Λέσβος: Ο απολογισμός της «Αγκαλιάς» για το 2016 και οι νέοι στόχοι

Μια αγκαλιά για τους πρόσφυγες, τους ανήμπορους, τους φτωχούς και κατατρεγμένους της ζωής, μια βοήθεια, ένα στήριγμα, ένα χαμόγελο για τους Ρομά, αλλά και όχι μόνο. Από την Καλλονή της Λέσβου, η ΜΚΟ «Αγκαλιά» προχώρησε στον απολογισμό της για το 2016, μια χρονιά που για τις δράσεις και την φιλοξενία 17.000 προσφύγων ανταμείφθηκε με το Βραβείο “Raul Wallenberg” του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Τα μέλη της «Αγκαλιάς» κάνουν τον απολογισμό για το 2016.

«Το πιο σημαντικό κομμάτι της δράσης μας για

το 2016 ήταν το πρότυπο πρόγραμμα 200+200. Σκοπός του ήταν να στηριχθούν 200 ντόπιες αλλά και 200 προσφυγικές οικογένειες με σημαντικά προβλήματα στο νησί της Λέσβου. Πέρα από την όποια οικονομική ενίσχυση σκοπός μας ήταν να φέρουμε τον κόσμο κοντά και να δώσουμε το μήνυμα κοινής αλληλεγγύης μεταξύ ντόπιων και προσφύγων εξηγώντας πως στο σύγχρονο κόσμο η φτώχεια και η καταδίωξη, οι διακρίσεις και η περιθωριοποίηση έχουν κοινούς γενεσιουργούς άξονες και μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο από την κοινή, συλλογική αλληλεγγύη δίχως διακρίσεις. Το πρόγραμμα το στήριξαν φίλοι μας από όλο τον κόσμο, συλλογικότητες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, καλλιτέχνες, επιστήμονες, σχολεία, αλληλέγγυες δομές από τόσα πολλά και διαφορετικά μέρη, μια πολύχρωμη πλειάδα κόσμου που μας ακολουθεί χρόνια τώρα. Διάφορες δράσεις από εικαστικές εκθέσεις, συναυλίες και θεατρικά δρώμενα μέχρι και… «κβαντικά κουλουράκια» που φτιάχτηκαν από επιστήμονες του CERN στήριξαν με ουσιαστικό τρόπο την προσπάθεια. Αυτοί οι άνθρωποι που αποτέλεσαν την κινητήρια δύναμη του εγχειρήματος πέρασαν μακριά το μήνυμα που ήταν στην καρδιά του 200+200.

Ως αποτέλεσμα της δράσης αυτής 200 οικογένειες από τη Λέσβο επιλέχθηκαν και έλαβαν ένα χρηματικό ποσό (170 ευρώ η κάθε μια) ως ενίσχυση. Η επιλογή έγινε όσο το δυνατόν με πιο ξεκάθαρα κριτήρια. Πέραν του ότι ζητήσαμε από όλους φορολογικά στοιχεία που να αποδεικνύουν την ύπαρξη ανάγκης, συμβουλευτήκαμε τόσο τοπικούς παρέδρους όσο και πρόσωπα κοινού κύρους μέσα στις τόσες κοινότητες της βόρειας Λέσβου που προσεγγίσαμε. Εξάλλου μετά από δέκα και πλέον χρόνια δράσης μας στον τομέα είχαμε μια αρκετά καλή εκ των προτέρων γνώση των περισσότερων κοινοτήτων που προσεγγίσαμε. Σε ορισμένες περιπτώσεις επειδή συνέτρεχαν και άλλοι λόγοι, αντί για χρηματικό ποσό η προσφορά ήταν σε αντίστοιχα είδη. Η απλή προσφορά ενός χρηματικού ποσού ήταν μόνο η αφορμή για να έρθουμε αντιμέτωποι με μια πολύ σκοτεινή πραγματικότητα. Πως η φτώχεια, όπως άλλωστε το έχει αποτυπώσει η έρευνα, είναι ένα πολυσύνθετο φαινόμενο που δεν περιγράφεται απλά ως έλλειψη πόρων. Γνωρίσαμε οικογένειες με πολλαπλά προβλήματα εγκιβωτισμένα το ένα στο άλλο που τελικά συνθέτουν μια κατάσταση χρόνια και πολύ δύσκολη. Πέρα από την υλική ενίσχυση (που από μόνη της απαίτησε πολύ χρόνο σε τηλεφωνήματα, γραφειοκρατία, έρευνα, διασταύρωση κτλ) είχαμε την ευκαιρία να παρέμβουμε σε ορισμένες πολύ λεπτές καταστάσεις και με έναν τρόπο που ευχόμαστε να βοηθήσει ορισμένες οικογένειες να αντιμετωπίσουν κάπως αυτήν την πολυσύνθετα δομημένη πραγματικότητα της ανέχειας. Μιλήσαμε δημόσια, παράλληλα, για την τραγική απουσία της πολιτείας σε αυτόν τον τομέα. Υπάρχουν εκατοντάδες οικογένειες στο νησί μας που θα μπορούσαν να ζουν κάπως καλύτερα αν ένας ψυχολόγος, ένας κοινωνικός λειτουργός είχε αναλάβει μια -έστω βασική τους- επιστασία. Οι περιπτώσεις ενδοοικογενειακής βίας, αλκοολισμού, αναλφαβητισμού, ψυχικών ασθενειών και άλλων παθογενειών ήταν κάτι που δεν περιμέναμε να αντιμετωπίσουμε σε τέτοιο βαθμό.

