Οι νέες διαχωριστικές γραμμές (άρθρο)

Του Γιώργου Χ. Παπαγεωργίου

Ένα από τα ζητήματα που αναδεικνύουν οι εξελίξεις στη Γαλλία είναι ότι οι παραδοσιακές διαχωριστικές γραμμές μεταξύ αριστεράς και δεξιάς υποχώρησαν, μαζί με την κατάρρευση των κομμάτων που ιστορικά τις εκφράζουν.

Ακόμα κι αν πρόκειται για μια «φωτογραφία της στιγμής», δηλαδή για ένα φαινόμενο που δεν θα έχει συνέχεια, είναι γεγονός ότι η εκλογική αναμέτρηση στη Γαλλία ανέδειξε κάποιους διχασμούς οι οποίοι ναι μεν

υπήρχαν και στο παρελθόν, αλλά στην προκειμένη περίπτωση έπαιξαν πρωτεύοντα ρόλο.

Η καθοριστική διαφορά μεταξύ Εμανουέλ Μακρόν και Μαρίν Λεπέν είναι η θέση που έχουν στο θέμα της λεγόμενης παγκοσμιοποίησης, η οποία μάλιστα εκφράζεται σε πολλούς τομείς, από την οικονομία και το εμπόριο, μέχρι τα θέματα άμυνας και ασφάλειας.

Ο Μακρόν εκφράζει περισσότερο τους πολίτες που θέλουν ανοιχτά σύνορα, περισσότερη ευρωπαϊκή συνεργασία και γενικά θεωρούν ότι το σημερινό παγκοσμιοποιημένο σύστημα οικονομικής λειτουργίας είναι μεν αδυσώπητο και μεγαλώνει τις ανισότητες, αλλά προσφέρει περισσότερες ευκαιρίες παρά απειλές.

Αντίθετα, οι υποστηρικτές της Λεπέν, ανήκουν περισσότερο σε κοινωνικά στρώματα τα οποία η παγκοσμιοποίηση «αφήνει πίσω» και τους δημιουργεί όχι μόνο οικονομικά προβλήματα, αλλά και ζητήματα ταυτότητας, αυτοπροσδιορισμού και ανασφάλειας που συνδέονται για παράδειγμα με την μετανάστευση.

Το διχασμό αυτό σε μεγάλο βαθμό τον είδαμε και στις αμερικανικές εκλογές αλλά και με το Brexit.

Η άλλη μεγάλη διαφοροποίηση, η οποία όπως δείχνουν τα πράγματα θα είναι και το μεγάλο πλεονέκτημα του Μακρόν στο δεύτερο γύρο, είναι ότι ο τελευταίος εκφράζει τους πολίτες που ασπάζονται τη μετριοπάθεια, την ελευθερία και τη δημοκρατία, ενώ αντίθετα η Λεπέν επενδύει στον αυταρχισμό, τη δύναμη και τις ακραίες λύσεις, στοιχεία που ιστορικά χαρακτηρίζουν τα φασιστικά κινήματα.

Προς το παρόν, για την πλειονότητα των πολιτών δεν υπάρχει δίλημμα μεταξύ ελευθερίας και αυταρχισμού, όσους οικονομικούς ή άλλους «παραδείσους» κι αν -ατεκμηρίωτα- υπόσχονται οι αυταρχικές δυνάμεις που ενισχύονται εκμεταλλευόμενες την δικαιολογημένη δυσαρέσκεια των πολιτών.

Γιαυτό, άλλωστε και η πλειονότης των γαλλικών πολιτικών δυνάμεων συσπειρώνονται γύρω από τον Μακρόν στο δεύτερο γύρο.

Είναι δε ενδεικτικό ότι στην ίδια κατεύθυνση κινούνται στην Ελλάδα τόσο η κυβέρνηση όσο και η αντιπολίτευση.

Από την άλλη πλευρά, είναι γεγονός ότι η διαδικασία της οικονομικής παγκοσμιοποίησης μεγαλώνει τις οικονομικές ανισότητες, ενώ πλήττει τα κοινωνικά δικαιώματα και το βιοτικό επίπεδο της μεσαίας τάξης στις ανεπτυγμένες χώρες.

Και η αλήθεια είναι ότι αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει αξιόπιστη δημοκρατική εναλλακτική αντιπρόταση, έστω κι επειδή ο συσχετισμός είναι συντριπτικά υπέρ του διεθνοποιημένου συστήματος συμφερόντων που υπερασπίζονται την παγκοσμιοποίηση και σε βάρος του προοδευτικού αντίλογου που εκφράζεται μόνο σε επίπεδο εθνικών κρατών, τα οποία είναι ανίσχυρα απέναντι στους παγκόσμιους συσχετισμούς.

Η ήττα των αντιδραστικών δυνάμεων που αμφισβητούν το σύστημα δεν λύνει το θεμελιώδες πρόβλημα της αυξανόμενης δυσαρέσκειας των πολιτών που προκύπτει από την προβληματική λειτουργία της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας.

Επομένως εάν το σύστημα δεν υποστεί μια δραστική μεταρρύθμιση αργά ή γρήγορα τα πράγματα θα φτάσουν σε αδιέξοδο.