Απειλείται το δολάριο ΗΠΑ ως διεθνώς αποδεκτό νόμισμα στο παγκόσμιο εμπόριο!

Η άνοδος των παγκόσμιων γεωπολιτικών εντάσεων και η επιβολή επιμέρους οικονομικών κυρώσεων ενδέχεται να μειώσουν την ελκυστικότητα του Αμερικανικού δολαρίου ως διεθνώς αποδεκτού νομίσματος στο παγκόσμιο εμπόριο, διευκολύνοντας ταυτόχρονα την άνοδο των νέων διεθνών νομισμάτων. Εξέλιξη, που θα μπορούσε, με τη σειρά του, να οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερο κατακερματισμό των παγκόσμιων συστημάτων πληρωμών. Αυτό, τουλάχιστον, διατείνεται ένα έγγραφο εργασίας που τιτλοφορείται: “Exorbitant privilege and Economics” και δημοσιεύτηκε προ μερικών ημερών από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα

Η μελέτη επισημαίνει, επίσης, μια ουσιαστική αλλαγή στα νομίσματα τιμολόγησης που χρησιμοποιούνται στις συναλλαγές εισαγωγών και εξαγωγών από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία και την επακόλουθη επιβολή εμπορικών κυρώσεων στη Ρωσία. Μάλιστα, το paper της EBRD μελετά τον αντίκτυπο των εμπορικών κυρώσεων στην επιλογή του νομίσματος που χρησιμοποιείται στις διεθνείς εμπορικές συναλλαγές, ενώ επικεντρώνεται στις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία από μέρους των Ευρωπαϊκής Ένωσης, Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και μιας σειράς από άλλες προηγμένες οικονομίες ως απόρροια της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022.

«Βλέπουμε μια σημαντική αύξηση στη χρήση του γιουάν στις εισαγωγές της Ρωσίας από την Κίνα, συνοδευόμενη από μείωση του μεριδίου του δολαρίου ΗΠΑ. Παρατηρήσαμε επίσης μια αύξηση στη χρήση του γιουάν ως νομίσματος τιμολόγησης από τρίτες χώρες. Έτσι, ενώ η κυριαρχία του δολαρίου καθιστά τις κυρώσεις πιο αποτελεσματικές, οι κυρώσεις θα μπορούσαν, μακροπρόθεσμα, να οδηγήσουν σε κάποια διάβρωση αυτής της κυριαρχίας», τονίζει η Beata Javorcik, επικεφαλής οικονομολόγος της EBRD.

Οι κυρώσεις έχουν επιβάλει περιορισμούς στις εξαγωγές διαφόρων αγαθών στη Ρωσία, καθώς και σε ορισμένες εισαγωγές από μέρους της συγκεκριμένης χώρας. Παράλληλα, περιόρισαν τις χρηματοοικονομικές υπηρεσίες που μπορούν να παρέχονται σε ρωσικές οντότητες και ανέστειλαν την πρόσβαση ορισμένων μεγάλων ρωσικών τραπεζών στο SWIFT, το κυρίαρχο σύστημα διασυνοριακών πληρωμών.

Η σταδιακή μετακίνηση από το δολάριo ΗΠΑ στο Κινεζικό γιουάν 

Πριν από τον Μάρτιο του 2022, υπολογίζεται πως περίπου το 80% των εισαγωγών της Ρωσίας τιμολογούνταν σε δολάρια ΗΠΑ ή ευρώ. Μέχρι το τέλος του 2022, τα τιμολόγια σε κινεζικό γιουάν (CNY) αντιπροσώπευαν το 20% των εισαγωγών της Ρωσίας, σημειώνοντας απότομη αύξηση από 3% πέρυσι, ενώ το μερίδιο τιμολόγησης του δολαρίου ΗΠΑ και του ευρώ είχε μειωθεί στο 67%.

Η έρευνα που δημοσιεύτηκε από την EBRD δείχνει ότι η χρήση του CNY ως ισοτιμία-«όχημα» είχε αυξηθεί κατά 4%, κατά μέσο όρο, μεταξύ εμπορικών εταίρων που είχαν ενεργές γραμμές ανταλλαγής νομισμάτων με τη Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας (PBOC), όπως λ.χ. οι Μογγολία και Τατζικιστάν. 