Ορισμένοι συντοπίτες μας το 2016 αντιμετώπισαν μεγάλες οικογενειακές και προσωπικές συμφορές που ήρθαν με τη μορφή ξαφνικών θανάτων, ατυχημάτων και ασθενειών. Προσπαθήσαμε να είμαστε κοντά τους υλικά και ηθικά και έτσι αποφασίσαμε την μηνιαία στήριξη ορισμένων οικογενειών με ένα ποσό χρημάτων το οποίο αν και όχι μεγάλο είναι ο δικός μας τρόπος να δηλώσουμε ένα ελάχιστο παρόν. Στηρίξαμε ντόπιους φοιτητές από αυτές τις οικογένειες, προσφέραμε ενίσχυση σε πολύ ακριβά νοσήλεια μετά από ατυχήματα. Σε ορισμένες περιπτώσεις η βοήθεια είχε τη μορφή έκτακτων προμηθειών, τροφίμων, φαρμάκων κτλ. Οι δράσεις δεν περιορίστηκαν στη βόρεια Λέσβο αλλά αφορούσαν όλο το νησί και σε δυο περιπτώσεις εκτός νησιού. Αυτές οι εισφορές στηρίχθηκαν αρχικά από το 200+200 μα θα προσπαθήσουμε να ισχύσουν όπως μπορούμε όσο αυτές οι οικογένειες δοκιμάζονται.

Την ίδια στιγμή μέσα από την εμπειρία του 200+200 ήρθαμε σε επαφή με τις κοινότητες των Ρομά στη Λέσβο. Προσπαθήσαμε να κατανοήσουμε τα προβλήματά τους όχι μόνο διαβάζοντας σχετική βιβλιογραφία αλλά και συνομιλώντας καθημερινά μαζί τους. Είδαμε πως οι περιπτώσεις των Ρομά οικογενειών, ειδικά όσων ζουν ημινομαδικά, αποτελούν τις δυσκολότερες ίσως περιπτώσεις όλων. Πρόκειται για Έλληνες πολίτες που αντιμετωπίζονται όμως με τη μέγιστη αδιαφορία από το κράτος και με μια τυπική συμπεριφορά βαθιών διακρίσεων και προκαταλήψεων από τους περισσότερους συμπολίτες μας. Αντίθετα με τα όσα αποτελούν νόρμα και προκατάληψη τα παιδιά Ρομά εκτίθενται σε τρομερή βία, ψυχολογική και σωματική, πάσχουν από αρρώστιες και υπόκεινται σε μια πολύ ιδιαίτερη περιφρόνηση από την κοινωνία ενώ οι ενήλικες είναι επιρρεπείς σε ψυχολογικές νόσους και σε πολύ διαταραγμένη κατά βάση υγεία. Προσπαθήσαμε με εφόδια, φάρμακα και κοινωνική παρέμβαση μέσα από λειτουργούς αλλά και προσωπικά να βοηθήσουμε ορισμένα παιδιά Ρομά και ορισμένες οικογένειες στη γενικότερη περιοχή της Καλλονής. Η δράση αυτή συνεχίζεται. Πληρώσαμε ενοίκια σε οικογένειες που ήταν στο χείλος της έξωσης, καλύψαμε εν μέρη ιατρικά έξοδα σε Ρομά δίχως ασφάλιση –και με πολλά άλλα προβλήματα ορισμένες φορές ψυχολογικά ή προβλήματα ενδοοικογενειακής βίας. Σταθήκαμε σε αρκετές περιπτώσεις κοντά σε παιδιά Ρομά προσπαθώντας να τα στηρίξουμε όσο τόσο οικονομικά αλλά μέσα από επαφή με τους δικούς τους ώστε να συνεχίσουν να πηγαίνουν σχολείο ή να μην δουλεύουν ακατάλληλες βραδινές ώρες.

