Θα είναι η ψήφος της 25ης Μαΐου τιμωρητική για την κυβέρνηση;

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η κυβέρνηση έχει την μεγάλη ικανότητα να επικοινωνεί τις όποιες επιτυχίες της πολύ θετικά και να αποκρύπτει τις όποιες αποτυχίες της. Έτσι λοιπόν έχει καλλιεργήσει, κι αυτό είναι πολύ καλό στην παρούσα φάση, ένα θετικό κλίμα σε ότι αφορά την οικονομία, προβάλλοντας την επίτευξη του πρωτογενούς πλεονάσματος και του πλεονάσματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών για πρώτη φορά μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο.

Οι δύο αυτοί δημοσιονομικοί δείκτες δείχνουν κατ’ αρχάς ότι η οικονομία σταθεροποιείται κι ότι ο κίνδυνος πτώχευσης της χώρας ή εξόδου από το ευρώ έχει αποφευχθεί.

Με αποτέλεσμα να υπάρχει η αισιοδοξία -εφόσον το β’ εξάμηνο του 2014 πραγματοποιηθεί κι η αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους, για την οποία έχουν δεσμευθεί οι δανειστές μας- ότι θα ανοίξει ο δρόμος και για την ουσιαστική ανάκαμψη της οικονομίας, η οποία έχει ταλαιπωρήσει τους Έλληνες την τελευταία τετραετία. Η προβολή αυτής της τόσο ελπιδοφόρας εικόνας έχει πραγματικές αλλά, κυρίως, πολιτικές συνέπειες.

Πολιτικά, ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς εκτιμά ότι χάρις στο πρωτογενές πλεόνασμα, που έχει ήδη δεσμευθεί ότι θα μοιράσει σε χαμηλοσυνταξιούχους, ένστολους και δικαστικούς, θα κατορθώσει να βελτιώσει την απήχηση της ΝΔ ενόψει των εκλογικών αναμετρήσεων του Μαΐου.

Στο Μαξίμου εκτιμούν ότι εάν κι εφόσον κερδίσουν τις περισσότερες περιφέρειες της χώρας και δεν χάσουν στις ευρωεκλογές με ποσοστό πάνω από 3%, τότε η κατάσταση που θα διαμορφωθεί θα είναι διαχειρίσιμη και, κατά συνέπεια, η κυβέρνηση θα μπορέσει να προχωρήσει χωρίς κλυδωνισμούς σοβαρούς μέχρι το τέλος περίπου του έτους.

Τότε, εφόσον υλοποιηθεί το σχέδιο που έχουν ήδη προαναγγείλει οι εταίροι και δανειστές μας, όπως ο υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας Βόλφγκανγκ Σόϊμπλε κι ο πρόεδρος του Γιούρογκρουπ Γερούν Ντάϊσελμπλουμ, ο κ. Σαμαράς θα αποκτήσει ένα σοβαρό πολιτικό πλεονέκτημα που θα μπορέσει να το εκμεταλλευθεί προκαλώντας πρόωρες εκλογές γύρω στο Νοέμβριο και θέτοντας το δίλημμα: «Ρύθμιση του χρέους για να καταστεί βιώσιμο ή άρνηση της πραγματικότητας, όπως ζητάει ο ΣΥΡΙΖΑ, που θα βγάλει τη χώρα από την οδό της ανάκαμψης και θα τη ρίξει στη δίνη νέων περιπετειών».

Σε αυτή την περίπτωση εκτιμά ότι μπορεί η ΝΔ να είναι πρώτο κόμμα και να καταστεί και πάλι ρυθμιστής των εξελίξεων, όποια κι αν είναι η τύχη του σημερινού κυβερνητικού του εταίρου, του ΠΑΣΟΚ, που καθ’ όλες τις ενδείξεις πνέει τα λοίσθια.

