Iστορική αλλά όχι τελευταία η Διεθνής Διάσκεψη για το Κυπριακό

Του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου

Ξεκινά στις 12, στη Γενεύη, η διεθνής διάσκεψη για το Κυπριακό, η οποία αποτελεί το επόμενο στάδιο των διμερών εντατικών διαπραγματεύσεων που είχαν το προηγούμενο τριήμερο ο πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης και ο ηγέτης της τουρκοκυπριακής κοινότητας Μ. Ακιντζί. Η διάσκεψη θα είναι πολυμερής, με τη συμμετοχή των δύο κοινοτήτων, των τριών εγγυητριών χωρών, των Ηνωμένων Εθνών και της ΕΕ. Αποκλειστικό θέμα που θα συζητηθεί θα είναι η ασφάλεια και οι εγγυήσεις.

Η

διάσκεψη συγκαλείται, τελικώς, από τον ΟΗΕ, του οποίου ο νέος Γεν. Γραμματέας Αντόνιο Γκουτέρες θα είναι συμβολικά παρόν στην αρχή, για να δώσει στη συνέχεια τη θέση του στον ειδικό απεσταλμένο του Οργανισμού για το ζήτημα Εσπεν Μπαθ ΄Ειντε. Ωστόσο, ο ρόλος των Ηνωμένων Εθνών θα είναι αποκλειστικά επιβοηθητικός και όχι επιδιαιτητικός ή πρωτοβουλιακός, όπως στο σχέδιο Ανάν. Σε ό, τι αφορά τις υπόλοιπες πλευρές, ο Νίκος Αναστασιάδης θα μετέχει με τη διπλή ιδιότητα του εκπροσώπου της ελληνοκυπριακής κοινότητας, αλλά και του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αν και το ρόλο αυτό δεν αναγνωρίζουν η τουρκοκυπριακή πλευρά και η Τουρκία, το ζήτημα δεν εμπόδισε τελικώς τη σύγκλιση της διάσκεψης.

Ωστόσο, η περιορισμένη πρόοδος που υπήρξε τις προηγούμενες ημέρες σε όλες τις βασικές πτυχές για την επίλυση του Κυπριακού (εκτός από εδαφικό/επιστροφή προσφύγων και ασφάλεια/εγγυήσεις, επίσης πολιτειακό, περιουσιακό, οικονομία, σχέσεις με την ΕΕ) είχε ως συνέπεια να μην αποφασιστεί να μεταβούν στη Γενεύη οι ηγέτες των μέχρι τώρα τριών εγγυητριών δυνάμεων. Ετσι, πλην κάποιας απρόβλεπτης εξέλιξης, η Ελλάδα, η Τουρκία και η Βρετανία, αντί του Αλέξη Τσίπρα, του Ταγίπ Ερντογάν και της Τερέζα Μέι, θα εκπροσωπηθούν από τους υπουργούς εξωτερικών Νίκο Κοτζιά, Μεβλούτ Τσαβούσογλου και Μπορίς Τζόνσον. Σημασία δίνεται στη παρουσία της Ευρωπαϊκής Ενωσης -δια του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλοντ Γιουγκέρ και της Υπατης Εκπροσώπου για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής Φρεντερίκα Μογκερίνι- που αν και δεν έχει θεσμικό/νομικό ρόλο στην επίλυση του Κυπριακού, αποκτά συμβολικό νόημα και πολιτική βαρύτητα.

Το επίμαχο θέμα του εδαφικού

Το εδαφικό, αν και ανταλλάχθηκαν για πρώτη φορά χάρτες από τις δύο πλευρές, κάτι που θεωρείται πρόοδος στην πολυετή ιστορία των διαπραγματεύσεων από το 1976, παραπέμπεται για την όποια συνέχεια. Οι δημοσιεύσεις που υπήρξαν σε ΜΜΕ για ποσοστό εδάφους που προτείνουν οι δύο πλευρές να παραμείνει στην τουρκοκυπριακή πλευρά (σύμφωνα με τις πληροφορίες η ελληνοκυπριακή πλευρά προτείνει 28,2% και η τουρκοκυπριακή ζητά 29,2%) καθώς και η διαρροή συγκεκριμένων χαρτών δεν επιβεβαιώθηκαν από τους εκπροσώπους των Κοινοτήτων και τα Ηνωμένα Εθνη. Ετσι, το μόνον που έγινε επισήμως γνωστό είναι ότι τους χάρτες είδαν οι ηγέτες των δύο κοινοτήτων, δύο σύμβουλοί τους για το συγκεκριμένο θέμα, ο απεσταλμένος του ΟΗΕ και ειδικός των Ηνωμένων Εθνών για θέματα χαρτών. Η διαδικασία αυτή υπήρξε προκειμένου να διαπιστωθεί αν οι προτάσεις βρίσκονται εντός του πλαισίου των τελευταίων συμφωνιών του Μοντ Πελερίν, κάτι το οποίο οι εκπρόσωποι των δύο κοινοτήτων Ν.Χριστοδουλίδης και Μπαρίς Μπουρτζού δήλωσαν ότι συμβαίνει. Εν συνεχεία οι χάρτες παραδόθηκαν στα Ηνωμένα Εθνη και για λόγους εμπιστευτικότητας κλειδώθηκαν σε ειδική θυρίδα, έως ότου αποφασιστεί η λεπτομερέστερη επεξεργασία τους σε μεταγενέστερο στάδιο.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που υπάρχουν, αν και οι προτάσεις των δύο πλευρών δεν αποκλίνουν τόσο ώστε να υπάρξει τερματισμός των διαπραγματεύσεων, οι διαφορές που παραμένουν είναι σημαντικές. Το δε ±1% για το οποίο γίνεται λόγος μπορεί να αντιστοιχεί μόνο σε περίπου 92,2 τετρ. χλμ. του κυπριακού εδάφους, αλλά έχουν μεγάλη σημασία τα άλλα εξαρτώμενα ζητήματα από αυτή τη διαφορά. Και τούτα είναι ο τελικός αριθμός των προσφύγων που θα δικαιούνται να επιστρέψουν, η διαμόρφωση των ακτογραμμών που θα βρίσκονται υπό την ελληνοκυπριακή και τουρκοκυπριακή διοίκηση (ενδεχομένως και των ΑΟΖ, αν υπάρξουν ξεχωριστές), η περίπτωση της Μόρφου καθώς και άλλων εδαφών με πληθυσμιακή, ιστορική και θρησκευτική σημασία.