Δυο δράσεις που πρέπει να αναφερθούν είναι η στήριξη με χρηματικό ποσό του Συλλόγου Σκλήρυνσης κατά Πλάκας Λέσβου ο οποίος πασχίζει σε πολύ δύσκολες συνθήκες να παράσχει υποστήριξη σε συνανθρώπους μας οι οποίοι αντιμετωπίζουν ένα πολύ δύσκολο καθημερινό πρόβλημα. Να αναφέρουμε πως ο Σύλλογος σχεδόν αγνοείται από την πολιτεία μαζί με τα 200 περίπου άτομα στο νησί της Λέσβου μόνο που είναι καταχωρημένα ως πάσχοντες από την ασθένεια. Επιπλέον στραφήκαμε σε έναν άλλον τομέα και αγοράσαμε για το Εργαστήριο Ειδικής Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης Λέσβου (ΕΕΕΕΚ) θερμαντικά σώματα καθώς και ηλεκτρικές συσκευές για να καταστεί η μαθητική διαδικασία τουλάχιστον ανθρώπινη σε έναν τομέα ξανά θλιβερά υποβαθμισμένο ο οποίος σώζεται από την αγάπη των εκπαιδευτικών και ελάχιστων άλλων ανθρώπων…
Το να προσεγγίσουμε τις 200 προσφυγικές οικογένειες ήταν κάτι πιο περίπλοκο μιας και τα πολιτικά δεδομένα προσέλευσης και έπειτα κράτησης των προσφύγων άλλαξαν δραματικά από την έναρξη μέχρι το πέρας της δράσης. Καταρχήν το αντίστοιχο ποσόν δόθηκε σε 80 οικογένειες που ακόμα διαβιούν ή πέρασαν στο ΠΙΚΠΑ στη Μυτιλήνη σε έναν πρότυπο χώρο υπό την αιγίδα της Αλληλεγγύης Λέσβου (Lesvos Solidarity). Η συνεργασία μας με το ΠΙΚΠΑ είναι πολύχρονη και είμαστε πραγματικά περήφανοι που αποτελούμε έστω ελάχιστο μέρος μιας μεγάλης προσπάθειας-πρότυπου, ενός αυτοδιαχειριζόμενου κέντρου που θα έπρεπε σχεδιαστικά και λειτουργικά να αποτελέσει παράδειγμα για το πώς θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ανθρώπινοι χώροι φιλοξενίας προσφύγων (Το ΠΙΚΠΑ στο πρόσωπο της Έφης Λατσούδη τιμήθηκε αυτή τη χρονιά με το Βραβείο Nansen). Στα πλαίσια των δράσεων που έχουν ως κέντρο τους την πόλη της Μυτιλήνης δυο άλλες δράσεις υποστηρίχτηκαν από το 200+200.

Πρώτα η στήριξη της Κοινωνικής Κουζίνας του Κων/νου Πολυχρονόπουλου που με έξοδα της Αγκαλιάς μαγείρεψε πάνω από 10.000 μερίδες στην Μυτιλήνη και στη Μόρια καθ’όλο το 2016. Για τις δράσεις του «Άλλου Ανθρώπου» διαθέσαμε και ένα ποσό για τη στήριξη του «Σπιτιού του Άλλου Ανθρώπου» στην Αθήνα, ένα καταφύγιο πραγματικό τόσο για παιδιά όσο και για ντόπιους και πρόσφυγες. Έπειτα μπήκαμε εθελοντικά ως διδάσκοντες σε μαθήματα που διοργανώνει το Μοsaik στη πόλη της Μυτιλήνης. Το Μοsaik αποτελεί μια καταπληκτική πρωτοβουλία της ομάδας «Αλληλεγγύη Λέσβου» και άλλων, που φέρνει κοντά ντόπιους και πρόσφυγες και στηρίζει και τους μεν και τους δε τόσο με πρακτικές όσο και με ψυχολογικές διεξόδους. Διδάξαμε για μια περίοδο ελληνικά και αγγλικά, για μια άλλη σεμινάρια πολιτισμού. Στηρίξαμε το κέντρο με την αγορά ηλεκτρονικού υπολογιστή ενώ μετά από κάθε μάθημα οργανώναμε ένα μικρό γεύμα για τους πρόσφυγες μαθητές μας. Αυτό μας έφερε κοντά σε ανθρώπους με τους οποίους δεθήκαμε και θεωρούμε ότι είναι μια από τις πιο ουσιαστικές μας δράσεις που στήριξε πρακτικά και ψυχολογικά πολλούς πρόσφυγες αλλά και εμάς, δίνοντας μας θάρρος για αυτό που κάνουμε. Από άποψη σίτισης προσφύγων, μέσα από το 200+200 στηρίξαμε και τα συσσίτια που οργανώνει συμμετοχικά στην Αττική η Equal Society την οποία γνωρίσαμε κάποια χρόνια πριν κατά την έρευνα που σκοπό είχε να μετρήσει τον Δείκτη Κοινωνικής Απόδοσης της «Αγκαλιάς». Επίσης μέσα από 200+200 στηρίχθηκε το Κέντρο Προσφύγων στη Τήλο που φιλοξενεί οικογένειες. Η συνεργασία της Ε. Πίσσας ήταν κρίσιμη στο να στηρίξουμε το ακριτικό νησί που έχει πραγματικά δώσει δείγματα γραφής στο πως αξίζει κανείς να περιθάλψει πρόσφυγες με έναν ανθρώπινο και αειφόρο τρόπο.

Μέσα από αυτήν την εμπειρία και μέσα από την καθημερινή μας ακτιβιστική παρουσία βοηθήσαμε πολλούς πρόσφυγες να βγάλουν πέρα το δύσκολο διάστημα αναμονής στο νησί. Μια αναμονή με στερήσεις και αβεβαιότητα, με καθημερινή καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους και με την τοπική κοινωνία ήδη τεταμένη από τη συνεχιζόμενη κρίση. Πέρα από τα χρήματα που διαθέσαμε για αγορά βασικών εφοδίων για αυτούς, για δικηγορικά έξοδα, θεωρούμε πολύ σημαντικό το ότι διαθέσαμε προσωπικό χρόνο και κόπο για ανθρώπους που έγιναν φίλοι μας και δικοί μας. Ανοίξαμε τα σπίτια μας και καλοδεχτήκαμε οικογένειες και παιδιά από τις εμπόλεμες περιοχές της Συρίας όλο το χρόνο. Διοργανώσαμε συναντήσεις με καλλιτέχνες και πρόσφυγες, συναντηθήκαμε με δεκάδες αλληλέγγυους και προσπαθήσαμε να φέρουμε κοντά τη κοινότητα των προσφύγων με πιθανές ψυχολογικές και πρακτικές διεξόδους Αφουγκραστήκαμε μια πλειάδα κόσμου αυτόν τον χρόνο και κάναμε ό,τι καλύτερο μπορούσαμε για το σύνολο αυτών που μας πλησίασαν και ζήτησαν βοήθεια. Φέτος επίσης χρειάστηκε να επιδιορθώσουμε το βανάκι που μας είχε παραχωρήσει το Νορβηγικό Πανεπιστήμιο του Agder μέσω των άοκνων ανθρώπων του Μetochi Study Center που μας έχουν στηρίξει. Το θρυλικό βανάκι το οποίο έχει κάνει ατέλειωτα χιλιόμετρα μεταφέροντας πρόσφυγες, προμήθειες σε ντόπιους και το οποίο τραβήξαμε στα όριά του τόσες φορές.