Οικονομικά, το πρωτογενές πλεόνασμα και το πλεόνασμα στο ισοζύγιο λειτουργούν θετικά για τη σταθεροποίηση της οικονομίας και την προσέλκυση επενδύσεων, αφού υπολογίζεται ότι μετά το 2014 θα μπορέσει να προχωρήσει και στην σταθεροποίηση του φορολογικού πλαισίου, στην ενίσχυση της τραπεζικής ρευστότητας και στη μείωση του κόστους ενέργειας, που σήμερα είναι τα μεγαλύτερα αντικίνητρα για την επίτευξη επενδύσεων.

Όμως, όλα αυτά παραμένουν πολύ θεωρητικά, κι ουδείς μπορεί να προβλέψει τις εξελίξεις. Κι οι λόγοι είναι πολλοί: Κατ’ αρχάς είναι λίαν αμφίβολο αν μπορεί να διατηρηθεί και τα επόμενα χρόνια το πρωτογενές πλεόνασμα, που θα ανακοινωθεί στις 23 Απριλίου. Και τούτο διότι οφείλεται σε δύο παράγοντες: Πρωτίστως στην υπερφορολόγηση όσων Ελλήνων πράγματι φορολογούνται. Κι αυτό δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα συνεχισθεί και τα επόμενα χρόνια αν δεν διευρυνθεί η φορολογική βάση κι αν δεν μεγαλώσει η φορολογητέα ύλη. Και δευτερευόντως στην προσεκτική αποφυγή της κυβέρνησης να πληρώσει τις υποχρεώσεις της προς τρίτους, όπως είναι η επιστροφή ΦΠΑ, που σήμερα υπερβαίνει τα 800 εκατ. ευρώ.

Συγχρόνως, η επίτευξη πλεονάσματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών δεν οφείλεται τόσο στη μεγάλη αύξηση των εξαγωγών, οι οποίες μάλιστα το 2013 σημείωσαν μικρή μείωση κατά 1,4%, αλλά στη μεγάλη μείωση των εισαγωγών. Και στη βοήθεια των εταίρων μας, καθώς συνυπολογίσθηκαν στα θετικά οι επιστροφές κερδών από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τις εθνικές τράπεζες των χωρών μελών της Ευρωζώνης από τα ελληνικά ομόλογα, που κατέχουν και δεν είχαν κουρευθεί το 2012 με το περιβόητο PSI. Αν δεν είχε συμβεί αυτό, τότε το πλεόνασμα του ισοζυγίου 0.7%, που καταγράφεται φέτος, θα ήταν έλλειμμα 4%.

Και μην ξεχνάμε: έχουμε δεσμευθεί ότι του χρόνου θα έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα 3 δισ ευρώ. Σε δύο χρόνια 6 δισ ευρώ, τουλάχιστον, και σε τρία 9 δισ ευρώ. Μπορεί να γίνει αυτό εφικτό υπό τις παρούσες συνθήκες; Λίαν αμφίβολο. Πόσο μάλλον εφόσον εντός των επόμενων μηνών οι αποφάσεις των Ανωτάτων Δικαστηρίων υποχρεώσουν την κυβέρνηση να αποκαταστήσει μισθούς και συντάξεις στους ενστόλους, στους δικαστικούς και σε άλλες κατηγορίες δημοσίων υπαλλήλων.

Συγχρόνως, μεγάλη αγωνία προκαλεί το από μηνών αναμενόμενο πόρισμα της Black Rock, που την προσεχή Παρασκευή 28 Φεβρουαρίου αναμένεται να ανακοινώσει το ύψος των επισφαλειών, που έχουν οι ελληνικές τράπεζες. Αν αυτές είναι πολύ μεγάλες τότε υπάρχει ο κίνδυνος να μην φθάνουν καν τα εναπομείναντα χρήματα του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας για να τις καλύψουν. Στην απευκταία αυτή περίπτωση θα καταστεί εξαιρετικά δύσκολο έως αδύνατον το εγχείρημα για την αποκατάσταση της τραπεζικής ρευστότητας στην ελληνική αγορά, που έχει στεγνώσει.

