Βασιλείς και Δοσίλογοι…

«Από την απαρχή των χρόνων υπήρχαν Βασιλιάδες και Θεοί –σε ορισμένες περιπτώσεις, μάλιστα, ο Βασιλιάς ήταν και Θεός ταυτόχρονα». Τα λόγια αυτά ανήκουν στο Βρετανό ανθρωπολόγο Α. Μ. Χόγκχαρτ, και αναδεικνύουν την δυσκολία των ακαδημαϊκών να εξηγήσουν το πώς δημιουργήθηκαν οι μοναρχίες. Από την πρώτη στιγμή που αρχίσαμε να καταγράφουμε την ιστορία του κόσμου μας, είχαμε πάντα μία σταθερά – τη μοναρχία.

Η παραίτηση του Χουάν Κάρλος της Ισπανίας αναμένεται να είναι το έναυσμα για αμέτρητες πολιτικές και πολιτιακές συζητήσεις στην Ιβηρική Χερσόνησο. Ήδη, διάφοροι πολιτικοί και κοινωνικοί φορείς

ζητούν την κατάργηση του θεσμού και τη μετάβαση της Ισπανίας σε ένα αβασίλευτο Δημοκρατικό καθεστώς. Παρόλο που εμείς στην Ελλάδα λύσαμε το συγκεκριμένο ζήτημα, εδώ και χρόνια, για πολλές άλλες χώρες του κόσμου το ερώτημα παραμένει. Μοναρχία ή Ρεπουμπλικανισμός;

Τα επιχειρήματα κατά της μοναρχίας είναι λίγο-πολύ γνωστά. Οι Βασιλείς δεν έχουν καμία δημοκρατική νομιμοποίηση, κοστίζουν ακριβά στους φορολογούμενους και πρεσβεύουν τον πολιτικό πολιτισμό των περασμένων αιώνων. Υπάρχουν και πολλές περιπτώσεις, στις οποίες οι βασιλικοί οίκοι συμμετέχουν σε διάφορα υπόγεια παιχνίδια που βλάπτουν κατάφωρα τη Δημοκρατία. Στο δικό μας συλλογικό υποσυνείδητο, παραδείγματος χάριν, το περίφημο “ποιος κυβερνάει αυτή τη χώρα;” είναι ακόμα νωπό.

Από την άλλη, η μοναρχία συμβολίζει τη σταθερότητα. Το Μεσαίωνα οι περιοχές που είχαν μία εξασφαλισμένη σειρά βασιλικής διαδοχής ήταν συνήθως και οι πιο ισχυρές. Τα παραδείγματα του Βυζαντίου και των μεγάλων αυτοκρατοριών της Δυτικής Ευρώπης αποδεικνύουν το συγκεκριμένο επιχείρημα. Εκείνες τις εποχές, η ύπαρξη μιας ισχυρής μοναρχίας οδηγούσε και στην επικράτηση του κεντρικού κράτους έναντι των διαφόρων φεουδαρχικών δυνάμεων.

Και παρόλο που η Βασκωνία ή η Καταλονία δύσκολα μπορούν να χαρακτηριστούν ως φέουδα που απειλούν την κεντρική εξουσία, σε περίπτωση κατάργησης της μοναρχίας η εκάστοτε κυβέρνηση της Ισπανίας θα χάσει ένα πολύτιμο σύμμαχο. Βλέπετε, στις Συνταγματικές Μοναρχίες η νομιμοποίηση της κυβέρνησης προέρχεται -πρωτίστως- από το λαό και –δευτερευόντως- από το Βασιλιά. Με λίγα λόγια, αυτά τα ωραία που ακούμε εδώ περί “κατοχικών κυβερνήσεων” και “δοσίλογων πρωθυπουργών” στις μοναρχίες δεν παίζουν. Για να κατηγορήσεις τον πρωθυπουργό ως “προδότη” σημαίνει πως και ο Βασιλιάς που τον εμπιστεύτηκε είναι προδότης. Πράγμα που ελάχιστοι τολμούν να υπονοήσουν.

Παρόλα αυτά, η αλήθεια είναι πως οι νεότερες γενιές των Ευρωπαίων δεν μπορούν εύκολα να ταυτιστούν με τη Μοναρχία. Ακόμα και ο συμπαθής Χουάν Κάρλος, που ενορχήστρωσε την Ισπανική Μεταπολίτευση, έχει χάσει την επαφή του με το λαό. Όπως και αν εξελιχθεί το όλο θέμα, η απόφαση των Ισπανών θα είναι άκρως ενδιαφέρουσα και διδακτική μιας και θα πρόκειται για την πρώτη σημαντική πολιτιακή αλλαγή στην Ευρώπη, εδώ και χρόνια. Ενόψει και των δικών μας συνταγματικών μεταρρυθμίσεων, καλό θα ήταν να κλέψουμε λίγο από την πολιτική τους νηφαλιότητα.