Αλλαγή μεθοδολογίας

Πάντως, η όλη μεθοδολογία των διαπραγματεύσεων αλλάζει από το πώς είχε σχεδιαστεί τις προηγούμενες εβδομάδες, καθώς η σημερινή Διάσκεψη αρχικά είχε αποφασιστεί πως δεν επρόκειτο να συγκλιθεί αν δεν υπήρχε βασική συμφωνία στο εδαφικό. Εν τέλει η κατάθεση απλώς των χαρτών θεωρήθηκε επαρκής ώστε να προχωρήσει η διαδικασία με τη συζήτηση των θεμάτων της ασφάλειας και των εγγυήσεων. Κι ενώ πλέον δεν αναμένεται η Διάσκεψη να αποφέρει πολλά αποτελέσματα εντός της ημέρας ή και των επομένων 24ώρων, το πιθανότερο είναι πως θα κριθεί ότι οι διαπραγματεύσεις δεν πρέπει να διακοπούν αλλά να συνεχιστούν στο επόμενο διάστημα. Αυτό έσπευσε να προβλέψει και ο Έιντε στις τελευταίες δηλώσεις του, χαρακτηρίζοντας μεν τη Διάσκεψη ιστορική για το Κυπριακό, υπογραμμίζοντας όμως ότι δεν είναι απαραίτητο να ολοκληρωθεί τώρα και προκύψει από την Γενεύη ημερομηνία διεξαγωγής δημοψηφίσματος. Ο δε κυβερνητικός εκπρόσωπος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης δήλωσε κι αυτός από την πλευρά του ότι δεν ότι δεν υπάρχουν στοιχεία που να δικαιολογούν τη διακοπή των συνομιλιών.

Το πρόγραμμα της Διάσκεψης

Σύμφωνα με σημείωμα του ΟΗΕ προς τα ΜΜΕ, η Διάσκεψη για τα Κυπριακό θα ξεκινήσει στη Γενεύη, στις 12.15 τοπική ώρα, στο λεγόμενο «Παλάτι των Εθνών». Οι αφίξεις των επικεφαλής των αντιπροσωπειών είναι προγραμματισμένες να ξεκινήσουν στις 10.15. Τη Διάσκεψη θα ανοίξει ο ΓΓ των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες, που φτάνει στη Γενεύη εντός του πρωινού.

Όπως αναφέρεται, «η Διάσκεψη θα λάβει χώρα στην αίθουσα Council Chamber, με τη συμμετοχή της Αυτού Εξοχότητας Νίκου Αναστασιάδη, της Αυτού Εξοχότητας Μουσταφά Ακιντζί, του Ειδικού Συμβούλου του ΓΓ του ΟΗΕ για την Κύπρο `Εσπεν Μπαρθ `Ειντε και των εκπροσώπων των εγγυητριών δυνάμεων, Ελλάδας, Τουρκίας και Ηνωμένου Βασιλείου. Η ΕΕ θα συμμετέχει επίσης ως παρατηρητής/ενδιαφερόμενο μέρος».

Το πρώτο μέρος της διάσκεψης θα ολοκληρωθεί στις 14:00 και η διάσκεψη θα ξεκινήσει και πάλι στις 19:00 . Στο μεταξύ σύμφωνα με το πρόγραμμα, ο ΓΓ του ΟΗΕ θα προβεί σε δήλωση προς τα ΜΜΕ στις 15:45 τοπική ώρα, με την παρουσία των δυο ηγετών.

Σχετική είδηση: Κυπριακό: Πολυμερής Διάσκεψη με ελπίδες για το καλύτερο – Ανταλλαγή χαρτών (video)