θα φέρει περισσότερες παράκτιες πλημμύρες, ετήσιες ξηρασίες και καυτούς κύκλους θερμότητας, δήλωσαν οι ερευνητές, προτρέποντας τις Βρυξέλλες και τις κυβερνήσεις της ΕΕ να επιταχύνουν γρήγορα τις προετοιμασίες για την προστασία της ζωής και των επιχειρήσεων.

«Εάν δεν ληφθούν αποφασιστικά μέτρα τώρα, οι περισσότεροι κλιματικοί κίνδυνοι που αναγνωρίστηκαν στην αξιολόγηση θα μπορούσαν να φτάσουν σε κρίσιμα ή καταστροφικά επίπεδα έως το τέλος του αιώνα», δηλώνει στην περίληψη της έκθεσης η ΕΕΑ. «Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι θα πεθάνουν από καύσωνες, και οι οικονομικές απώλειες μόνο από πλημμύρες στις ακτές θα μπορούσαν να υπερβούν το 1 τρισ. ευρώ ετησίως».

Έκκληση μετά τις εκλογές, ετοιμάστε την Ευρώπη για την κλιματική αλλαγή

Η προετοιμασία για την κλιματική αλλαγή απαιτεί τεράστιες επενδύσεις σε βάθος δεκαετίας, αλλά η έκθεση της EEA δεν αφήνει αμφιβολία ότι πρέπει να ληφθούν μέτρα τώρα. Οι αποφάσεις που θα ληφθούν τα επόμενα χρόνια - από τους εκλεγμένους νομοθέτες και τους αξιωματούχους που θα διοριστούν μετά τις ευρωπαϊκές εκλογές του Ιουνίου - θα καθορίσουν ποιους κινδύνους θα αντιμετωπίσουν οι Ευρωπαίοι στο δεύτερο μισό του 21ου αιώνα. Οι ερευνητές αξιολόγησαν 36 κλιματικούς κινδύνους σε πέντε θεματικούς τομείς - οικοσυστήματα, τροφή, υγεία, υποδομές και οικονομία βρίσκοντας ότι 21 από αυτούς χρειάζονται μεγαλύτερη προετοιμασία τώρα. Οχτώ κατατάχθηκαν ως ιδιαιτέρως επείγοντες. Κάθε κεφάλαιο συνοδεύεται από ένα σύνολο πολιτικών συστάσεων. «Κάθε ένας από αυτούς τους κινδύνους μόνος του έχει το δυναμικό να προκαλέσει σημαντική περιβαλλοντική υποβάθμιση, οικονομικές ζημιές, κοινωνικές αναγκαστικές και πολιτικές ταραχές», δηλώνει η έκθεση. «Τα συνδυασμένα αποτελέσματα τους είναι ακόμη πιο επιδραστικά».

Η αποκατάσταση της φύσης δεν είναι προαιρετική

Η ανάγκη για δράση είναι πιο ακριβή στα φυσικά οικοσυστήματα της Ευρώπης. Οι παράκτιες και θαλάσσιες περιοχές αντιμετωπίζουν ήδη «κρίσιμους» κινδύνους, προειδοποιεί η αξιολόγηση, καθώς η κλιματική αλλαγή επιδεινώνει τις ανεξέλεγκτες πρακτικές διαχείρισης και τη βιομηχανική ρύπανση. Τα υγιή οικοσυστήματα και η βιοποικιλότητα δεν είναι απλώς ωραία να υπάρχουν - η υποβάθμιση των οικοσυστημάτων μετατρέπεται γρήγορα σε απειλές για την ανθρώπινη υγεία, την παροχή ύδατος και την ασφάλεια των τροφίμων.

Ευτυχώς, η ΕΕ έχει ήδη πολλά εργαλεία στη διάθεσή της για την ανάκαμψη των φυσικών περιοχών, οπότε η έκθεση κυρίως προτρέπει τις Βρυξέλλες και τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν υπάρχουσες ή επερχόμενες νομοθεσίες - ειδικότερα το συζητημένο νομοσχέδιο για την Αποκατάσταση της Φύσης. Το νομοσχέδιο, που στοχεύει στην ανάκαμψη του 20% της γης και της θάλασσας της ΕΕ έως το 2030, αντιμετωπίζει μια δύσκολη τελική ψηφοφορία μεταξύ των χωρών της ΕΕ, μετά την περάτωση με μικρή πλειοψηφία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Οι κανόνες είχαν προκαλέσει την οργή των συντηρητικών κομμάτων που ισχυρίζονταν ότι προστατεύουν τους αγρότες από πιο αυστηρούς κανονισμούς για το περιβάλλον. Ωστόσο, σύμφωνα με την έκθεση, η ΕΕ πρέπει να προχωρήσει προς την άλλη κατεύθυνση και να επιβραδύνει τη ρύπανση από τη γεωργία.