Πέρα από τα πιεστικά ζητήματα σίτισης και βασικών βιοτικών αναγκών θελήσαμε να κάνουμε και κάτι που για μας αποτελεί πάγιο ζητούμενο. Να δούμε δηλαδή τι μπορούμε να κάνουμε για το προσφυγικό πρόβλημα στη ρίζα του, στις χώρες δηλαδή στις οποίες γεννιέται. Πολλές ιδέες προσπαθήσαμε να υλοποιήσομε με μικρή ή μεγαλύτερη επιτυχία αλλά αυτή που στηρίξαμε άμεσα από το 200+200 ήταν ενίσχυση του προγράμματος Μine Kafon του νεαρού Αφγανού μηχανολόγου Μassoud Hassani ( Οι άνθρωποι πίσω από αυτό το πρόγραμμα ανέπτυξαν μια ρομποτική εφαρμογή που μπορεί να εντοπίζει και να εξουδετερώνει νάρκες. Το Αφγανιστάν έχει τεράστιο πρόβλημα σε αυτόν τον τομέα, οι νάρκες αποτελούν παράγοντα αποσταθεροποίησης καθιστώντας ολόκληρες περιοχές επικίνδυνες και κοστίζοντας τη ζωή ή την ακεραιότητα δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων κάθε χρόνια στη χώρα αυτή. Η δράση της ομάδας του Massoud Hassani έχει τύχει διεθνούς προσοχής και υποστήριξης και εκτός από απολύτως πρακτικές διαστάσεις φέρει μαζί της και το μήνυμα ευαισθητοποίησης και γνώσης αυτού του τεράστιου προβλήματος – για το οποίο η Δύση, ας σημειωθεί μέσα από το εμπόριο όπλων είναι κάθε άλλο παρά αθώα.

Μια τελευταία δράση την οποία υποστήριξε άμεσα το 200+200 ήταν αυτή της ιατρικής περίθαλψης προσφύγων. Συνεπικουρώντας την δομή προσφύγων που φιλοξενεί η Caritas στη Λέσβο αναλάβαμε το κόστος ακριβών ιατρικών εξετάσεων και φαρμάκων προσφύγων στα οποία διαφορετικά δεν θα είχαν πρόσβαση. Οι πρόσφυγες είχαν τη δυνατότητα να κάνουν εξετάσεις (μαγνητικές, αξονικές, μικροβιολογικές κ.α) και να αγοράσουν φάρμακα από διάφορους γιατρούς και φαρμακεία της πόλης της Μυτιλήνης τα οποία επιλέχθηκαν εκ περιτροπής και ποτέ κατ’ αποκλειστικότητα. O πρόσφυγες αυτοί αποτελούν μέλη ευπαθών ομάδων (παιδιά, έγκυες, γέροντες). Δε χρειάζεται να αναφέρουμε πόση ανακούφιση προσέφερε αυτή η δράση καθώς δε πρέπει να ξεχνάμε πως οι προσφυγικοί πληθυσμοί έρχονται λόγω των κακουχιών πραγματικά με μια σωρεία προβλημάτων υγείας που χρονίζουν και που όσο χρονίζουν τόσο κοστίζουν ψυχολογικά και σωματικά για εκείνους αλλά και χρηματικά για τα κράτη υποδοχής.

Από την «Αγκαλιά» στηρίξαμε τη δράση του «Πλατάνου» από την πρώτη μέχρι την τελευταία στιγμή. Όποιος έχει ασχοληθεί έστω και επιφανειακά με το προσφυγικό θα ξέρει οπωσδήποτε τι έχει προσφέρει η ανεξάρτητη, αυτοοργανούμενη πρωτοβουλία του Πλατάνου στη Συκαμιά Λέσβου σε χιλιάδες και χιλιάδες πρόσφυγες τον καιρό που πέρασε. Φεύγοντας άφησαν πίσω τους έναν άριστο χώρο και πολλή δουλειά για την οποία οφείλουμε όλοι ένα μεγάλο ευχαριστώ. Ο Πλάτανος είναι μια από τις αλληλέγγυες δομές στη Λέσβο που απλά, έγραψαν ιστορία. Από την Αγκαλιά ήμασταν όσο κοντά μπορούσαμε στην προσπάθεια προσφέροντας τόσο χρήματα όσο και αποθηκευτικό χώρο όσο και παρουσία και κάθε άλλη συνεργασία που μας ήταν δυνατή. Πιο πρόσφατα διαθέσαμε χρήματα για την τακτοποίηση εκκρεμοτήτων κατά τη διάρκεια της αποχώρησης της ομάδας από το νησί ειδικά η μεταφορά εφοδίων και η αποχώρηση από τον χώρο του Πλατάνου στη Συκαμιά.