Υποδηλώνει, επίσης, ότι το μερίδιο της τιμολόγησης CNY έχει αυξηθεί περισσότερο για εκείνα τα αγαθά που επί του παρόντος υπόκεινται σε κυρώσεις από μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Για παράδειγμα, τα μερίδια της CNY στην τιμολόγηση αγαθών διπλής χρήσης και βιομηχανικής δυναμικότητας αυξήθηκαν κατά 6 έως 8 επιπλέον ποσοστιαίες μονάδες σε σύγκριση με όσα αγαθά δεν εμπίπτουν σε καθεστώς κυρώσεων.

Η άνοδος των τιμολογίων CNY ήταν πιο αξιοσημείωτη στις πληρωμές για αγαθά που προέρχονται από την Κίνα, όπου το γιουάν ξεπέρασε το Αμερικανικό δολάριο κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2022. Ωστόσο, το γιουάν χρησιμοποιήθηκε ενεργά για τον διακανονισμό συναλλαγών με τρίτους χρήστες, όπως η Μογγολία (όπου το μερίδιο της τιμολόγησης CNY αυξήθηκε στο 18% από…μηδέν το 2021), οι Φιλιππίνες, η Μαλαισία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (ΗΑΕ), η Ταϊλάνδη, η Ιαπωνία, το Τατζικιστάν και η Σιγκαπούρη. Ένα μικρό ποσοστό των εμπορικών συναλλαγών με την ΕΕ, το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ διακανονίστηκε χρησιμοποιώντας το CNY ως νόμισμα.

Αυτή η τάση μπορεί επίσης να παρατηρηθεί στις εξαγωγές της Ρωσίας, αν και σε μικρότερο βαθμό λόγω της κυριαρχίας του πετρελαίου, του φυσικού αερίου, του άνθρακα και άλλων εμπορευμάτων που συνήθως διαπραγματεύονται σε δολάρια ΗΠΑ στο μείγμα εξαγωγών της. Το μείγμα των εμπορικών εταίρων που πληρώνουν για τις εξαγωγές της Ρωσίας στο CNY είναι γεωγραφικά πιο διαφορετικοί, με τους κορυφαίους αναδυόμενους χρήστες να περιλαμβάνουν την Κόστα Ρίκα, το Ελ Σαλβαδόρ, την Ακτή Ελεφαντοστού, την Ταϊλάνδη, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Καμερούν, την Κολομβία και τη Νικαράγουα.

Ετοιμάζεται το BRICS Pay

Μπορεί η μελέτη της EBRD να καλύπτει ένα σχετικά μικρό μέρος του διεθνούς εμπορίου -τις διμερείς συναλλαγές της Ρωσίας, της 11ης μεγαλύτερης οικονομίας στον κόσμο- ωστόσο καταδεικνύει μια ταχέως αναπτυσσόμενη τάση: Οι αυξανόμενες γεωπολιτικές εντάσεις γενικά και η χρήση εμπορικών κυρώσεων, ειδικότερα, μπορεί να μειώσει την ελκυστικότητα του δολαρίου ΗΠΑ ως νομίσματος-οχήματος στο διεθνές εμπόριο και να διευκολύνει την άνοδο των νέων διεθνών νομισμάτων, καθώς και τη μεγαλύτερη χρήση των νομισμάτων παραγωγού ή εισαγωγέα. διευθετήσουν το εμπόριο. 

Αυτό, με τη σειρά του, μπορεί να οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερο κατακερματισμό των παγκόσμιων συστημάτων πληρωμών. Για παράδειγμα, οι οικονομίες των Βραζιλίας, Κίνας, Ινδίας, Ρωσίας και Νοτίου Αφρικής (BRICS), θα μπορούσαν να ενθαρρύνουν τη μεγαλύτερη χρήση εναλλακτικών νομίσματα, ενώ δήλωσαν ότι σκοπεύουν να αναπτύξουν ένα νέο σύστημα διασυνοριακών πληρωμών, το BRICS Pay.