Η λύση του «Γάλλου φίλου» και τα ρίσκα της (άρθρο)

Του Γιώργου Χ. Παπαγεωργίου

Οι διαβουλεύσεις για εξεύρεση λύσης στο ελληνικό ζήτημα στο επόμενο Eurogroup είναι πυρετώδεις, με τη γαλλική πλευρά να έχει αναλάβει διαμεσολαβητική δράση στο πλευρό της χώρας μας. Στο θέμα έχει δώσει προτεραιότητα ο ίδιος ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος είχε παίξει καθοριστικό ρόλο υπέρ της Ελλάδας και το καλοκαίρι του 2015, από

τη θέση τότε του υπουργού Οικονομικών και η επίσκεψη του υπουργού Οικονομικών Μπρουνό Λεμέρ είναι καθοριστική.

Η προωθούμενη λύση για έχει δύο σκέλη: Αναζητείται αφενός μια διατύπωση της απόφασης του eurogroup διαφορετική από εκείνη που απερρίφθη το Μάιο, η οποία δεν θα κλείνει το δρόμο για ένταξη στην ποσοτική χαλάρωση (QE) της ΕΚΤ, ενώ επιπλέον συζητούνται και μέτρα που θα ενισχύουν την οικονομική ανάπτυξη και θα τη συνδέουν με το χρέος.
Οι Γάλλοι έχουν προτείνει να συνδεθεί η αποπληρωμή του χρέους με τους ρυθμούς ανάπτυξης κάτι που πρακτικά σημαίνει ότι οι πληρωμές θα αναστέλλονται από ένα επίπεδο αύξηση του ΑΕΠ και κάτω, αλλά ακόμη δεν έχει ξεκαθαρίσει εάν κάτι τέτοιο μπορεί να προχωρήσει.

Πρόκειται για πολύ θετική διευθέτηση, εφόσον γίνει αποδεκτή από τη γερμανική πλευρά η οποία βρίσκεται «απέναντι» στο θέμα του χρέους.
Πρόκειται για μια ειρωνεία της ιστορίας, αφού η σύνδεση της αποπληρωμής του χρέους με τους ρυθμούς ανάπτυξης εκτός από οικονομική λογική έχει και μια ιστορική και πολιτική σημασία, καθώς είναι ακριβώς το ευεργέτημα που έδωσαν οι νικητές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου (ανάμεσα σε αυτούς και η Ελλάδα) το 1953 στη Γερμανία προκειμένου να ξανασταθεί στα πόδια της. Οι πληρωμές του χρέους της, τότε, συνδέθηκαν με ένα ποσοστό επί των εσόδων από τις εξαγωγές της χώρας.

Η γαλλική πρόταση περιλαμβάνει επίσης και μέτρα ενίσχυσης των επενδύσεων και της ανάπτυξης, μέσω των κονδυλίων που διατίθενται από το ΕΣΠΑ, αλλά και από το λεγόμενο Πακέτο Γιούνκερ.
Μένει να φανεί εάν οι γαλλικές προτάσεις θα γίνουν αποδεκτές, αλλά και κατά πόσον τα μέτρα για τη χρηματοδότηση επενδύσεων θα έχουν ουσία και δεν θα πρόκειται για μια νέα «συσκευασία» παλαιότερων προτάσεων προκειμένου να γλυκαθεί το χάπι της απόφασης για την ελληνική πλευρά.

Σε κάθε περίπτωση, η ανάπτυξη είναι το βασικό ζητούμενο για την οικονομία και είναι γεγονός ότι ακόμη κι αν ληφθούν κάποια στιγμή μέτρα για το χρέος, αυτά θα είναι χωρίς αντίκρυσμα εάν η οικονομία δεν κινείται με ισχυρούς ρυθμούς, έτσι ώστε να δημιουργηθούν απασχόληση και εισόδημα, να απορροφηθεί η ανεργία και να ανέβει το βιοτικό επίπεδο.
Από την άλλη πλευρά, πρέπει να υπογραμμισθεί ότι εάν η συζήτηση για την Ελλάδα περιοριστεί στο θέμα της ανάπτυξης, τότε υπάρχει ο πολιτικός κίνδυνος να πέσει σε δεύτερη μοίρα το ζήτημα της ελάφρυνσης του χρέους, το οποίο είναι επίσης πολύ σημαντικό.

Δεν πρέπει οι όποιες αποφάσεις για αναπτυξιακή ενίσχυση να υποκαταστήσουν την ανάγκη ελάφρυνσης. Πολύ απλά δεν πρέπει να δημιουργηθούν προϋποθέσεις οι οποίες θα δώσουν στον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε την ευκαιρία να ενισχύσει τη βασική του θέση ότι δεν χρειάζεται ελάφρυνση χρέους, λέγοντας «ιδού, αφού λαμβάνεται μέριμνα για την ανάπτυξη της Ελλάδας, οι ρυθμοί θα είναι τέτοιοι που δεν θα χρειαστεί ελάφρυνση χρέους».
Η ελάφρυνση του χρέους αποτελεί πολιτική δέσμευση της ευρωζώνης η οποία διαρκώς μετατίθεται για το μέλλον και δεν πρέπει η υποχρέωση αυτή να «ξεχαστεί» για να βολευτεί ο κ. Σόιμπλε.

Σε ότι αφορά στην ποσοτική χαλάρωση, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για να αρχίσει να αγοράζει και ελληνικά ομόλογα θα πρέπει να έχει εγγυήσεις ότι το ελληνικό χρέος είναι βιώσιμο, ακόμη και εάν δεν υπάρχει η θετική αξιολόγηση από το ΔΝΤ.

Ωστόσο, αυτό χρειάζεται μια διατύπωση από την πλευρά του Eurogroup η οποία θα είναι πιο συγκεκριμένη και δεσμευτική από εκείνη που συζητήθηκε στο περασμένο eurogroup, η οποία περιείχε και την αναφορά ότι τα μέτρα για το χρέος θα ληφθούν «εάν χρειαστεί».
Μένει να φανεί κατά πόσον η γερμανική πλευρά θα δεχθεί μια τέτοια διατύπωση, δεδομένου ότι ο κ. Σόιμπλε δεν είναι αντίθετος μόνο στην ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, αλλά και στην ένταξη της χώρας μας στην ποσοτική χαλάρωση, ενώ είναι εχθρικός και στο συγκεκριμένο πρόγραμμα της ΕΚΤ συνολικά.