Με πρωτοβουλία της κ. Ι. Ζαχαράκη, ομογενούς από τη Γερμανία, αγοράστηκαν τρόφιμα αξίας τριών χιλιάδων ευρώ που τα διαθέσαμε σε ντόπιους στο λεκανοπέδιο Καλλονής και σε γύρω χωριά (Σκάλα Καλλονής, Παράκοιλα, Αγ. Παρασκευή) αλλά και σε πρόσφυγες τόσο στη Μόρια όσο και στον Καρά Τεπέ άμεσα αλλά και μέσα από δραστήριους εθελοντές και αλληλέγγυους με τους οποίους συμπορευόμαστε πολλά χρόνια. Στην ίδια λογική κάναμε ανοιχτή έκκληση όποια ομάδα ή αλληλέγγυος θελήσει να έρθει στην αποθήκη που στεγάζουμε τον ρουχισμό που μας έχει δοθεί να πάρει πράγματα και να διανείμει στους πρόσφυγες ή σε συντοπίτες μας που έχουν ανάγκη. Η αποθήκη μας από το 2015 είχε γεμίσει κυριολεκτικά με τρόπο που δεν μπορούσαμε να ελέγξουμε. Σε λίγες μόνο μέρες που η Γενική Ταχυδρομική είχε επιτρέψει στους φίλους μας να μας στείλουν δίχως χρέωση ρουχισμό και εφόδια δεχτήκαμε έναν καταιγισμό από πακέτα και αναγκαστήκαμε να δημοσιεύσουμε το ότι δεν δεχόμαστε κάτι άλλο. Οι μέρες όμως αυτές ήταν αρκετές να λάβουμε πράγματα σε έναν χαοτικό ρυθμό και περιεχόμενο. Η εργασία διαλογής όλου αυτού του υλικού ήταν από μόνη της ένας πραγματικός άθλος. Με τη βοήθεια ομογενών και φίλων από Γερμανία και υπό την πρωτοβουλία του κ. Κ. Γιαννακάκου και του Ελληνικού Σπιτιού στο Μόναχο έγινε μια πρώτη μεγάλη προσπάθεια να μπει κάποια τάξη. Ο ρουχισμός που είχε συσσωρευτεί έπρεπε να διανεμηθεί ειδικά εν όψει χειμώνα. Δε θα ήταν υπερβολή να πούμε πως μέσα στο 2016 δεκάδες παλέτες ρουχισμού από την Αγκαλιά στάλθηκαν σε όλη την Ελλάδα σχεδόν όπου υπάρχει/υπήρξε προσφυγικός πληθυσμός : Χίος, Λέρος, Κως, Κάλυμνος, Κομοτηνή, Ειδομένη, Κατερίνη, Πειραιάς (Πύλες), Αθήνα, Καβάλα, Ναύπακτος, Αλμυρός, Πάτρα, Κοζάνη. Παρόλες τις αποστολές το υλικό που παρέμενε στις αποθήκες μας ήταν αρκετό. Μια ακόμη έκκληση για τη βοήθεια παροχής το φθινόπωρο έφερε κοντά μας αληλλέγγυους που δραστηριοποιούνται στη Μόρια και αλλού. Με τον προσωπικό κόπο και την πρωτοβουλία κυρίως αλληλέγγυων από το «Άττικα» κι ενός εξαιρετικού ζευγαριού, αλληλέγγυων Σκοτσέζων, μόνιμων κατοίκων της Λέσβου, οι οποίοι ανέλαβαν εκ νέου το δύσκολο έργο της διαλογής ο κύριος όγκος πλέον των αποθεμάτων μας έχει διατεθεί. Σε αυτό ρόλο έπαιξε και ο Πολιτιστικός Σύλλογος Δαφίων ο οποίος έκανε ειδική εκδήλωση για να διατεθούν ρούχα και άλλα εφόδια στους ντόπιους από τα αποθέματα της «Αγκαλιάς».

Βοηθήσαμε στην πρωτοβουλία της Β. Μπαρμπατιώτη (ήδη από το προηγούμενο έτος) για διανομή παιχνιδιών σε παιδιά πρόσφυγες προσφέροντας δεκάδες κούτες και εκατοντάδες παιχνίδια σε αυτήν την ιδιαίτερα αξιόλογη κίνηση. Βοηθήσαμε χρηματικά να οργανωθεί και να διεξαχθεί στη Λέσβο μια πολύ ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία το Symbiosis Art Festival το οποίο είχε σκοπό κάτι που αποτελεί καίριο ζητούμενο : την αλληλοκατανόηση και αλληλεπίδραση του ντόπιου με το προσφυγικό στοιχείο, του «δικού» με το «Άλλο» και το οποίο διεξήχθη με καλλιτεχνικά δρώμενα και workshops με πολύ καλά αποτελέσματα. Βοηθήσαμε οργανωμένες ομάδες αλληλέγγυων από όλη τη χώρα σε θέματα οργανωτικά αλλά και υλικά στέλνοντας εφόδια όπως κονσέρβες ή πάνες, ρούχα και γραφική ύλη. Βοηθήσαμε αλληλέγγυους από την Αθήνα να αγοράσουν εκπαιδευτικά βιβλία στα αραβικά και φαρσί για να στηρίξουν το εκπαιδευτικό τους έργο.