Η γεωργία πρέπει να αλλάξει - όπως και οι διατροφικές συνήθειες

Η επόμενη Επιτροπή δεν μπορεί να συνεχίσει να αντιμετωπίζει τους αγρότες που διαδηλώνουν. «Η πολιτική και διακυβέρνηση της ΕΕ έχει κρίσιμο ρόλο να παίξει» στο να καθιστά βιώσιμη την παραγωγή τροφίμων, γράφουν οι ερευνητές, προσθέτοντας: «Η μείωση της ρύπανσης από γεωργικές και βιομηχανικές δραστηριότητες πρέπει να είναι προτεραιότητα για την προστασία των οικοσυστημάτων της Ευρώπης υπό τις συνθήκες της κλιματικής αλλαγής». Η γεωργία γενικά θα πρέπει να προσαρμοστεί σε υψηλότερες θερμοκρασίες και σε πιο ασταθείς μοτίβα βροχής για να εξασφαλιστεί η τροφική ασφάλεια της Ευρώπης.

«Η παραγωγή συγκομιδών αντιμετωπίζει ήδη σημαντικούς κλιματικούς κινδύνους στη Ευρώπη», δηλώνει το έγγραφο, επισημαίνοντας τον κίνδυνο ελλείψεων και αυξήσεων των τιμών τροφίμων. Γενικά, η Ευρώπη «αντιμετωπίζει αυξανόμενο κίνδυνο μεγάλων ξηρασιών που καλύπτουν μεγάλες περιοχές και διαρκούν για πολλά χρόνια, και που είναι ακόμη πιο σοβαρές από τα πρόσφατα συμβάντα ξηρασίας στην Ευρώπη». Αυτό θα απειλήσει την υγεία των ανθρώπων, την παραγωγή τροφίμων και την κατασκευή, όχι μόνο την παροχή ενέργειας και νερού, τη μεταφορά ποταμών και των οικοσυστημάτων.

Η Ευρώπη δεν μπορεί να περιμένει για να προστατευθεί από την άνοδο της στάθμης της θάλασσας

Με τις θάλασσες να ανεβαίνουν μόνο μερικά χιλιοστά το χρόνο, η προστασία των ακτών της Ευρώπης μπορεί να μη φαίνεται σαν επείγον πρόβλημα - και η έκθεση παραδέχεται ότι δεν υπήρξαν πρόσφατα καταστροφικά γεγονότα πλημμύρας. «Ωστόσο, ο επιταχύνων ρυθμός ανόδου της στάθμης της θάλασσας και η εκθετική αύξηση των κινδύνων πλημμύρας προϋποθέτουν περισσότερη δράση τώρα», προειδοποιούν οι ερευνητές.

Οι παράκτιες πλημμύρες και οι καταιγίδες θα γίνουν πιο συχνές και πιο σοβαρές, προσθέτει, «με πιθανά καταστροφικά αποτελέσματα στον πληθυσμό, τις υποδομές και τις οικονομικές δραστηριότητες της Ευρώπης». Ένα υψηλό επίπεδο παγκόσμιας θερμότητας θα μπορούσε να προκαλέσει περισσότερα από 1 τρισ. ευρώ ετησίως σε οικονομικές ζημιές λόγω πλημυρών μέχρι το τέλος του αιώνα, διαπιστώνει η αξιολόγηση.

Είναι χαρακτηριστικό ότι οι παράκτιες κοινότητες - που περιλαμβάνουν μεγάλες πόλεις της ΕΕ όπως το Άμστερνταμ - αντιμετωπίζουν αυξανόμενο κίνδυνο εισβολής αλατόνερου, προσθέτοντας στα προβλήματα έλλειψης νερού της Ευρώπης. Και πολλές από τις απομακρυσμένες περιοχές της ΕΕ - όπως η Μαγιόττ της Γαλλίας στον Ινδικό Ωκεανό ή τα Αζόρες της Πορτογαλίας - είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στην αύξηση της στάθμης της θάλασσας.

Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο στην Business Voice