Συνεπώς, και πολιτικά υπάρχουν πολλές επιφυλάξεις. Ο κ. Σαμαράς ενόψει των αυτοδιοικητικών εκλογών και των ευρωεκλογών στις 18 και 25 Μαΐου, επιδιώκει να κερδίσει την χαμένη εκλογική του απήχηση εκμεταλλευόμενος δυνατά τις θετικές, όπως τις παρουσιάζει, εξελίξεις στα δημοσιονομικά πλεονάσματα. Μάλιστα, αφού ανακοινωθεί επισήμως από την Eurostat στις 23 Απριλίου το ύψος του πλεονάσματος, έχει αποφασίσει να μοιράσει το 70%, περίπου 1050 εκατ. ευρώ (με τη σύμφωνη γνώμη, άραγε, της τρόικας;) σε αυτούς, που έχει δεσμευθεί. Δηλαδή στους χαμηλοσυνταξιούχους, που αναμένεται να πάρουν ένα εφάπαξ δωράκι περίπου 250 ευρώ, με την υπόσχεση ότι του χρόνου θα είναι μεγαλύτερο, στους ένστολους λίγο μεγαλύτερο και στους δικαστικούς ακόμα μεγαλύτερο.

Αρκεί, όμως, αυτό για να κατευνάσει τη δυσφορία της κοινωνίας; Ή μήπως θα συμβεί αυτό που έχει κατ’ επανάληψη συμβεί στο παρελθόν; Όπως το 1981, όταν ο τότε πρωθυπουργός Γεώργιος Ράλλης περιόδευε την Ελλάδα και μοίραζε επιταγές με επιδοτήσεις στους αγρότες. Κι αυτοί τις έπαιρναν και μετά πήγαν και ψήφισαν το ΠΑΣΟΚ του Ανδρέα Παπανδρέου δίνοντας του το ιστορικό ποσοστό του 48% στις 18 Οκτωβρίου 1981;

Ουδείς μπορεί να το πει μετά βεβαιότητας. Ο πρωθυπουργός κι οι επιτελείς του εκτιμούν ότι θα κατορθώσουν να αντιστρέψουν το κλίμα, μια και στις δημοσκοπήσεις δεν φαίνεται να σαρώνει ο ΣΥΡΙΖΑ. Όμως είναι σε θέση οι δημοσκοπήσεις να καταγράψουν το τι συμβαίνει σήμερα στην ελληνική κοινωνία; Δεν είναι λίγοι εκείνοι που εκτιμούν ότι ανεξάρτητα από τα γκάλοπ (δεν υπάρχουν κρυφά γκάλοπ παρεμπιπτόντως που δείχνουν διαφορετικά αποτελέσματα από αυτά που δημοσιοποιούνται), ουδείς μπορεί να προδικάσει την τελική ψήφο. Διότι η πλειοψηφία των πολιτών, που υποφέρουν από την οικονομική κατάσταση, που οργίζονται κι αγανακτούν από τα όσα συμβαίνουν στην ελληνική κοινωνία και κυρίως στο πολιτικό προσκήνιο σήμερα, σιωπούν. Δεν βγαίνουν στους δρόμους, δεν διαμαρτύρονται στους δρόμους. Και δεν αποκλείεται να αντιδράσουν στην κάλπη, ιδίως στις κάλπες του Μαΐου από τις οποίες άλλωστε δεν πρόκειται να βγει νέα κυβέρνηση.

Θα είναι, άραγε, η ψήφος του Μαΐου «τιμωρητική» εναντίον των κομμάτων, που στηρίζουν την κυβέρνηση Σαμαρά; Ή θα της δώσουν το ΟΚ να συνεχίσει την πολιτική της; Αυτό μόνον το εκλογικό αποτέλεσμα της 25ης Μαΐου μπορεί να το κρίνει. Το βέβαιο είναι ότι αν το αποτέλεσμα δεν είναι καταλυτικό εναντίον της κυβέρνησης, τότε δεν θα υπάρξουν σοβαροί κλυδωνισμοί. Αν, όμως, η διαφορά στις ευρωεκλογές ανάμεσα στον ΣΥΡΙΖΑ και στη ΝΔ υπερβεί τις 3-5 μονάδες τότε η βιωσιμότητα της σημερινής κυβέρνησης καθίσταται άκρως προβληματική.