Η δράση μας συνεχίζει να είναι καθημερινή και αγγίζει πολλούς τομείς που έχουν να κάνουν τόσο με την παροχή βοήθειας σε ύλη όσο και με τη δικτύωση και συνεργασία των αλληλέγγυων δομών μεταξύ τους. Ένα παράδειγμα που μπορεί να δοθεί είναι αυτό που αφορά στην Άσπρη Άμμο στη Καβάλα στο στρατόπεδο προσφύγων όπου το καλοκαίρι που πέρασε φιλοξενούνταν 250 άτομα εκ των οποίων 140 παιδιά. Στον ήλιο οι τέντες με ανύπαρκτη σκιά και δίχως κρύο νερό. Οι Αλληλέγγυοι Πολίτες Καβάλας, μια αυτόνομη δομή απλών πολιτών που πασχίζει για τους πρόσφυγες από το καλοκαίρι έκανε έκκληση για δυο ψύκτες νερού που κάνει ο καθένας περίπου 450 ευρώ. Ο ένας από αυτούς καλύφθηκε από φίλο της Αγκαλιάς αμέσως μόλις ανακοινώσαμε την ανάγκη. Πιστεύουμε ότι αυτού του είδους η δράση μας πρέπει να αναφερθεί τόσο γιατί αποτελεί μια καθημερινότητά μας όσο και για το ότι παρόλο που αναφέρεται σε μικρά πρακτικά θέματα, κάνει μεγάλη διαφορά στην καθημερινή ζωή τόσο συμπατριωτών μας όσο και ντόπιων προσφύγων. Καθημερινά λαμβάνουμε μηνύματα από όλη την Ελλάδα και από πολλά μέρη της Ευρώπης τα οποία με τον ένα ή τον άλλο τρόπο απευθύνονται σε εμάς είτε για παροχή είτε για αναζήτηση βοήθειας. Μπορούμε να πούμε πως το 2016 ανταποκριθήκαμε στη συντριπτική πλειοψηφία τους με επιτυχία χάρη στην προσπάθεια του 200+200. Το πρόγραμμα σε πολύ λίγο καιρό, όταν θα συμπληρωθεί η δράση με την ιατρική περίθαλψη, θα ολοκληρωθεί έχοντας κλείσει έναν κύκλο δράσεων που απορρόφησε περί τις 70.000 ευρώ. Όπως κάνουμε κάθε φορά, δεν μαζεύουμε άλλα χρήματα μέχρι να διατεθεί ακέραιο το ποσό της κάθε προσπάθειας. Χαρακτηριστικό είναι πως σε μηνύματα που μας στέλνουν για ενίσχυση εξηγούμε αυτό το σκεπτικό και παραπέμπουμε στην επόμενή μας έκκληση ή σε άμεση διάθεση των χρημάτων εκεί που ο καθένας νομίζει ότι υπάρχει άμεση ανάγκη. Υπάρχουν διάφορες ιδέες για μελλοντικές δράσεις τις οποίες θα εξηγήσουμε αναλυτικά και θα καλέσουμε τους φίλους μας να τις στηρίξουν. Οι δράσεις αυτές θα έχουν βάση τη σχέση και τις ανάγκες παιδιού-γονιού (τόσο ντόπιων όσο και προσφύγων).

Το 2016 οι προσπάθειές μας έτυχαν διεθνούς αναγνώρισης και διάφορων διακρίσεων με βραβεία τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Για τη δράση μας το 2015 και την δίχως διακρίσεις παροχή βοήθειας σε πάνω από 17.000 πρόσφυγες στο μικρό κατάλυμα της «Αγκαλιάς» στην Καλλονή Λέσβου λάβαμε, μεταξύ άλλων, το Βραβείο “Raul Wallenberg” του Συμβουλίου της Ευρώπης τον Ιανουάριο του 2016. Το χρηματικό ποσό που συνόδευε το βραβείο προστέθηκε στο 200+200. Για εμάς τα βραβεία δεν ήταν παρά μια ακόμη ευκαιρία να τονίσουμε την ανθρωπιστική και πολιτική μας θέση. Ο λόγος που εκφωνήσαμε στην τελετή απονομής στο Στρασβούργο θεωρούμε ότι είναι χαρακτηριστικός της σκέψης μας και μπορεί κανείς να τον βρει αναρτημένο στην ιστοσελίδα του Συμβουλίου της Ευρώπης (

Το Βραβείο ήταν η αιτία να προσκληθούμε και να κάνουμε σημαντικές παρεμβάσεις σε συνέδρια της Ε.Ε. και του Συμβουλίου της Ευρώπης. Η πολύχρονη παρουσία μας στο πεδίο, η αρθρογραφία και η εμπειρία μας στον τομέα μας έφερε να συμμετάσχουμε σε συνέδρια πανεπιστημίων και οργανισμών τόσο στη Λέσβο όσο και σε όλη την Ευρώπη. Οι θέσεις μας, για τις οποίες λόγος θα γίνει παρακάτω έχουν δημοσιευτεί. Σημαντική παρουσία μας θεωρούμε ωστόσο τις παρεμβάσεις στο Συνέδριο για τα Δικαιώματα του Παιδιού που διοργάνωσε το Συμβούλιο της Ευρώπης στη Σόφια όσο και στην Υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα Θεμελιώδη Ανθρώπινα Δικαιώματα στη Βιέννη.
Οι παρεμβάσεις αυτές ήταν σημαντικές κυρίως γιατί δεν έκαναν ποτέ καμιά προσπάθεια να αποκρύψουν τις αισχρές συνθήκες μέσα στις οποίες οι πρόσφυγες διαβιούν στην Ευρώπη όσο και να αποκαλύψουν τις ειδικές αλλά και τις συλλογικές ευθύνες που μπορούν να καταλογιστούν για αυτές. Υπήρξαμε καλεσμένοι για να μεταφέρουμε την εμπειρία μας σε σχολεία, σε εκδηλώσεις συλλόγων, σε σεμινάρια διδακτορικών φοιτητών ή ειδικών στο προσφυγικό, σε καλλιτεχνικές εκδηλώσεις και fora, σε ραδιοφωνικές εκπομπές σε όλη την Ελλάδα και σε άρθρα δημοσιογράφων από όλο τον κόσμο. Η σημαντικότερη όμως θεωρούμε παρέμβαση είναι η συνεχής παρουσία μας στην κοινωνία και στα ηλεκτρονικά κοινωνικά δίκτυα. Οι ηλεκτρονικές αναρτήσεις μας έτυχαν μέσα στο 2016 μιας άνευ προηγουμένη διάχυσης, σχολιασμού και αναμετάδοσης και αποτέλεσαν μια ισχυρή πλατφόρμα ενημέρωσης, ευαισθητοποίησης αλλά και στην ουσία ακτιβιστικής δράσης. Αναδείξαμε τα προβλήματα στο νησί, ορίσαμε ορισμένους άξονες προβληματισμού, προτείναμε μια διαφορετική οπτική για την αντιμετώπιση του προσφυγικού, μια οπτική που δεν δέχεται τον κατ’εμάς επίπλαστο ορισμό της «κρίσης» αλλά προσπαθεί να καταδείξει τα προβλήματα και να προτείνει τρόπους κοινής ευημερίας τόσο των προσφύγων όσο και των ντόπιων. Μέρος των δημοσιεύσεών μας στα κοινωνικά δίκτυα πήρε τη μορφή θεατρικού έργου που ανέβηκε στο Φεστιβάλ Ελαιώνα και στο Θέατρο Τέχνης στην Αθήνα. Πιστεύουμε τέλος, πως μέσα στο 2016 ακόμα και με αυτόν τον τρόπο δώσαμε τον δικό μας αγώνα εναντίον του νεοναζισμού, του ρατσισμού και της ξενοφοβίας.

Θα πρέπει να σημειωθούν ορισμένα γεγονότα σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο. Σε γενικές γραμμές το κύριο γνώρισμά της χρονιάς που πέρασε ήταν πως ο χαρακτήρας του κατεπείγοντος που καθόρισε όλο το 2015 παρουσιάστηκε από την επίσημη πολιτική ως παρελθών. Προφανώς μετά τη συμφωνία του Μαρτίου οι αφίξεις προσφύγων στη Λέσβο –που έφταναν σε μια ορισμένη στιγμή το 2015 τα εφτά χιλιάδες άτομα τη μέρα- περιορίστηκαν δραματικά. Θα διαβάσει κανείς από πολλές επίσημες πηγές φράσεις όπως «το πρόβλημα αντιμετωπίστηκε» ή ακόμα πως «οι ροές σταμάτησαν». Προφανώς είχαμε μια κάποια «επιτυχία» σε αυτόν τον τομέα. Με ποιος κόστος όμως; Καθ’ όλο το 2016 κάναμε κάθε προσπάθεια να καταδείξουμε πως η λεγόμενη «συμφωνία» μεταξύ Ε.Ε. και Τουρκίας η οποία ανέκοψε την έλευση προσφύγων πάσχει σοβαρά από νομικής και ανθρωπιστικής άποψης και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό που να αντικαθιστά ένα μείζον πρόβλημα με ένα άλλο. Ενώσαμε τη φωνή μας με τους ακτιβιστές, τους πολίτες εκείνους, τους διεθνείς οργανισμούς και το κομμάτι της επιστημονικής κοινότητας που κατέδειξε τα προβλήματα της συμφωνίας υπό αυτήν την οπτική. Το προσφυγικό –μια παγκοσμίων μεγεθών ανθρωπιστική κρίση- υποτίθεται πως εκτονώθηκε απότομα σε μια ήπειρο που διέρχεται μια γενικότερη οικονομική, πολιτική και κοινωνική κρίση. Το προσφυγικό αποτέλεσε κατά κάποιον τρόπο ένα πεδίο εντός του οποίο συμπυκνώθηκε τόσο πρακτικά όσο και συμβολικά το γενικότερό συλλογικό μας αδιέξοδο σαν χώρα αλλά και σαν ένωση χωρών. Το προσφυγικό –παρ’ όλους τους διαθέσιμους πόρους, παρ’ όλη την τεχνογνωσία, παρ’ όλες τις επιστημονικές διατυπωμένες θέσεις και παρ’όλους τους ορατούς κινδύνους για την ίδια την δημοκρατία στην Ευρώπη- εκτυλίχθηκε ως «κρίση» και εξελίχθηκε ως τέτοια πιστεύουμε εσκεμμένα. Δυστυχώς επιλέχθηκε η στρατικοποίηση, οι απάνθρωπες επαναπροωθήσεις, οι φασματικές «συμφωνίες», η πολιτική της ηθελημένης τοποθέτησης των προσφύγων σε ένα ανυπόφορο πλαίσιο θανάτου και ταλαιπωρίας ως μέσον αποτροπής της μετακίνησης των ανθρώπων από την διαλυμένη Μέση Ανατολή και τις φτωχότερες χώρες του πλανήτη προς την Ευρώπη. Και το 2016 κόστισε σε ζωές, ένας αφόρητος απολογισμός ενώ η σωματική κακοποίηση προσφύγων εν μέσω χειμώνα είναι απλά μια πραγματικότητα που τονίζει τη συλλογική μας αποτυχία να σταθούμε το ύψος του υποτιθέμενου πολιτισμικού επιπέδου που πρεσβεύουμε. Κάναμε όλο το 2016 ο,τι μπορούσαμε σε πρακτικό επίπεδο, τόσο κοντά σε πρόσφυγες, όσο σε συλλαλητήρια, σε ακτιβιστικά δρώμενα, κοντά συλλογικότητες που συντάχθηκαν όλες μαζί στο νησί της Λέσβου για να κάνουν ένα μέτωπο καταγγείλουν από κοινού αυτήν την κατάσταση.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο η «Αγκαλιά» παραμένει μια μικρή οργάνωση που προσπαθεί να συνεισφέρει όσο μπορεί σε έναν τομέα πολύ δύσκολο, αυτόν της σφαιρικής ανθρωπιστικής βοήθειας δίχως δεσμεύσεις. Θα σημειώσουμε για πολλοστή φορά πως για περισσότερο από μια δεκαετία η Αγκαλιά ιδρύθηκε με ταγό τον αξεπέραστο, αείμνηστο παπα-Στρατή και εμάς και λειτουργεί με την ίδια αμεσότητα και με τις ίδιες αρχές. Δεν δέχεται χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση ή την εκάστοτε κυβέρνηση. Έτσι μπορεί και τιμάει τον χαρακτηρισμό της ως Μ.Κ.Ο ως μια όντως μη κυβερνητική οργάνωση που δεν διστάζει να σταθεί κριτικά απέναντι σε οποιονδήποτε φοβούμενη την επόμενη χρηματοδότηση. Μια ομάδα που δεν αποτελεί μέρος επίσημων σχεδιασμών και που δεν εμπλέκεται ως πιόνι στο εξαιρετικά αμφίβολης ηθικής και πρακτικής ποιότητας πολιτικό και «φιλανθρωπικό» σκηνικό γύρω από το προσφυγικό τα τελευταία χρόνια. Το μόνο μας άγχος δεν είναι αν θα μαζέψουμε χρήματα από συνεχιζόμενες καμπάνιες αλλά αν θα καταφέρουμε να αλλάξουμε προς το καλύτερο τη ζωή όσων προσφεύγουν σε εμάς και αν θα καταφέρουμε να διακρίνουμε και μιλήσουμε για τα πραγματικά προβλήματα που τους ταλανίζουν. Η Αγκαλιά δεν είναι μέρος των προγραμματισμών κανενός μηχανισμού είναι απλά μια συγκροτημένη συνέχεια των προσπαθειών λίγων ανθρώπων που ακόμα θεωρούν πως δεν μπορούν να υπάρξουν ακέραια δίχως την ενεργή εμπλοκή ως άνθρωποι και ως πολίτες εκεί που δίπλα τους ο άλλος έχει ανάγκη. Είναι κυρίως η έκφραση της βοήθειας που παράσχουν χιλιάδες άλλοι άνθρωποι σε μια μικρή δομή που έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη τους. Τα μέλη της «Άγκαλιάς» είναι όντως αλληλέγγυοι άμισθοι εθελοντές – δεν υπάρχουν έμμισθα στελέχη σε κανένα επίπεδο. Ο,τι γίνεται από την «Αγκαλιά» γίνεται με απόλυτη διαύγεια και σημαίνει πως γίνεται από τον ελεύθερο χρόνο των ανθρώπων που την αποτελούν και χρηματοδοτείται από ανθρώπους που γνωρίζουν το έργο της, τον τρόπο και την φιλοσοφία της και την στηρίζουν. Θα προσπαθήσουμε να συνεχίσουμε. Το ψυχολογικό κόστος του να δρα και μιλάει κανείς με παρρησία και για τόσο καιρό γύρω από το προσφυγικό είναι τεράστιο και επηρεάζει τις ζωές μας σε πολλούς τομείς. Καθημερινά προσφέρουμε από τον χρόνο που δεν έχουμε, στην ουσία, για να μπορεί η Αγκαλιά να προσφέρει. Όμως αυτό το κόστος είναι πολύ μικρότερο από αυτό που θα πληρώναμε μέσα μας, αν σε μια τέτοια εποχή ανθρωπιστικής κρίσης αναγκαζόμασταν να σταματήσουμε.
Σας ευχαριστούμε που στηρίζετε τις ιδέες μας, σας ευχαριστούμε για όλα, όλους όσοι προσφέρατε το ο,τιδήποτε μας έχει φέρει ως εδώ, όλους μαζί.»